Westerpark, Korte Prinsengracht, De Ceuvel, Shipdock en Hembrugterrein: het zijn namen van nieuwe metrohaltes die de gemeente noemt in haar plannen voor de nieuw te bouwen wijk Haven-Stad. In de ideeën spreekt de gemeente van nieuwe openbaar vervoers-trajecten, waaronder twee nieuwe metrolijnen.
De bouw van Haven-Stad moet 40.000 tot 70.000 woningen gaan opleveren en maximaal 58.000 arbeidsplaatsen. Om al die mensen van en naar de nieuwe wijk te krijgen, moeten er nieuwe ov-verbindingen komen. Een belangrijke optie voor de gemeente is het sluiten van de metroring met het traject Isolatorweg - Centraal Station. In Noord wordt mogelijk een compleet nieuwe lijn gebouwd: de Zaan-IJ-lijn.
De gemeente gaat op korte termijn een haalbaarheidsstudie doen naar de nieuwe metroverbindingen. Een woordvoerder van wethouder Eric van der Burg laat weten dat er na die studie ook gekozen kan worden voor light-rail-verbindingen op het bestaande spoor, tramlijnen of zelfs busverbindingen met een volledig vrije baan. Toch lijkt een metro de meest logische optie, zeker wanneer het gaat om het sluiten van traject Isolatorweg - Centraal Station.
Lees ook: Amsterdam plant gigantische wijk in havengebied: 40.000 tot 70.000 woningen
Alternatieve route via Houthavens
Mochten de plannen allemaal doorgaan, dan kunnen de eerste reizigers in 2030 via de stations Isolatorweg, Transformatorweg, Westerpark, Korte Prinsengracht naar het Centraal Station en omgekeerd. Als er op het traject gekozen wordt voor een metro, dan zal er opnieuw gegraven moeten worden, want bij de Korte Prinsengracht zal de lijn ondergronds verder moeten naar Centraal.
Een alternatieve route waarbij de lijn afbuigt richting de punt van de houthavens, naar het Amsterdam Theater, is een optie die bekeken wordt. Een tweede alternatief is om de metroring via noord te sluiten. Via de Minervahaven moet de lijn dan lopen naar Buiksloterham, om daar op de Zaan-IJ-lijn aan te sluiten. Dit lijkt echter de minst aantrekkelijke mogelijkheid, omdat er dan een extra tunnel of brug moet komen om het IJ over te steken.
Wachten tot 2042
Kiest de gemeente in het geval van de Zaan-IJ-lijn ook voor een metro, dan moet daar langer op gewacht worden. Het traject wordt op zijn vroegst in 2042 in gebruik genomen. De lijn moet ervoor zorgen dat de noordoever van Haven-Stad straks een snelle verbinding met de rest van de stad krijgt. In het huidige ontwerp gaat de gemeente uit van de haltes Station Sixhaven, De Ceuvel, Buiksloterham, NDSM, Shipdock, Cornelis Douwes 1, Cornelis Douwes 2, Achtersluispolder, Hembrugterrein en Zaanstad.
Lees verder onder kaart
Locaties op bovenstaande kaart zijn bij benadering.
Autoluwe wijken
De nieuwe lijnen zijn volgens de gemeente nodig omdat de verschillende delen van Haven-Stad autoluw gaan worden, met veel minder parkeerplaatsen op straat. Bewoners van de wijk of mensen die er werken, zullen zich vooral moeten verplaatsen met de fiets (door de aanleg van nieuwe snelle fietspaden) en het openbaar vervoer.
Lees ook: Nieuwe metroverbinding tussen Isolatorweg en Centraal Station
Of de metrolijnen er ook echt gaan komen is volgens de gemeente afhankelijk van het aantal woningen dat daadwerkelijk gebouwd gaat worden. Om de lijnen rendabel te maken zouden er binnen een straal van 800 meter van een station minstens 8000 instappers moeten zijn, 21.000 inwoners en 11.000 arbeidsplaatsen. De gemeente laat een haalbaarheidsstudie doen naar beide metrolijnen. Die studie start zodra de plannen voor Haven-Stad zijn vastgesteld. Naar verwachting gebeurt dat komende winter.
Coenhavenpont tussen noord en zuid
In de vervoersplannen voor Haven-Stad zijn ook drie nieuwe pontverbinding opgenomen. Vanuit de huidige Coenhaven, tussen de Afrika- en Aziëpier moet straks een pont gaan varen naar de Tt. Vasumweg in het Cornelis Douweskanaal West. Een tweede staat gepland tussen Haparandapark en NDSM en een laatste pont moet reizigers via Centraal, naar de Minervahaven en Zaanstad brengen.
Lees verder onder kaart
Wie gaat er betalen?
De aanleg van de nieuwe ov-verbindingen zal gedeeltelijk betaald moeten worden uit gemeentelijke middelen. Maar ook wordt er gekeken naar financiële middelen vanuit regionale fondsen en de rijksoverheid. Het haalbaarheidsonderzoek zal moeten uitwijzen of de nieuwe metrolijnen en pontjes ook betaalbaar zijn.
Vooralsnog spreekt de gemeente over concept-plannen voor Haven-Stad. Op de ideeën kan momenteel ingesproken worden door bedrijven en inwoners van de stad. Pas na de inspraak zal er door de raad besloten worden over de nieuwe wijk en daarmee de nieuwe metroverbindingen. Veel havenbedrijven schrokken afgelopen week toen ze 'in de krant moesten lezen', dat ze plaats moeten maken voor duizenden woningen.
Bouwen Haven-Stad gaat decennia duren
Volgens de gemeente loopt het allemaal niet zo hard. De ontwikkeling van Haven-Stad zal enkele decennia gaan duren. Het bouwen bij Sloterdijk Centrum en Sloterdijk 1 Zuid is inmiddels begonnen, maar over de bebouwing van bijvoorbeeld de Coen- en Vlothaven wordt pas in 2025 een besluit genomen.