Het mag dan het openingsdebat voor de gemeenteraadsverkiezingen geweest zijn, maar de lijsttrekkers van de belangrijkste politieke partijen in de stad waren niet van plan om het rustig aan te doen. In het AT5/Parool Openingsdebat werden rake klappen uitgedeeld, met name toen het ging over integratie en de woningmarkt.
De lijsttrekkers van tien politieke partijen verzamelden zich gisteravond in het Calvijn College voor een eerste ontmoeting, op weg naar de verkiezingen van 21 maart dit jaar. Aan de hand van vier belangrijke Amsterdamse onderwerpen namen ze elkaar onder vuur, maar waren ze het af en toe ook met elkaar eens.
Te druk in het centrum
Bijvoorbeeld in de discussie over drukte in de stad. In een één op één debat namen Rutger Groot Wassink (GroenLinks) en Eric van der Burg (VVD) het tegen elkaar op. Ze waren het over een ding eens: het is te druk in het centrum van de stad en de uitwassen van de drukte moeten bestreden worden. Maar de manier waarop dat moet, daarover verschillen ze van mening.
Groot Wassink betoogde dat er een woonplicht moet komen, omdat heel veel huizen in de stad door beleggers gekocht worden. 'Ik heb niets tegen rijkdom, maar wel tegen armoede.' Ook zei hij dat de binnenstad geheel autovrij moet worden. Van der Burg zei meer stadsreinigers te willen. Ook moet de stad ervoor zorgen dat toeristen meer gespreid worden over de stad. Maar die toeristen blijven welkom, want ze zorgen volgens de wethouder voor veel werkgelegenheid.
'Magneet Mokum'
In de confrontatie die volgde schoven Reinier van Dantzig (D66), Mourad Taimounti (DENK) en Wil van Soest (Partij van de Ouderen) aan. Van Dantzig prees de stad om haar populariteit. 'De aantrekkingskracht van de magneet Mokum is intens', zei hij in het debat.
Maar die magneet zorgt dus ook voor problemen. DENK-lijsttrekker Taimounti wilde het vooral hebben over de kleine ondernemers in de binnenstad, die het erg moeilijk hebben. 'Iedereen kan zien dat het centrum overgenomen is door het grote kapitaal. Iedereen snapt ook, zeven H&M's in de Kalverstraat, niemand heeft dat nodig, maar het gebeurt wel. De kleine ondernemer in het centrum is er bijna niet meer.'
Lees verder onder video
Op ramkoers
Maar het eerste echte vuurwerk volgde in het tweede debatblok, toen Taimounti (DENK) het opnam tegen Forum voor Democratie (FvD)-lijsttrekker Annabel Nanninga. De twee leken elkaar in eerste instantie nog te kunnen vinden. Maar in de directe ontmoeting kwamen ze op ramkoers te liggen.
Nanninga kwam met voorbeelden van moskeeën in de stad die in handen zouden zijn van salafisten en Amsterdamse scholen waarop onderwerpen als homoseksualiteit en de holocaust onbespreekbaar zouden zijn. Maar volgens Taimounti gaat het veelal om incidenten en is de integratie niet mislukt. 'U probeert incidenten te vergroten en u probeert ze te koppelen aan hele grote gemeenschappen en dat vind ik wel een kwalijke zaak.'
'Integratie bij u mislukt'
Hij haalde diverse tweets aan die Nanninga eerder verstuurde en waarin ze aangaf te willen verhuizen uit Amsterdam. 'Voor iemand die zo'n hekel heeft aan Amsterdam, u zegt het in allerlei tweets: "Ik haat Amsterdam. Ik moet weg." dat u nu hier opeens gaat doen alsof u echt van de stad houdt. Ik denk dat de integratie bij u mislukt is en bij mij goed gelukt.'
Lees ook: DENK en FvD botsen: 'Ik denk dat de integratie bij u mislukt is'
Maar de FvD-lijsttrekker liet zich niet uit het veld slaan. Ze zei te betwijfelen of iedereen in de stad ook wel echt mee wil doen. Waarbij ze verwees naar vermeend seksegescheiden onderwijs en scholen die op Turkije gericht zouden zijn. 'Als we dat niet kunnen benoemen, kunnen we het niet oplossen.'
'Radicale gelijkwaardigheid'
In het vervolgdebat schoof ook Bij1-lijsttrekker Sylvana Simons aan. Zij betoogde dat de integratie te eenzijdig is aangepakt. 'Je kunt niet over integratie praten als je niet kijkt naar het totale plaatje. het gaat over radicale gelijkwaardigheid en economische rechtvaardigheid'. En daar was Marjolein Moorman het wel mee eens. 'Je ziet heel snel dat het een wij-zij-debat wordt en ik vind juist dat het een jij-ik-debat moet zijn.'
