Uit pure frustratie zijn de Amsterdamse huisartsen een actie begonnen om te voorkomen dat kinderen beginnen met roken. Het initiatief Amsterdams Rookalarm moet de stad 'rook-arm' maken en een rookvrije generatie laten opgroeien.
De actie is in samenwerking met Jellinek, GGD Amsterdam, fysiotherapeuten en verloskundigen. Sinds deze week hangen er posters in de wachtkamers van de huisartsen en worden daar filmpjes getoond.
'Dit is begonnen uit frustratie', zegt huisarts en initiatiefneemster Ilona Statius Muller. 'We merken dat we nog steeds niet kunnen voorkomen dat kinderen gaan roken. We leven in een samenleving waarin het te gemakkelijk is om te beginnen, terwijl roken de moeilijkste verslaving is om vanaf te komen.'
Stad met meeste rokers
Amsterdam heeft het hoogste percentage rokers vergeleken met andere grote steden in Nederland. Volgens de recentste cijfers van de Gezondheidsmonitor rookt 28 procent van de volwassen Amsterdammers. Dat zijn ongeveer 174.000 mensen.
Na een jarenlange daling is er weer een lichte stijging te zien van het aantal rokers onder de jongvolwassenen. Van de Amsterdammers tussen de 19 en 34 jaar rookte in 2012 35 procent. In 2008 was dat nog 29 procent.
De huisartsen willen daarom dat de sigaretten duurder worden en minder zichtbaar zijn in de supermarkt. Na de zomer komen de artsen zelf in actie. Alle Amsterdamse scholen krijgen dan een brief met het verzoek het schoolplein rookvrij te maken en de leerkrachten te laten stoppen met roken. Bij dat laatste willen de huisartsen uiteraard helpen. Daarnaast worden alle sportclubs aangeschreven. Of ze rookvrij kunnen zijn, in elk geval op het moment dat er kinderen sporten.
Lees ook: Steeds meer sportclubs doen sigaret in de ban
De actie is een vervolg op het initiatief van longarts Wanda de Kanter van het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis. Zij begon een paar jaar geleden met collega Pauline Dekker de actie Rookalarm.
'Dweilen met kraan open'
De Kanter vindt het 'fantastisch' dat de huisartsen haar actie voortzetten. 'Ik behandel mensen die longkanker hebben en ben al lange tijd bezig mensen te helpen met stoppen. Maar het is dweilen met de kraan open, want jongeren blijven maar beginnen. Het probleem is dat de sigaretten te goedkoop zijn en op elke straathoek worden verkocht.'
Wat ook niet meehelpt: de tabaksfabrikanten willen graag dat kinderen beginnen, zegt De Kanter. Ze worden de 'replacement-rokers' genoemd, de vervangers van degenen die eraan dood gaan. De industrie doet er alles aan om nieuwe aanwas te krijgen.'
Elke jaar gaan in Nederland 20.000 mensen dood aan tabak, zegt de longarts. 'De helft voor hun pensioen. Longkanker is bij mensen onder de 60 jaar doodsoorzaak nummer 1. En stoppen is ontzettend moeilijk, helemaal voor jonge mensen. Want de dood is nog zo ver weg en 40 is al stokoud.'
Johan Cruijff
Een ander probleem is beeldvorming, zegt De Kanter. 'Jij ziet op straat mooie jonge rokende vrouwen, alleen wij artsen zien de onaantrekkelijke gevolgen op latere leeftijd. Daar komt bij dat de doden uit het blikveld verdwijnen. Johan Cruijff is zó snel overleden aan longkanker, maar daar hoor je nu al niets meer over.'
Amsterdam trekt zich het rookprobleem overigens ook aan. De gemeente heeft zich als eerste van Nederland aangesloten bij de Alliantie Nederland Rookvrij en wil rookvrije sportvelden en schoolpleinen en Amsterdammers helpen met het stoppen met roken.
Lees ook: Burgemeester meteen spijt van voornemen: 'Voor november stoppen met roken'