Het aantal expats in de stad is de afgelopen jaren enorm gestegen. En behalve stijgende huurprijzen, levert dat soms ook overlast op.
Onbetaalbare huurwoningen, schreeuwende Amerikanen in de tuin en bergen grofvuil op de stoep. Het beschuldigende vingertje gaat al snel naar Airbnb-toeristen, maar de taferelen horen hier en daar ook bij een groep die niet na een paar dagen weer naar huis gaat: expats. Ze hebben meer geld te besteden dan Nederlanders en kennen lang niet alle (ongeschreven) regels.
Het aantal expats in de stad stijgt hard, ook al is het moeilijk om de groep tot in detail af te bakenen. De gemeente hanteert zelf cijfers van de Belastingdienst over 'economisch-actieve internationale werknemers'. Die groep – waar behalve Britse bankiers, Amerikaanse verzekeraars en Japanse techneuten ook goedkope arbeidskrachten uit het voormalige Oostblok onder vallen – is in een paar jaar tijd verdubbeld. Waren het er in 2009 nog 39.000, in 2015 stond de teller op 77.400. In de metropoolregio ging het van 84.500 naar 144.800.
1700 euro huur
Emran Küçük, verhuurmakelaar van Amsterdam Housing, is gespecialiseerd in het onderbrengen van expats. Hij ziet een flinke stijging van het aantal aanvragen. En hij merkt dat verhuurders die – door strengere regels – stoppen met Airbnb hun woning niet aanbieden aan 'gewone Amsterdammers', maar expats. 'Voor ons is het geen kwalijke zaak. Hoe meer hoe beter', zegt hij.
Lees ook: Rabobank: Amsterdam op weg om nieuwe Londen, Sydney of Vancouver te worden
Expats zijn interessant omdat ze meer betalen. Soms huurt of koopt een bedrijf zelf de woningen voor haar werknemers, maar vaak krijgen de expats een vergoeding van hun werkgever. 'Ik heb net met een vrouw van internationaal bedrijf rondgereden die meer dan een ton verdient, dan is 1600 of 1700 euro huur niet heel veel. En ze hebben allemaal de 30 procent-regeling', vertelt Küçük. Expats betalen minder belasting dan Nederlanders. 'Als zij 4000 euro bruto verdienen, houden ze meer over dan wij zouden verdienen. Sowieso zijn hun salarissen hoger dan een modaal inkomen.'
Amsterdammers die hopen op een niet al te dure huurwoning, hebben het een stuk moeilijker. 'Expats hebben budget. Als jij een woning hebt en die wil verhuren, wil je ook niet een doorsnee Hollander een plezier doen met 800 euro per maand. Jij gaat ook voor de volle prijs. Je moet gewoon geld hebben. Dan krijg je een woning. Als een student een jaar huur vooruit kan betalen, 20.000 of 30.000 euro kan lappen, dan kan hij ook een woning huren.'
Overlast
Los van hun effect op de woningmarkt, kunnen sommige nieuwe expats ook weleens overlast veroorzaken in de wijk. Zonder dat ze dat misschien zelf weten. Daar waarschuwde het gemeentelijke onderzoeksbureau OIS al voor in 2011. 'Deze tijdelijke bewoners hebben een houding ten opzichte van de stad die deels vergelijkbaar is met een toerist en deels van een bewoner. Dit kan tot wrijvingen in buurten leiden', schreef het onderzoeksbureau toen.
Lees ook: Nieuwe school voor alle expat-kinderen in stad
Ze kennen lang niet altijd de regels. Bijvoorbeeld als het gaat om het buitenzetten van grofvuil. 'Meestal apen ze na', zegt Küçük. 'Ze kijken om zich heen naar wat anderen doen. Ze weten niet welke dag het opgehaald wordt.' Zo staat er soms dagen voor de ophaaldag al een koelkast of een stapel met kratjes bier bij de vuilnisbakken. De informatie over grofvuil óp die containers, is dan ook alleen in het Nederlands geformuleerd.
'Amsterdam is daar wat nalatiger in, omdat de stad massaler is. Amstelveen is wel erg bezig met expats, die hebben een speciale website met uitleg in het Japans.' Küçük vindt het geen gek idee als praktische informatie in de openbare ruimte ook in het Engels wordt aangeboden. 'Dat zou ik wel doen, we zijn een internationale stad.'
Amerikaans accent
En dan zijn er nog de cultuurverschilletjes. Amsterdammers die hun achtertuin delen met meerdere expat-huishoudens merken al snel dat bijvoorbeeld Amerikanen veel intensiever gebruik maken van hun tuintje. Ze houden er massale barbecues met meerdere families of staan tot diep in de nacht nog hardop te praten op hun balkon. Opmerkelijk is dat de met 'like, like' en 'you know' doorspekte conversaties veel prominenter hoorbaar zijn dan die van de Nederlandse buren.
Lees ook: 'Huizen in de stad massaal opgekocht en doorverhuurd aan expats'
'Ze praten voor in hun mond en ze zitten met hun stemgeluid op de middenfrequentie. Dat komt omdat ze heel erg door hun neus praten. Nèh, nèh, nèh', zegt Peter Warnier desgevraagd. De Amsterdamse sounddesigner en filmmixer legt uit dat Amerikaanse acteurs om die reden ook beter verstaanbaar zijn dan Nederlandse.
Oren pikken de middenfrequentie het eerst op, daarom zit het geluid van bijvoorbeeld de deurbel, brandmelder en vroegere telefoons ook op die frequentie. 'Als je in een restaurant zit en drie tafels verderop zit een Amerikaan te praten, dan hoor je dat boven alles en iedereen uit. Dat komt door dat knauwen.' Nederlanders zitten zelf lager of hoger qua stemgeluidsfrequentie en praten meer binnensmonds. Een Amerikaanse buurman is dus vocaal duidelijker aanwezig dan een mompelende Amsterdammer.
Brexit
Küçük hoopt op nog veel meer expats. De gemeente lobbyt flink om grote, buitenlandse bedrijven naar de stad te krijgen. Bijvoorbeeld de multinationals die door de 'Brexit' Londen willen verlaten. Net als het Europees Medicijn Agentschap dat een nieuw onderkomen moet zoeken en 900 medewerkers meeneemt. Kajsa Ollongren, inmiddels de baas in de stad, zei eerder deze maand tegen Het Parool dat ze ruimte wil bieden aan alle groepen. Ook expats. 'Ik wil niet kiezen tussen groepen en ga niet tegen expats zeggen dat ze hier niet meer mogen wonen. Het is goed voor de economie als bedrijven naar Amsterdam komen.'
OIS voorspelt dat in 2030 één op de vijf Amsterdammers een 'westerse allochtoon' is.