Start van hoofdcontent

Stad

nl

Overvolle en achterstallige metro 51 al jaren zorgenkindje

1 januari 1900, 00.19 uur · Aangepast 10 november 2015, 10.13 uur

Té vaak rijdt hij te laat, niet of tergend langzaam. Veel reizigers die gebruik maken van de vaak overvolle metro- en sneltram tussen Amsterdam Centraal en Westwijk, zijn de problemen op de lijn meer dan zat. Een grondige verbouwing tot een 'hoogwaardige tramlijn', die over twee jaar van start gaat, is volgens Stadsregio en gemeenten dé oplossing. Toch blijft ook na jaren de roep om een metroverbinding. Een beknopte geschiedenis.

Al in 2008 is duidelijk dat sneltram 51 niet voldoende capaciteit heeft om de groeiende vervoersvraag aan te kunnen. Uit een haalbaarheidsstudie die in dat jaar wordt uitgevoerd in opdracht van de Stadsregio blijkt dat ombouwen van de lijn tot een volwaardige metrolijn 'de beste oplossing' is. Gebeurt dat niet dan is Amstelveen, op dat moment al de grootste gemeente in het land zonder een NS-station, voor openbaar vervoer volledig afhankelijk van bus en tram. Gemeente Amstelveen, Amsterdam en de Stadsregio roepen het projectbureau Amstelveenlijn in het leven om de mogelijkheid te onderzoeken om Amstelveen aan te sluiten op de Noord/Zuidlijn.

'Noord/Zuidlijn-achtige capriolen'
Behalve het informeren van omwonenden en gebruikers van de lijn, krijgt het bureau de opdracht om een voorlopig ontwerp te maken, vergunningen aan te vragen en onderzoek te doen naar de financiële haalbaarheid van het project, zodat in 2012 definitief kan worden besloten over het doortrekken van de Noord/Zuidlijn. Nog voor het zo ver is, trekt toenmalig VVD-wethouder Eric Wiebes de stekker uit het projectbureau. Het is dan september 2011 en er is inmiddels 9,5 miljoen euro uitgegeven aan ambtenaren en externe adviseurs, die volgens ingewijden heilig geloven in de wenselijkheid van een metroverbinding. Ondanks de hoge kosten.

Inmiddels is dan duidelijk geworden dat het doortrekken van de Noord/Zuidlijn naar Amstelveen rond de 900 miljoen euro zal kosten. 'Onbetaalbaar', zo oordeelt Wiebes in Het Parool van 9 september 2011. 'Als we geloofwaardig willen blijven voor de belastingbetaler, is er geen ruimte voor Noord/Zuidlijn-achtige capriolen'. Er wordt ingezet op het uitwerken van mogelijke alternatieven voor de verbinding, waarvan een zogenoemde 'regiotram', het meest kans maakt. Die tram is langer en breder dan een reguliere tram. In de plannen is sprake van een tramverbinding naar het Leidseplein en één naar het Amstelstation. Tram 5 zal komen te vervallen.

Inspraak
Driekwart jaar later worden die plannen voor de regiotram gepresenteerd. De kosten worden begroot op 300 miljoen euro, fors minder dan het doortrekken van de Noord/Zuidlijn naar Amstelveen. De Stadsregio zal 225 miljoen euro voor rekening nemen, het Rijk de overige 75 miljoen. In het concept wordt gesproken van de mogelijkheid om ook Uithoorn op de tramverbinding aan te sluiten, waar animo voor is, zo blijkt uit een in de zomer van 2015 uitgevoerde enquête onder inwoners van die gemeente. Na de presentatie van de plannen in 2012, worden ze ter inspraak voorgelegd aan inwoners van Amstelveen en Amsterdam.

Die blijken behoefte te hebben aan een directe verbinding tussen Amstelveen en Amsterdam Centraal, waarop besloten wordt om de huidige tramlijn 5 in stand te houden, al wordt een aantal haltes geschrapt. Lijn 5 zal zo'n tien kilometer per uur langzamer gaan rijden dan de regiotram. Ook wordt ervoor gekozen om de nieuwe Amstelveenlijn niet door te trekken naar Amstel en Leidseplein, maar te laten pendelen tussen station Zuid en Amstelveen Westwijk. Forenzen dienen dan op station Zuid over te stappen op metro, bus of trein. 