Annabel Nanninga moest het in de rest van het debat ontgelden. 'U kunt wel hebben besloten dat nu u een baan in de gemeenteraad ambieert, u een ander mens bent geworden. Maar niemand is uw tweets vergeten', aldus Simons.
Zwarte lijst
Op het eind dreigde het debat nog te ontsporen toen debatleider Ronald Olsthoorn refereerde aan een plan van Bij1, om een soort racismeregister op te richten voor bedrijven en instellingen die discrimineren bij het aannemen van personeel. Een zogenaamde zwarte lijst. 'Zei u nou zwarte lijst?', reageerde Nanninga daarop. 'Denk je wel om de toon? Dat kan niet heh.' Die opmerking schoot Simons in het verkeerde keelgat.
Lees verder onder video
Schoolkeuze beperkt
In het vervolg van het debat werd er door de lijsttrekkers van de PvdA, het CDA, GroenLinks, de VVD en de SP gesproken over het onderwijs in de stad. Waar alle partijen het over eens zijn is dat de segregatie op Amsterdamse scholen te groot is. De discussie ging dan ook voor een groot gedeelte over het postcodebeleid van de gemeente, waarbij de schoolkeuze van ouders en kinderen beperkt wordt.
In een directe confrontatie leken PvdA-lijsttrekker marjolein Moorman en CDA-leider Diederik Boomsma elkaar deels te kunnen vinden. Beiden zeiden dat het op de eerste plaats om de kwaliteit van het onderwijs moet gaan. 'Het zou eigenlijk niet uit moeten maken naar welke school je kind toe gaat', aldus Moorman. Volgens haar leidt vooral het verhogen van de kwaliteit van de scholen die het minder doen, tot een meer gemengde samenstelling.
'Uitgelopen op een fiasco'
Boomsma zei te willen stoppen met het lotingssysteem dat bepaalt naar welke middelbare school een kind kan gaan. 'Dat is op een fiasco uitgelopen. Er zijn allerlei kinderen die op geen enkele school zijn geplaatst.' De oplossing is volgens hem om meer kleinschalige scholen te bouwen in de stad. 'Want daar is vraag naar.'
Wethouder en SP-leider Laurens Ivens wilde het vooral hebben over de ouderbijdrage. Op sommige scholen is die volgens Ivens zo hoog dat die school voor sommige ouders daarom afvalt. 'Er zijn scholen die 600 of 700 euro aan ouderbijdrage rekenen, dat is natuurlijk van de zotte, want die scholen zijn in praktijk niet bereikbaar voor alle kinderen.'
'Geen meter opgeschoten'
GroenLinks-lijsttrekker Rutger Groot Wassink zei wel blij te zijn met het postcodebeleid en wil de segregatie oplossen door het meeste te investeren in scholen die het slecht doen. En dat is precies waar het huidige college, volgens de PvdA, steken heeft laten vallen. Moorman zei dat er heel veel geld in het onderwijs gestoken en ondanks dat 'zijn we eigenlijk geen meter opgeschoten. Niet in de kwaliteit en ook niet in de segregatie.'
Lees verder onder video
Met de vinger wijzen
In het afsluitende gedeelte werd er gediscussieerd over enorm gewichtige Amsterdamse probleem: de woningmarkt. Waar er eigenlijk over oplossingen gesproken zou moeten worden voor de te hoge huren en de weinig beschikbare woningen, werd er met name met de vinger gewezen.
Dat het al langer rommelt binnen de huidige coalitie (D66, SP, VVD), werd in het tweede helft van het debat pijnlijk duidelijk toen met name D66-leider Reinier van Dantzig het moest ontgelden en onder vuur genomen werd door Eric van der Burg (VVD).
'Slecht voorstel'
'Wat u deed op het moment dat u moest leveren aan de SP, toen leverde u niet (...) Samenwerken is ook nu al aan de orde meneer Van Dantzig', aldus Van der Burg die daarmee doelde de tegenstem die D66 gaf aan de nieuwe bouwverhouding in de stad. De bouwverhouding - die moet zorgen voor meer sociale en middeldure huurwoningen en een grote wens was van de SP - kwam er als een politieke ruil toen de SP instemde met nieuwe erfpachtplannen, een wens van de VVD en D66.
Maar volgens Van Dantzig was de tegenstem van D66 terecht. 'Het voorstel, meneer Van der Burg, dat was een slecht voorstel en dan steunt D66 dat niet.'
Lees ook: Ivens valt D66 aan op huren: 'Docent kan geen woning betalen van 1100 euro'
'Levert u dan ook?'
Tot slot mengde ook Woon-wethouder Laurens Ivens zich nog in de discussie vol irritaties. 'Als ik u de hand schud, levert u dan ook?', vroeg hij aan Van Dantzig. 'Want dat wil de kiezer ook weten.'
Lees verder onder video
AT5 volgt al het verkiezingsnieuws op de voet. Wil je meer lezen over de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart, kijk dan op onze special. Het hele debat nog een keer terugkijken? Dat kan hier.