'Als het centrum werkelijk een pretpark was, had de overheid het al lang gesloten'

Het vandaag verschenen document Feesten of Beesten? deel 2 is een vervolgonderzoek naar de overlast die binnenstadbewoners ondervinden van uitgaanspubliek, horecagelegenheden en bijvoorbeeld taxi's. Na het eerste rapport uit 2016 kwam de gemeente met een aanpak gericht op het verminderen van overlast, het zogenaamde Binnenstad Offensief. Zo werden er 140 extra handhavers ingezet rond de drukke uitgaanspleinen. In het nieuwe rapport schrijft de ombudsman dat de situatie voor bewoners sindsdien 'niet wezenlijk verbeterd is'.

Lees ook: 'Taxi lijkt in Amsterdam steeds minder welkom'

'Zichtbare handhaving ontbreekt'
Afgelopen jaar hebben medewerkers van de ombudsman een schouw gedaan bij het huis van een bewoner van de Leidsegracht. In totaal worden er die nacht 942 overtredingen geconstateerd. 'Gedurende de nacht wordt het niet rustiger maar drukker. Er vinden massaal overtredingen plaats en zichtbare handhaving ontbreekt grotendeels en gedurende lange tijd. Er is eerder sprake van een grimmige sfeer dan een ontspannen sfeer', schrijft de ombudsman in zijn rapport.

Zo wordt er bij het huis van de bewoner tussen middernacht en 6.00 uur 's ochtends 155 keer getoeterd. Rijden er 225 brommers door de straat, waar dat niet mag en is er een fietstaxi die vol tegen het hek voor het huis van de bewoner knalt en daardoor schade aanricht. 'De fietstaxi vervolgt hierna snel, nog steeds tegen de rijrichting in, zijn weg. Hij belt niet aan bij de woning, noch laat hij een briefje achter. De handhaver, die erbij in de buurt staat, treedt niet op.'

Lees ook: Van der Laan over drukte op de Wallen: 'Dit is niet leuk meer, en soms zelfs onveilig'

'Woningen feitelijk onbewoonbaar'
Hoewel het geluidsniveau tussen 23.00 uur en 7.00 uur niet hoger mag zijn dan 25 decibel, ligt het (gemeten in de slaapkamer) de betreffende nacht gemiddeld op 65 decibel. Onaanvaardbaar stelt de ombudsman: 'Veel woningen zijn feitelijk onbewoonbaar door de (geluids)overlast.'

Lees ook: Klachten overlast geluid en horeca ruim verdubbeld in vijf jaar tijd

Meerdere binnenstadbewoners hebben bij de ombudsman aangegeven dat hen vaak verteld wordt: 'Waarom ga je niet verhuizen?'. Zelfs een ambtenaar van het stadsdeel Centrum en agenten zouden die opmerking wel eens gemaakt hebben richting bewoners, zo schrijft de ombudsman. Een maatregel van de gemeente om overlast aan te pakken met extra handhavers heeft volgens de ombudsman niet het gewenste effect. 'Het is dweilen met de kraan open, en uitbreiding van het aantal dweilen biedt geen oplossing voor het probleem.'

Lees ook: Nu al grote drukte op de Wallen: Wanneer is druk te druk en wat doe je ertegen?

Illegaal straatfeest
Eén van de problemen is dat handhavers onvoldoende bevoegdheden hebben om snel op te kunnen treden. Tijdens een meeloopavond van de ombudsman stuit het Horecaoverlastteam op een illegaal straatfeest in de Voetboogsteeg, georganiseerd door drie uitbaters van horecagelegenheden in de straat. Er staan partytenten en een muzikant draait versterkte muziek zonder vergunning. De uitgangen van de straat worden geblokkeerd door fietsen.

Maar veel uitrichten kunnen de handhavers niet. De organisatoren krijgen een waarschuwing. Een officiële brief moet na het weekend opgesteld worden door juristen van de gemeente. Ook zijn de handhavers niet bevoegd om tegen de brandgevaarlijke situatie op te treden en mogen ze niet controleren of het personeel van de uitbaters legaal aan het werk is.

'Als het Amsterdamse centrum werkelijk een pretpark was, had de overheid het al lang gesloten', concludeert de ombudsman. Volgens hem moet op 'vernieuwende wijzen' gehandhaafd worden, waarbij taxi's gecontroleerd worden met behulp van mobiele camera's en gps-tracking. Ook moet er meer samengewerkt worden met andere organisaties. Zo moeten de sociale recherche en fiscus helpen bij de controle van horeca en snorders. Ook zou de gemeente meer gebruik kunnen maken van nieuwe technieken zoals een geluidsmetingnetwerk voor de hele binnenstad. En tot slot moeten handhavers meteen kunnen straffen als ze een overtreding zien.

Lees ook: Taxichauffeurs 1500 keer bestraft in vier jaar tijd

'Business as usual'
In een reactie laat de politie weten dat het geschetste beeld van de binnenstad 'herkenbaar' is. 'Het is een beeld dat 'gewoon' is geworden in de nachtelijke uren van het weekend (...) De fysieke aanwezigheid van politie is noodzakelijk om de boel in de hand te houden', zo staat in het rapport. Ook de Ambulance Amsterdam (AA) schrikt niet van de bevindingen van de ombudsman. 'Hoewel AA hier zo snel geen concrete cijfers kunnen leveren is een groot deel van de toegenomen aantal ritten gelegen in de toename van het uitgaansleven. Alcohol- en drugsgerelateerde ambulancezorg is feitelijk 'business as usual'.'

Lees ook: Politie: 'Drukte maakt hulpdiensten het werk onmogelijk'

Volgens de gemeente gebeurt er veel op het gebied van overlast in de binnenstad. Zo is er regelmatig overleg met de bewoners rondom het Rembrandtplein en wordt er onder andere rond het Leidseplein gebruikgemaakt van cameratoezicht, waarmee handhavers aangestuurd worden. Het college van burgemeester en wethouders zegt de urgentie van de problematiek rond het Leidseplein te zien. In het weekend gaat meer handhaving ingezet worden. Ook wordt er gekeken naar maatregelen die 'gewenst gedrag stimuleren', zoals het inzetten van hosts.

Ombudsman Arre Zuurmond gaat de komende tijd met bestuurders en raadsleden van de stad in gesprek over zijn rapport.