Stad
'Zonder voorschool haal je een leerachterstand niet meer in'
De grote terugloop van het aantal kinderen dat naar de voorschool gaat, zorgt in de stad voor veel ongerustheid. Vooral in Zuidoost, waar 16 procent van de peuters van de voorschool is gehaald sinds ouders er voor moeten betalen. Onderwijspersoneel vreest dat de achterstand die deze kinderen oplopen nauwelijks nog ingehaald kan worden.
In de groep van juf Gerrie Wijers van voorschool De Sterretjes in Zuidoost leren de peuters spelenderwijs hun taalachterstand inhalen. In de speelhoek bouwt ze met twee peuters een rails en een trein, daarbij leren ze nieuwe woorden en zinnen. Zoals 'bocht', 'de treinen botsen' en 'we gaan door de tunnel'. Het gaat hier om kinderen waar thuis niet of nauwelijks Nederlands wordt gesproken en waar vaak weinig speelgoed is of boeken zijn. Sommige kinderen groeien op in armoede. Op de voorschool worden kinderen vanaf 2,5 jaar klaargestoomd voor de basisschool.
Taalachterstand
Dit jaar vertrokken er drie kinderen uit haar groep, peuters die de voorschool juist extra hard nodig hebben. Een zorgelijke ontwikkeling vindt ze. 'Een kind van tweeënhalf dat al een taalachterstand heeft en die niet genoeg kans krijgt om die achterstand in te halen, die gaat daar de rest van z'n leven last van krijgen. Dus in zijn hele werkcarrière en schoolcarrière.'
Wijers stipt aan dat de Nederlandse taal ontzettend belangrijk is op school. 'Alle vakken vraagt van een kind dat hij de Nederlandse taal goed beheerst. Als die het niet beheerst de zal ie het rekenen ook minder goed snappen en zal hij het sociaal- emotioneel ook moeilijker vinden om vriendjes te maken. Kinderen die zelf het gevoel hebben dat ze het Nederlands goed beheersen durven ook te praten en leren ook meer Nederlands.'
Tekst gaat door onder animatie
Niet meer gratis
Door nieuwe landelijke regelgeving is de voorschool in Amsterdam sinds 1 januari niet meer gratis. Ouders moeten een inkomensafhankelijke bijdrage betalen. Veel kinderen zijn sindsdien van de voorschool gehaald. Van de 3800 Amsterdamse peuters die een taal- of ontwikkelingsachterstand hebben, zat vorig jaar 85 procent op de voorschool. Nu is dat nog maar 75 procent. Een daling van tien procentpunt. In Zuidoost is de daling nog groter, namelijk 16 procentpunt. Daar zit nu nog maar 68 procent van de doelgroeppeuters op de voorschool. Vorig jaar was dat 84 procent.
De voorschool van Gerrie zit in het gebouw van basisschool de Ster. Ze werkt er nauw mee samen. De ervaring leert hen dat bij kinderen die niet naar een voorschool zijn geweest, de achterstand moeilijk in te halen is. 'Ze moeten in dezelfde tijd veel harder werken om op hetzelfde niveau uit te komen. Dat leidt soms tot frustraties of kinderen trekken zich terug. Dat is geen fijne start', zegt schooldirecteur Romina Ferrari. 'En het legt ook extra druk op de leerkrachten van de kleutergroepen. Die moeten de achterstand bij de kinderen zien weg te werken.'
Lees ook: Wethouder Moorman breekt lans voor gratis voorscholen voor minima
Wethouder wil wetswijziging
Wethouder Moorman heeft minister van onderwijs Arie Slob gevraagd om een wetswijziging. Daarmee wordt de voorschool voor minima gratis, net zoals dat is voor ouders die student of statushouder zijn, of in een re-integratietraject zitten. Nu moeten ouders die tot 120 procent van het minimuminkomen verdienen, per maand 22 euro betalen. Volgend jaar verlaagt de gemeente dat naar 17 euro. Maar ook dat bedrag is voor afhakende ouders soms nog te hoog en veel van hen raken verstrikt in de enorme papieren rompslomp die komt kijken bij het terugvragen van de kosten.
'Verplichten is moeilijk'
Hoe krijg je de afgehaakte kinderen dan toch weer naar de voorschool is de vraag. Verplichten kun je de voorschool namelijk niet vindt Gerrie. 'Op het moment dat je ouders gaat vragen om voor iets te betalen, is het heel moeilijk om ze dat dan ook te verplichten. Natuurlijk zou het goed zijn als de voorschool ook verplicht zou zijn, alleen in dit geval is het niet helemaal eerlijk naar de ouders toe. Want sommige ouders kunnen het ook gewoon niet betalen. Het is niet altijd onwil van ouders.' Ook ziet Gerrie dat ouders door de wirwar van papieren die ze moeten invullen bijna in paniek raken en denken; laat maar.
Gerrie denkt daarom dat er op dit moment maar één manier is om de afgehaakte kinderen weer terug naar de voorschool te krijgen: 'maak het weer gratis'.