Het beeld dat bezuinigingen op de geestelijke gezondheidszorg (ggz) resulteren in een grotere overlast van 'verwarde personen', klopt niet. Dat stelt de koepelorganisatie Zorgverzekeraars Nederland.
'De verhalen over de bezuinigingen op geestelijke gezondheidszorg, waardoor bijvoorbeeld het aantal verwarde personen zou stijgen, zijn niet te onderbouwen met cijfers', zegt Jaap van der Rijst, seniorbeleidsadviseur van de organisatie, in De Volkskrant.
Hij doelt daarmee op verhalen over dat er meer verwarde personen rondlopen, sinds de bezuinigingsafspraken tussen het ministerie van Volksgezondheid en de ggz in 2012. Zij besloten dat het aantal bedden in ggz-instellingen drastisch omlaag moest, om de kostenstijging te beteugelen. Patiënten krijgen sindsdien steeds meer zorg aan huis.
Lees ook: Alweer meer incidenten met verwarde personen, politie luidt noodklok
Maar daardoor zijn er meer incidenten ontstaan met verwarde personen, bepleiten verschillende partijen. Patiënten waarbij de nieuwe vorm van zorg niet goed gaat 'raken soms zo verward dat ze op straat gaan dwalen, zichzelf verwaarlozen en bijvoorbeeld niet meer eten'. Zo zei Stella Zonneveld van de Amsterdamse huisartsenkring eerder tegen AT5.
Minder vaak uitrukken
Ook de politie trok al aan de bel over de grote hoeveelheid verwarde personen waar ze mee geconfronteerd worden. Maar Zorgverzekeraars Nederland spreekt juist van minder incidenten. Zo zou de ggz crisisdienst in 2013 nog 70 duizend keer hebben moeten uitrukken, maar in 2017 'slechts' 60 duizend keer.
Lees ook: Zorgen bij huisartsen over verwarde personen: 'gaan naar "zoek het maar uit-samenleving"'
In dezelfde periode zegt de politie daarentegen vaker meldingen te hebben gekregen van verwarde personen. Dat zou gaan om 80 duizend in 2017, terwijl er in 2013 50 duizend meldingen binnenkwamen.
'De vraag is of er bij die meldingen van verwarde personen wel altijd sprake is van een psychiatrische crisis', werpt Van der Rijst tegen. 'Het kan ook om ander afwijkend gedrag gaan.' Soms betreft het bijvoorbeeld een demente oudere, nuanceerde onderzoeker Bauke Koekkoek vorig jaar al.
Meer uitgegeven
Geluiden dat er door de bezuinigingen minder zorg is voor de groep patiënten, weerlegt de koepelorganisatie ook. De laatste vier jaar zouden de uitgaven voor (volwassen) patiënten zelfs met tien procent zijn gestegen. Deze conclusie baseert de koepelorganisatie op de declaraties die bij verzekeraars zijn ingediend.
Maar bijzonder hoogleraar innovaties in de ggz Philippe Delespaul van de Universiteit van Maastricht zet vraagtekens bij deze bevindingen. 'Dit zijn harde cijfers van gedeclareerde zorg, maar sinds de hervorming van de zorg zijn zo veel taken overgeheveld en anders gedfeninieerd, dat je komende jaren geen stabiele cijfers hebt.'
Lees ook: Opnieuw meer incidenten met verwarde personen, aantal inbraken keldert
Gevaarlijke psychiatrische patiënten
Bij de omvorming van de ggz spelen dan ook nog tal van problemen, blijkt uit de jaarlijkse monitor van het Trimbos-instituut. Vooral het tekort aan beveiligde plekken voor zeer gevaarlijke psychiatrische patiënten is nijpend. De politie en burgemeesters maken zich hier zorgen over.
Lees ook: Verdachte metromoord was net vrij; weigerde eerder onderzoek Pieter Baan Centrum
Van der Rijst erkent het probleem. 'Er moeten snel voldoende extra plekken komen voor deze groep met zware zorg die gevaarlijk gedrag kan vertonen.' Wel zegt hij daarbij dat dit 'maar een kleine groep op de 800.000 Nederlanders met psychische problemen is.'