Politie en justitie maken steeds sneller een einde aan kraakacties in de stad. Waar een pand in 2010 gemiddeld vijfenhalve maand gekraakt was tot een ontruiming volgde, was dat dit jaar slechts twee weken. Dat zorgt volgens krakers voor grote veranderingen binnen de beweging, maar betekent er absoluut niet het einde van.
Tussen 1 oktober 2010, toen kraken bij wet verboden werd, en mei dit jaar vonden er in de stad op 724 adressen ontruimingen plaats. Alleen dit jaar (in de maanden januari tot en met mei) waren dat er 89, waaronder 48 adressen aan de Spuistraat, de zogenoemde Tabakspanden. Deze panden werden ruim 30 jaar geleden gekraakt en in maart van dit jaar, onder luid protest, ontruimd.
Gemiddeld duurde een kraakactie dit jaar twee weken. Dat is beduidend korter dan in de voorgaande jaren, toen het ging om periodes tussen de vijfenhalve maand in 2010, zes in 2011 en drie maanden in 2014. Volgens een woordvoerder van de gemeente neemt niet alleen de duur van een kraak af, maar ook de totale voorraad kraakpanden in de stad.
Doorlopend ontruimd
Een recent overzicht van dat aantal is, gezien de grote doorloop, lastig te geven. Nog steeds worden er panden gekraakt, maar vaak ook snel weer ontruimd. Sinds de zomer van 2012 gebeurt dat niet meer met grootschalige ontruimingsrondes. Dat gebeurde voor het laatst in datzelfde jaar, toen de ME een einde maakte aan tientallen kraakacties. Na die ontruiming waren er nog zo'n 20 kraakpanden over in de stad (ter vergelijking, in 1981 waren dat er ruim 1000), waardoor het efficiënter en goedkoper was om doorlopend te ontruimen. Sindsdien wordt er ontruimd zodra de eigenaar van een pand aangifte heeft gedaan en aangetoond dat hij plannen heeft met het vastgoed.
Lees ook: Ontruimd pand aan de Tugelaweg opnieuw bezet door krakers
Dat laatste is essentieel omdat er in de stad niet ontruimd wordt voor leegstand, 'om herkraak te voorkomen en daarmee dat de politie meerdere malen wordt ingezet voor hetzelfde pand', laat de woordvoerder weten. Zodra de intentie van de vastgoedeigenaar vastgesteld is, krijgt de kraker mogelijkheid om bezwaar te maken. Indien die laatste niet kan aantonen dat er ontruimd wordt voor leegstand, dient de kraker te vertrekken. Steeds vaker komt daar geen ME aan te pas, maar wordt een ontruiming afgehandeld door een wijkagent of komt er -als de krakers al verdwenen zijn- helemaal geen politie aan te pas.
'Kraken steeds minder een reguliere woonvorm'
De grote doorloop in kraakpanden heeft er voor gezorgd dat kraken steeds minder een reguliere woonvorm is. Dat zegt een betrokkene bij één van de kraakspreekuren in de stad, die liever niet bij naam genoemd wil worden. 'Voor het verbod kregen we bijvoorbeeld studenten over de vloer, die op zoek waren naar een dak boven hun hoofd. Toen was kraken één van de mogelijkheden om aan een woning te komen. Die mensen zien we nu veel minder', zegt hij. Toch zouden mensen niet wijken uit angst voor een veroordeling, nu kraken bij wet verboden is, maar uit tijdgebrek.
'Kraken is een hele actieve vorm van wonen. Je hebt veel contact met de buurt, met de politie. Dat was al toen ik kraakte, maar nu des te meer. Als je binnen een paar weken weer op straat kan staan, dan ben je continue bezig met het zoeken naar iets nieuws. Dan wordt wonen een fulltime baan. Kraken is nog steeds een manier om aan een woning te komen, maar het is veel intensiever geworden dan een paar jaar terug'. De ontwikkelingen betekenen niet het einde van de kraakbeweging in de stad. Ook de kraakspreekuren, zoals bijvoorbeeld die in Oost, de Pijp of het studentenkraakspreekuur, worden nog steeds bezocht. 'De praktische en juridische kennis is er nog steeds'.
Activistisch en gepolitiseerd
'Ik denk dat er nog zeker duizenden krakers in de stad zijn, of mensen die sympathiseren met de beweging. Die wonen niet allemaal in kraakpanden, maar helpen wel bij acties en demonstraties'. Ook zou de beweging meer activistisch geworden zijn en politiseren. 'De noodzaak tot kraken is gebleven. We voeren nog steeds protest tegen de afbraak van sociale huurwoningen in de stad, of tegen het verdwijnen van de vrije ruimte. Ook de 16 panden, waar de We Are Here-vluchtelingen werden opgevangen, waren allemaal gekraakt. Hoewel het een zaak van de gemeente is, was er niemand die opvang kon bieden'.
'Daarom besloten wij om in te springen', gaat de oud-organisator van de kraakspreekuren verder, naar eigen zeggen zelf nauw betrokken bij het kraken van de opvanglocaties voor vluchtelingen. 'Ik ben een anarchist, maar vind dat de gemeente dit echt had moeten regelen. Maar toen dat niet gebeurde, voelden wij ons de aangewezen partij. En misschien gaat dat wel veel vaker gebeurden, met alle vluchtelingen die deze kant op komen'. Een woordvoerder van burgemeester Van der Laan benadrukt dat het in het geval van We Are Here niet gaat om vluchtelingen, maar om uitgeprocedeerde asielzoekers, die sinds december 2014 gebruik kunnen maken van een gemeentelijke Bed, Bad en Brood-voorziening.
Bekijk ook: Compilatie ontruiming panden Spuistraat maart 2015