Start van hoofdcontent

Politiek

nl

Halsema's uitspraken 'verstandig' maar ook 'een beetje dom'

26 november 2018, 07.00 uur · Aangepast 26 november 2018, 12.53 uur

Burgemeester Halsema die zegt de wet op een verbod op boerka's niet te zullen gaan handhaven. Het leverde het hele weekend een stortvloed aan reacties op. Er was kritiek, maar ook lof voor Halsema's uitspraken. Hoe slim was het optreden van de burgemeester nu eigenlijk?

Het is niet de eerste keer dat Amsterdam iets anders wil doen dan wetten uit Den Haag voorschrijven. Zo besloot Amsterdam in 2015 het afschaffen van de bed-bad-broodregeling voor vluchtelingen door de regering te negeren. Ook over het kraakverbod en het coffeeshopbeleid zaten de hoofd- en Hofstad niet op één lijn. En vrij recent nog uitte Den Haag ernstige bezwaren over de toekomstige Javabrug over het IJ, die Amsterdam graag wil gaan bouwen.

'Verbod past niet bij Amsterdam'
Vrijdagavond verzette Femke Halsema zich voor het eerst sinds haar installatie als burgemeester ook zeer nadrukkelijk tegen Haagse wetgeving. Ze vertelde tijdens een debatavond in Slotervaart dat de stad het boerkaverbod niet gaat uitvoeren. Voor de camera van AT5 gaf ze meer duiding aan deze uitspraak. Halsema vindt het verbod niet bij de stad passen én wil er geen capaciteit voor vrijmaken bij de handhaving en politie. 

Lees ook: Halsema: 'Amsterdam gaat boerkaverbod niet handhaven'

Journalist en politicoloog Ton F. van Dijk noemt het negeren van de wet door Halsema onverstandig. Ook stelt hij dat de burgemeester politiek aan het bedrijven is. 'Halsema deed de uitspraak tijdens een debatavond. Ze stelt zich hiermee niet, zoals een burgemeester zou moeten doen, bestuurlijk op. Er is voor deze wet een democratische meerderheid in de Eerste en Tweede Kamer. Dan moet zij die wet gewoon uitvoeren', stelt Van Dijk. 'Elke burger zou nu ook kunnen zeggen: ''ik vind een wet niet leuk, daar ga ik me dan ook maar niet aan houden''.'

Past burgemeester Halsema met ‘gewetensbezwaren’ wel bij onze democratie? Het is immers geen Febo, waar je zélf bepaalt wat je uit de muur haalt en wat niet. #boerkaverbod https://t.co/icRDY24Rl7

— Ton F. van Dijk (@tonfvandijk) November 24, 2018

Van Dijk heeft het vermoeden dat Halsema last heeft van gewetensbezwaren. 'Ze kan niet kiezen welke wetten ze wel en niet wil uitvoeren. Ook Amsterdam moet zich aan alle wetten uit Den Haag houden. Als politica Halsema het boerkaverbod niet wil handhaven is er maar een keuze voor haar: opstappen.'

'Geen reëel probleem'
Annelies Moors, hoogleraar hedendaagse moslimsamenlevingen, vindt de uitspraken van Halsema juist wel verstandig. 'Er is geen reëel probleem met boerka's in de stad en ook niet in Nederland. De plekken waar straks het verbod geldt (onder andere het openbaar vervoer, onderwijs en ziekenhuizen, red.) zitten hier ook helemaal niet op te wachten. De medische sector heeft zich zelfs expliciet uitgesproken tegen deze wet. Als er wél problemen zouden zijn, kunnen instellingen een boerka ook via hun eigen huisregels verbieden.'

Lees ook: Halsema in fel debat met Amsterdammers: 'Moslims hebben het moeilijker in de stad dan anderen'

Uit onderzoek van de hoogleraar blijkt dat er in Nederland zo'n twee- tot vierhonderd vrouwen rondlopen met een boerka of een nikab. Het verschil tussen deze twee kledingstukken is dat de de boerka een gaasje voor de ogen heeft en een nikab de ogen vrij laat. 

