Start van hoofdcontent

Politiek

nl

Opnieuw loten: Reders met historische boten vrezen wéér rondvaartfiasco

16 november 2018, 12.00 uur · Aangepast 23 november 2018, 15.24 uur

Anderhalf jaar nadat het invoeren van een vergunningenstelsel voor de passagiersvaart mislukte, vrezen reders een nieuw drama. De gemeente wil volgens hen een open loting houden. Daardoor dreigen veel historische boten uit het grachtenbeeld te verdwijnen. 24 kleinere rederijen stuurden vandaag een 'noodkreet' naar wethouder Sharon Dijksma.

'Namens ons allen aan u de oproep: leg de historische boten niet opnieuw op het hakblok', zo schrijven de reders aan Dijksma. Het gaat niet om de grote rederijen als Kooij en Lovers, maar om kleinere bedrijven met bijvoorbeeld oude salonboten.

Hoge nood
Verschillende reders uiten hun zorgen tegen AT5. Anoniem, want Dijksma heeft benadrukt dat praten met de pers niet de bedoeling is. Toch treden ze naar buiten, omdat ze zich niet gehoord voelen. Udo Kock, verantwoordelijk voor de vorige poging tot invoering van een nieuw vergunningsysteem, had vorige zomer nog gezegd er 'samen' uit te willen komen. De gemeenteraad riep bovendien op zoveel mogelijk varend erfgoed te behouden. Opvolger Dijksma heeft daar volgens de reders weinig mee gedaan.

Lees ook: Branchevereniging start petitie: 'red de klassieke boten van Amsterdam'

Tijdens drie vergaderingen zouden er vooral mededelingen zijn gedaan en was er weinig ruimte voor inspraak. Het beleid leek al klaar te liggen, zeggen de reders. Omdat het college volgende week al een besluit zou nemen is de nood hoog. De reders hopen het college wakker te schudden.

Amsterdam had lang een beperkt aantal vergunningen voor passagiersvaart. Die golden voor onbepaalde tijd, maar dat mocht niet volgens Europese regelgeving. Dijksma wil volgens de reders de nieuwe vergunningen in 2020 gaan verloten. Vorig voorjaar, bij de laatste poging het vergunningstelsel te hervormen, werd er óók geloot. Maar er werd met een zogeheten 'gewogen toetreding' onderscheid gemaakt tussen historische en niet-historische schepen. Door rammelende criteria werkte dat stelsel niet, 'maar de inténtie was er in ieder geval wel', zeggen de reders.

Lees ook: Rederijen vol ongeloof over coalitieplannen: 'Daar zit geen logica in'

Een uitspraak van de Raad van State verwees het vergunningenplan uiteindelijk naar de prullenmand. Er bleken juridische gaten in te zitten.

Vrees
De kleinere rederijen hadden goede hoop op een beter stelsel. Maar ondanks dat het nieuwe vergunningenplan vergevorderd is, zeggen ze niet te weten of de historische schepen een beschermde status krijgen van Dijksma. Zo vrezen ze dat die aan willekeur worden overgeleverd. De angst is bovendien dat de grotere reders stromannen zullen inzetten om met zoveel mogelijk schepen te kunnen meeloten. Dat gebeurde bij de invoering van het vorige stelsel ook en ging ten koste van 'de kleintjes'.

Rechtszaken
Dijksma wil volgens de reders eerst alle vergunningen intrekken voordat ze opnieuw verdeeld worden. Rederijen kunnen na de loting zonder vergunningen komen te zitten. En dat kan de gemeente veel rechtszaken gaan opleveren, zegt een reder. 'Als door het afnemen van je vergunningen je bedrijf ophoudt te bestaan, is het juridisch gezien onteigening. Wie straks niet ingeloot wordt, gaat het aanvechten bij de rechter. Dat betekent weer veel onzekerheid en slepende procedures.'

In de noodkreet doen de 24 kleinere rederijen haar een voorstel om in ieder geval van 32 boten, die eerder door de gemeente als historisch belangrijk beoordeeld zijn, de vergunning niet in te trekken. Daarnaast willen ze dat boten die volgens de Federatie Varend Erfgoed Nederland (FVEN) van cultuurhistorische waarde zijn sowieso een vergunning krijgen. Dat zou maximaal om zo'n twintig vaartuigen gaan.

De wethouder heeft volgens hen aangegeven 'iets van welstandscriteria' te zullen toepassen. Maar welke en hoeveel schepen daar onder zouden vallen, is niet duidelijk. Daarom durven ze geen grote investeringen te doen. Een schip uitstootvrij maken bijvoorbeeld kost tussen de 'tien- en honderdduizenden euro's' en dat wordt dus uitgesteld. 'En dat terwijl de vorige wethouder nog zo op vergroening hamerde', zegt een reder.

Lees ook: Rederijenvereniging hoopt op nieuw beleid 'dat eer doet aan grachtengordel'

Glazen rondvaartboten
Investeren wordt ook moeilijker door de relatief korte periode waarvoor de nieuwe vergunningen zullen worden uitgegeven: zeven jaar. Personeel gaat daar onder lijden, zeggen de reders. Dat krijgt alleen nog tijdelijke contracten of wordt op freelancebasis ingehuurd. 'Een bedrijf opbouwen en dan nog een boterham verdienen is zo bijna onmogelijk als je het goed wil doen. Dan hou je vooral sloepen en goedkopere glazen rondvaartboten propvol toeristen over. Voor historische boten is het bijna niet te doen. Zeker als je een prijs wil vragen waar een gewone Amsterdammer ook nog voor aan boord wil stappen', zegt een bezorgde reder.

Als het nieuwe plan van Dijksma door het college is, stemt de gemeenteraad er volgend jaar maart over.

Reactie wethouder Dijksma
Wethouder Dijksma laat in een reactie weten dat 'de gemeente samen met de reders en bewoners in overleg is om te komen tot een zo breed mogelijk gedragen nieuw vaarbeleid. Met de reders en bewoners is afgesproken dat overleg in besloten kring plaats te laten vinden. Definitieve uitkomsten zijn er momenteel nog niet te geven, maar het belang van historische schepen zal in het nieuwe beleid zeker ook een plek krijgen.'

Raadslid Dennis Boutkan van de PvdA, Dijksma's eigen partij, noemt de noodkreet voorbarig. 'Zodra het College met het nieuwe plan naar buiten komt, kan ik zien of er voldoende rekening is gehouden met de reders van het varend erfgoed. Daar ga ik vooralsnog wel vanuit.' Tiers Bakker van de SP zegt ook op het plan te willen wachten. 'Maar we hebben altijd gezegd dat het voor ons erg belangrijk is dat de historische boten behouden blijven.'