De Joodse huizeneigenaren die na de Tweede Wereldoorlog terugkeerden naar de stad, zijn hierna 'onnodig hard' aangepakt door de gemeente. Vaak werden ze beboet omdat ze hun erfpacht niet hadden betaald vanwege deportatie of onderduiken.
Onderzoekers van oorlogsdocumentatiecentrum NIOD komen tot die conclusie, schrijft de Volkskrant. Op verzoek van het gemeentebestuur onderzocht het instituut de opstelling van de gemeente vlak na de oorlog. De boetes voor Joden die de vernietigingskampen hadden overleefd, werden twee jaar geleden per toeval ontdekt tijdens het digitaliseren van de archieven van de voormalige dienst Publieke Werken.
Compensatie
In 2013 beloofde burgemeester Eberhard van der Laan de gedupeerden of erfgenamen alsnog te compenseren voor de boetes. Er is toen een bedrag van 820.000 euro uitgetrokken. Mogelijk was de gemeente hier 'te snel' mee volgens het NIOD. Want mogelijk is er al eerder financieel gecompenseerd voor de boetes van de gemeente. In 1997 werd er tussen Rijksoverheid en belangenorganisaties al overeenstemming bereikt over een regeling. Dit was voor Joodse slachtoffers voor 'overheidsoptreden in het algemeen'.
'Onnodig hard'
De gemeente besloot direct na de oorlog dat Joden die terugkeerden uit concentratiekampen of van een onderduikadres naar hun huis, alsnog een boete moesten betalen voor de achterstallige erfpacht. Volgens het onderzoek van het NIOD was dit 'onnodig hard' omdat er voldoende juridische mogelijkheden waren om van de boete af te zien. Zo adviseerde de gemeenteadvocaat om af te zien van de boetes. Dit werd toen door het college genegeerd.
Begrotingstekort
Financiële redenen liggen hier voor de gemeente aan ten grondslag. Aan het eind van de oorlog had Amsterdam een begrotingstekort van 50 miljoen gulden. En op de gemeentelijke erfpachtgrond viel nog wat te halen, er stonden veel dure panden op die grond.