Tekst gaat verder onder de video

Moors stelt ook te begrijpen dat er volgens Halsema andere zaken in de stad zijn die een hogere prioriteit hebben. 'Ze heeft afgewogen of ingrijpen proportioneel is. Halsema vindt van niet en er is altijd wel ruimte om als burgemeester te bepalen welke wetten je prioriteit geeft en welke niet.'

Steun van gemeenteraad
Ook politiek journalist Chris Aalberts begrijpt de keuze van Halsema wel om het boerkaverbod niet te gaan handhaven. 'Wel was het slimmer geweest om het niet zo in een publiekelijk debat uit te spreken. Ze heeft gewoon de steun van de gemeenteraad. Er is een grote meerderheid om geen vervolg te geven aan deze Haagse wet in Amsterdam.'

Lees ook: Ook van meerderheid gemeenteraad hoeft handhaven boerkaverbod niet

Over de enorme ophef die is ontstaan na de uitspraken van de burgemeester zegt Aalberts: 'Heel rechts Nederland valt over haar heen. Dat had ze wel kunnen verwachten. Maar hoe groot is het rechtse geluid nu in Amsterdam? Volgens mij hebben we hier een grote linkse meerderheid in de stad.'

'Halsema is multicultureel vriendelijk'
Halsema's standpunt verbaast Aalberts niet. 'Ze is geen VVD'er of FvD'er. We weten dat ze multicultureel vriendelijk is. Wat hadden we anders verwacht van haar? De burgemeester moet de stad verbinden. Als je kijkt naar de enorme diversiteit in de stad, dan is het goed te begrijpen dat ze zich zo duidelijk tegen deze wet uitspreekt.'

Dat Amsterdam wel vaker niet meegaat met Haagse regels vindt Aalberts te verdedigen. 'De stad kijkt gewoon naar wat pragmatisch is voor Amsterdam. Het is een spel tussen alle bestuurslagen in Nederland.'

'Beetje dom'
Hoogleraar en columnist Afshin Ellian vindt het optreden van Halsema een beetje dom. 'Het is heel bijzonder wat ze hier doet. Voornamelijk als voormalig leider van GroenLinks. Een partij die pleit voor het versterken van de rechtsstaat. Een heel belangrijk onderdeel daarvan is dat niemand boven de wet staat, ook een burgemeester niet.'

Halsema wil boerkaverbod in Amsterdam niet handhaven. Zij maakt zelf uit welke wetten bij Amsterdam passen. Wees dan consequent en roep een onafhankelijkheidsreferendum in Amsterdam uit. Een beetje zwanger kan niet! @AmsterdamNL #Halsema

— Afshin Ellian (@AfshinEllian1) November 24, 2018

Ellian vond Halsema arrogant overkomen in het interview. 'Het is ook heel gevaarlijk om in ons politiek versnipperde land over zo'n gevoelige kwestie deze uitspraak te doen', stelt de hoogleraar. 'Als zij wil dat Amsterdam zich niet meer aan Haagse wetten hoeft te houden dan moet ze maar een onafhankelijkheidsreferendum uitroepen.'

Ook geen prioriteit in Utrecht en Rotterdam
Inmiddels hebben de gemeenten Utrecht en Rotterdam laten weten het handhaven van het boerkaverbod geen prioriteit te geven. 'Alle wetten die in Nederland gelden, gelden ook in Rotterdam. Maar ook bij ons zal het niet de hoogste prioriteit hebben. Het zal niet iets zijn waarvoor agenten speciaal de straat opgaan', zei een woordvoerder van burgemeester Aboutaleb gisteravond.

Lees ook: Bijval voor Halsema: handhaven boerkaverbod ook in Utrecht en Rotterdam geen prioriteit

Wanneer de wet precies ingaat, is nog niet duidelijk. Verantwoordelijk minister Ollongren moet nog een datum bepalen. Zij is nog is overleg met de betrokken sectoren waar het verbod gaat gelden.