Dodelijk slachtoffer
De plannen betekenen niet het einde van de discussie over een metrolijn naar Amstelveen. Zo wil de PvdA onderzocht hebben of het mogelijk is om de Noord/Zuidlijn aan te leggen tot de Vrije Universiteit aan de De Boelelaan, om deze dan gefaseerd door te trekken naar Amstelveen. Ook in december 2012, als een veertienjarig meisje onder de sneltram komt en overlijdt, klinkt de roep om een metroverbinding. De tiener is het tweede dodelijke slachtoffer in een jaar tijd en hoewel er ook bij de aanleg van de Amstelveenlijn aanpassingen worden gedaan ter bevordering van de veiligheid, blijft voor velen een metro de veiligste optie. Dit, omdat deze het verkeer niet kruist.  

In maart 2013 vergadert de regioraad over de komst van de Amstelveenlijn. Er wordt gesproken van een 'hoogwaardige tramlijn'. Ondanks bezwaren van omwonenden, die zich boos maken over het verdwijnen van haltes en nog steeds niet gerust zijn op de veiligheid, stemt de raad in met de plannen. Tegen AT5 zegt wethouder Wiebes dat de voordelen 'echt opwegen tegen de nadelen'. Onveilige kruispunten zullen ongelijkvloers gemaakt worden om de veiligheid te bevorderen en er worden haltes geschrapt om de reistijd te verkorten. Voorbereidende werkzaamheden moeten in 2014 en 2015 plaatsvinden, waarna de aanleg van de tramlijn in 2016 van start kan gaan.

abc5media_video_0

Vertraging
Twee maanden eerder is dan al duidelijk geworden dat de Amstelveenlijn mogelijk vertraging oploopt als gevolg van bezuinigingen die minister Melanie Schultz van Haegen (VVD, Infrastructuur en Milieu) doorvoert. De 75 miljoen euro die het Rijk zal inbrengen, wordt later uitbetaald en dus worden ook de werkzaamheden mogelijk opgeschoven. Het uitstel is een flinke domper voor de betrokken partijen. Ook in 2013 is al jaren duidelijk dat het materiaal dat gebruikt wordt op lijn 51, aan vervanging toe is. De sneltrams, stations en rails zijn in 2020 afgeschreven, maar door gebrek aan onderhoud zijn er ook dan al regelmatig problemen. En die zijn er inmiddels niet minder op geworden.

Steeds vaker blijkt lijn 51 door storing niet of met flinke vertraging te rijden en tramtoestellen overvol te zitten. Zo ook weer afgelopen donderdag door een seinstoring. Eind oktober lag het metroverkeer een ochtend lang plat door een grote ICT-storing en ook vanochtend gaat het niet vanzelf. 'Metro 51 is altijd overvol en dus nam ik de volgende metro, maar die kwam pas om 09:31 in plaats van 9:18 uur. Dat gebeurt vaak', schrijft een boze reiziger op Twitter. In Het Parool spreekt Rikus Spithorst, voorzitter van Voor Beter OV, vandaag van een 'verlept systeem'. En passant pleit hij opnieuw voor een aansluiting van Amstelveen op de Noord/Zuidlijn.

@GVB_klanten metro 51 is altijd over vol dus in nam de volgende metro maar die kwam pas 09:31 terwijl die 9:18 hort te zijn ,en dat is vaak

— Eva'C ❤️ (@Evacompas) November 9, 2015

Dat laatste zal er niet van komen. In 2018 zal de aanleg van de Amstelveenlijn van start gaan, zo werd eind vorige maand duidelijk. In 2020 moet de nieuwe tramlijn er dan zijn en zouden ook de problemen die veel reizigers ondervinden op de huidige lijn 51, tot het verleden behoren. De nieuwe tramlijn en de aangepaste lijn 5 gaan de reiziger zo'n twee tot vier minuten aan reistijd schelen, al zal de besparing, afgezet tegen de uitval en vele vertragingen op de huidige lijn 51, vermoedelijk groter zijn. Een ritje van Amstelveen naar Amstel gaat vanwege een overstap wel langer duren, zo'n vier minuten. 

Lees ook: Amstelveenlijn wordt voor 300 miljoen euro omgebouwd

Mauritsvink