Ongelukken en ongelijke regels: moet de taximarkt op de schop?

Wie met enige regelmaat een taxi neemt zal het herkennen, in de stad is een bonte verzameling aan aanbieders. Natuurlijk zijn er de grote organisaties, TTO's als TCA, Staxi en Taxi Electric, daarnaast zijn er de chauffeurs van Uber, taxi's uit de regio en natuurlijk de illegale snorders.

Die veelheid aan taxi's, de uiteenlopende eisen en regels en niet in de laatste plaats de vele ongelukken van de afgelopen weken: de tijd lijkt rijp voor nieuw taxibeleid. Maar of dat er ook gaat komen is nog maar helemaal de vraag. Want de meningen van politici in Amsterdam en Den Haag liggen nogal uiteen.

Lees ook: Fietsster (24) overleden na aanrijding met taxi Heemstedestraat

Hoe zit de Amsterdamse taximarkt in elkaar?
Voordat we verder gaan is het belangrijk om te weten hoe die Amsterdamse taximarkt in elkaar zit. Legale taxi's kunnen actief zijn op de contractmarkt (taxi's die rijden als ziekenvervoer of die dienen als aanvullend openbaar vervoer) of op de straatmarkt. Met die tweede markt krijg je te maken als je als privépersoon een taxi neemt.

Lees ook: Geweigerde dragqueen: 'Wilde taxichauffeur laten wennen aan mijn verschijning'

De straatmarkt is weer verdeeld in de opstapmarkt en de bestel-/belmarkt. Simpel gezegd, stap je in een taxi op een standplaats, of houd je een chauffeur aan op straat, dan stap je in een taxi die actief is op de opstapmarkt. Bestel je een taxi, of boek je bijvoorbeeld een rit via de app van Uber of TCA, dan is jouw taxi actief op de bestelmarkt.

Regels voor opstap- en bestelmarkt
Taxi's die actief zijn op de opstapmarkt moeten nu aan strengere regels voldoen, dan taxi's die rijden op de bestelmarkt. Dat komt omdat de eerste groep te maken heeft met regels vanuit het Rijk en vanuit de gemeente. De laatste groep, daarvoor gelden alleen de landelijke regels. Veel taxichauffeurs in de stad zijn actief op beide markten.

Lees ook: Gemeente weet niet of veiligheid en kwaliteit van taxi's is verbeterd met nieuwe regels

Alle taxichauffeurs in Nederland zijn verplicht een chauffeurspas te hebben en in hun auto moet een boordcomputer zitten die ritten registreert. Chauffeurs moeten zelf een taxivergunning hebben of rijden voor een bedrijf dat er een heeft. Ook moeten alle taxichauffeurs zich aan bepaalde arbeids- en rusttijden houden. Zo moet een taxichauffeur iedere vierentwintig uur verplicht tien uur aaneengesloten niet werken. Daarnaast geldt er een maximumtarief voor ritten en natuurlijk moeten de auto's veilig zijn.

Taxichauffeurs die in Amsterdam op de opstapmarkt werken en dus mensen op straat mogen oppikken en bij taxistandplaatsen, moeten aan meer regels voldoen. Al deze chauffeurs moeten lid zijn van een TTO die ze weer controleert op bijvoorbeeld klantvriendelijkheid en service. Veel TTO's eisen een interne opleiding, een 'jonge' en dus vaak dure auto en hebben bijvoorbeeld een dress-code. Ook moeten taxichauffeurs in het bezit zijn van een trambaanontheffing, waarvoor twee extra examens moeten worden afgelegd.

Lees ook: Zus van overleden Mare: 'Taxi-apps moeten veranderen, anders komen er meer ongelukken'

Boete en schorsing
Maar er is nog een verschil tussen de opstapmarkt en de bestelmarkt: de straffen bij overtredingen van verkeers- en taxiregels. Pikt een bij een TTO aangesloten chauffeur bijvoorbeeld klanten op waar dat niet mag, dan riskeert hij daarmee een boete, maar ook een schorsing. Een taxichauffeur die alleen actief is op de bestelmarkt krijgt nu alleen een boete.

Ook zijn er zorgen op het gebied van veiligheid zegt Hakima El Allaoui, één van de oprichters van TTO Staxi. 'Met mijn organisatie en de kwaliteit van onze taxidiensten gaat het heel goed. Dat zien we onder andere door de ratings die we van klanten krijgen. Maar kijk ik naar de ongelukken en de verkeersdoden, dan denk ik; het gaat toch niet goed op straat en dan heb ik het met name over Uber.'

Lees ook: Familie slachtoffer dodelijk ongeluk Molukkenstraat: 'Uber is gewetenloos'

El Allaoui vindt dat niet iedereen met een chauffeurspas geschikt is om als taxichauffeur aan de slag te gaan. Zo moet een TTO-rijder een trambaanontheffing hebben. 'Daar zit al een verschil in het type chauffeur. Voor zo'n ontheffing moet je moeite doen en dus zijn het vaak mensen die hun werk serieuzer nemen.' Het bedrijf zelf geeft aangesloten chauffeurs de mogelijkheid om een kwaliteitskeurmerk voor taxivervoer (TX-Keur) te behalen en heeft daarvoor een speciale 'academy' opgericht.

