Start van hoofdcontent

Politiek

nl

'Jongeren door jeugdzonde en VOG-eis te vaak jarenlang buitenspel'

6 april 2017, 22.41 uur · Aangepast 6 april 2017, 23.00 uur

Dronken meegedaan aan een vechtpartij in een bar of als puber een naaktvideo van je ex-vriendinnetje online gezet? Dan kun je zomaar geen VOG (verklaring omtrent gedrag) krijgen en daardoor in veel gevallen fluiten naar een baan of stage en soms zelfs niet aan een opleiding beginnen. Dat moet anders, vindt de gemeenteraad.

Vandaag is een raadsvoorstel van D66, PvdA en GroenLinks aangenomen dat ervoor moet zorgen dat geen VOG niet automatisch betekent dat een jongere geen toekomst meer heeft in Amsterdam. Straf jongeren niet twee keer voor een stommiteit uit het verleden, is het motto, maar geef ze een tweede kans.

Een van de maatregelen uit het voorstel is dat de gemeente het goede voorbeeld gaat geven en jongeren met een strafblad in dienst gaat nemen. Ze worden in elk geval niet meer uitgesloten, zoals nu gebeurt. Of je nou vuilnisman bent of een directeur, de gemeente eist op dit moment voor praktisch elke functie een VOG, een verklaring die aangeeft dat iemands gedrag in het verleden geen bezwaar vormt voor de baan of de stage.

Lees ook: Gemeente neemt jongeren met strafblad in dienst

Zo'n VOG is bedacht om de samenleving te beschermen tegen criminele veelplegers. Voor werken met kinderen of kwetsbare groepen als gehandicapten en ouderen is een VOG bijvoorbeeld wettelijk verplicht. Dat moet ook zo blijven, vinden D66, PvdA en GroenLinks, maar er wordt tegenwoordig onnodig vaak om een VOG gevraagd, soms alleen maar om bepaalde mensen buiten de deur te houden.

'Te vaak staan jongeren door een jeugdzonde en de VOG-eis jarenlang buitenspel', zegt D66-raadslid Ariëlla Verheul. Ze spreekt van een 'groeiend maatschappelijk probleem'. 'De afgelopen vijf jaar is het aantal bedrijven dat een VOG eist verdubbeld. Hoe meer bedrijven en opleidingen zoiets eisen, hoe meer jongeren worden afgeschrikt om te solliciteren. Als jongeren geen tweede kans krijgen, zien ze alleen de criminaliteit als uitweg om aan eten te komen.'

Strenge huisregel
Als goed voorbeeld noemt ze het bedrijf Sligro, dat nieuwe medewerkers niet om een VOG vraagt. Het bedrijf vertrouwt op de strenge huisregel dat alle medewerkers van de spullen van Sligro afblijven. "Wie een pakje Malboro meeneemt, kan vertrekken, of je er nou één dag of twintig jaar werkt en of je nou een magazijnmedewerker bent of de directeur", vertelt Nick van Sante, adjunct-directeur personeel en organisatie.

Ook voor jongeren zónder strafblad kan de VOG-eis al een belemmering zijn, benadrukken D66, PvdA en GroenLinks. Er wordt namelijk geen VOG uitgegeven als een strafproces nog loopt. Raadslid Verheul: 'Onschuldig tot het tegendeel is bewezen gaat bij een VOG dus niet op. Zo’n valse start zet het leven van iemand stil. Het kan wel twee jaar duren voor een zaak is afgerond.'

Lees ook: D66: Criminele jongeren niet weren van school

In het raadsvoorstel van de drie partijen staat daarom dat de gemeente samen met (grote) werkgevers in Amsterdam en het ministerie van Veiligheid en Justitie dit soort VOG-problemen onder de loep gaat nemen en oplossen.

Daarnaast gaat de gemeente jongeren en jeugdhulpverleners beter voorlichten over VOG. Er gaan namelijk nogal wat spookverhalen rond. Leerlingen schrijven zich bijvoorbeeld niet in voor opleidingen met VOG-eisen of solliciteren niet op een leuke baan omdat ze - meestal onterecht - bang zijn dat ze geen VOG kunnen krijgen.

Geen idee
Elina Kurtovic , VOG-expert van Van Oosten Advocaten, weet vanuit de praktijk hoe weinig veroordeelde jongeren weten over VOG. 'Ze hebben geen idee welke gevolgen hun veroordeling kan hebben. Dat krijgen ze niet te horen in de rechtbank.'

Ook weten velen niet dat je nog bezwaar kunt maken als je geen VOG dreigt te krijgen. Kurtovic herinnert zich nog de zaak van een jonge vrouw die in de zorg wilde gaan werken, maar door een vechtpartij in de kroeg geen VOG kreeg. 'Het was maar één keer gebeurd, de vrouw had veel gedronken en iemand met een glas op het hoofd geslagen. Een heftig delict, maar wel in een opwelling.'

Na hulp van het advocatenkantoor heeft de vrouw van 24 haar VOG uiteindelijk wel gekregen. 'Daar was wel een zienswijze en een bezwaarprocedure voor nodig. Uiteindelijk konden we door alle omstandigheden op te noemen duidelijk maken dat het om een incident ging en dat het geen gevaarlijke vrouw was.'

Lees ook: 'Leraar zonder verklaring mag geen dag meer voor de klas'

Tijdens de behandeling van het voorstel in de gemeenteraad wierp Marianne Poot van de VVD zich vanmiddag op als fel tegenstander. "Wij zien veel liever dat wordt ingezet op het voorkomen dat jongeren de fout ingaan", zei ze. Dat is veel belangrijker dan voorlichting geven over of je wel of geen VOG kan krijgen.'

Iedereen krijgt al een tweede kans, meent Poot, want volgens haar is voor het merendeel van de banen geen VOG nodig.

Wanneer krijg je wel/niet een VOG?
- Als je geen strafblad hebt, krijg je altijd een VOG, verklaring omtrent gedrag.
- Als je een strafblad hebt, wordt gekeken naar: je leeftijd; het soort werk dat je wil doen; de strafbare feiten; hoe ernstig die waren; hoe lang geleden het was en of je vaker met politie of justitie in aanraking bent gekomen.
- Ben je jonger dan 23 jaar? Dan is er een kortere terugkijktermijn. Dan wordt alleen gekeken naar je gedrag van de afgelopen twee jaar en dus niet van vier of vijf jaar geleden.
- Alleen jij als aanvrager hoort of je een VOG krijgt. Je werkgever kan je strafblad niet inzien.
- Als je voor de ene baan of stage geen VOG krijgt, krijg je voor andere banen of stages mogelijk wel een VOG.
- Een voorbeeld: als je met drank op achter het stuur hebt gezeten, is dat waarschijnlijk een probleem als je taxichauffeur wil worden. Wil je werken als administratief medewerker, dan maakt dat niet uit.
- Als je gedrag van vroeger een risico is voor je nieuwe baan of stage, krijgt je eerst 'een voornemen tot afwijzen' van Justis, de dienst van de Rijksoverheid die de screening voor VOG's doet. Dat betekent dat Justis van plan is jou geen VOG te geven.
- Ben je het daar niet mee eens? Dan kun je een brief aan Justis schrijven. Als je met goede referenties komt (een mentor van school of een advocaat bijvoorbeeld) die bewijzen dat je serieus aan je toekomst werkt, kijken medewerkers van Justis nog een keer naar je dossier. Je hebt dan kans om toch nog een VOG te krijgen. (Bron: Justis)