Eén taximarkt in Amsterdam
PvdA-raadslid Sofyan Mbarki vindt dat het tijd is dat de tweedeling tussen de opstapmarkt en de bestelmarkt opgeheven wordt en dat voor alle taxi's op de straatmarkt dezelfde regels gaan gelden. 'Uber-chauffeurs pikken nu ook mensen van de straat op terwijl dat niet mag. Laten we de regels voor iedereen gelijk trekken, dan krijg je een veel eerlijkere markt.'

Lees ook: TCA-chauffeur die vrouw toetakelde op non-actief

Door de toename van het aantal Uber-chauffeurs zien reguliere chauffeurs het aantal ritten dat ze kunnen rijden, en daarmee hun inkomsten, afnemen. Tegelijkertijd ligt er volgens Mbarki een probleem bij de vaak jonge chauffeurs die voor het Amerikaanse platform rijden. 'Het zijn jongens die te jong zijn om een auto te huren. Ze rijden veelal rond zonder arbeidsongeschiktheidsverzekering en moeten heel veel uren maken om iets te verdienen.'

Om de verkeersveiligheid in de stad te vergroten. Maar ook om de jonge chauffeurs zelf te beschermen, heeft de PvdA vandaag voorgesteld om een minimumleeftijd voor taxichauffeurs in te stellen. Iemand die taxichauffeur wil worden in Amsterdam moet volgens de partij minimaal 23 jaar oud zijn en ten minste twee jaar een rijbewijs hebben. Ook in de Tweede Kamer gaat de PvdA lobbyen voor de minimumleeftijd.

Handel in Uber-accounts
Maar er zijn meer problemen, zo is het voor Uber nu niet goed mogelijk om te controleren wie er achter het stuur zit van een Uber-taxi, blijkt uit een reportage van AT5. Via berichtenapp Telegram wordt er gehandeld in Uber-accounts, waardoor het mogelijk is om onder de naam van iemand anders in een Uber-taxi te rijden.

Het gelijktrekken van de markt betekent volgens Mbarki dat er tegen Uber-chauffeurs op dezelfde manier opgetreden moet worden. 'Uber zegt nu alleen een platform te zijn dat chauffeurs koppelt aan klanten. Maar ze zouden meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor de chauffeurs die voor hen werken.'

Dat vindt ook partijgenoot van Mbarki en Verkeers-wethouder Sharon Dijksma. In het AT5-programma Park Politiek zei ze eerder: 'De arbeidsvoorwaarden waar men zich in Nederland aan moet houden als goed werkgever, wil ik wel gerespecteerd zien.'

Dodelijke ongelukken
Naar aanleiding van een aantal dodelijke ongelukken in de stad waarbij Uber-chauffeurs betrokken waren, heeft de wethouder begin deze week een 'stevig' gesprek gehad met de Europese directeur van Uber. 'Uber wil er alles aan doen om binnen hun mogelijkheden de verkeersveiligheid in Amsterdam te verbeteren', zegt Dijksma in een reactie aan AT5. 'Veiligheid staat hoog op de agenda. Uber wil in alle transparantie daar in samenwerken met de gemeente. We gaan daarom de komende maanden gesprekken voeren over onder andere de verkeersveiligheid, het delen van data en arbeidsomstandigheden.'

Uber zelf heeft begin december rusttijden ingevoerd die verder gaan dan wettelijk verplicht is. Een Uber-chauffeur moet nu minimaal tien uur pauze te houden na twaalf uur rijden. Ook werkt Uber aan stembesturing van de app. Het bedrijf zegt niet op de hoogte te zijn wanneer eigen chauffeurs overtredingen begaan, omdat het daarover geen informatie krijgt van de autoriteiten. Eventuele maatregelen tegen chauffeurs worden genomen op basis van ratings van passagiers. Uber-chauffeurs die een rating van 4.6 niet halen worden drie keer gewaarschuwd, daarna wordt hen de toegang tot de app geweigerd.

Lees ook: Aantal ongelukken met Uber-chauffeurs baart Uber grote zorgen

Of er daadwerkelijk iets gedaan kan worden aan de Amsterdamse taximarkt, dat is nog maar de vraag. Verantwoordelijk staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) schreef afgelopen jaar in een brief aan de Kamer geen aanleiding te zien 'om de bevoegdheid van gemeenten om aanvullende kwaliteitseisen te stellen uit te breiden naar de bestelmarkt'. Tegelijk zei ze wel in te zien dat een gelijk speelveld belangrijk is.

Gelijk speelveld
In het voorjaar heeft Dijksma een gesprek met de Staatssecretaris over dat gelijke speelveld op de Amsterdamse taximarkt. Daarnaast wordt er op de Stopera hard gewerkt aan een nieuwe taxi-agenda. Die agenda zou na de zomer gepresenteerd moeten worden.

Lees ook: Verplicht pauzes voor Uber-chauffeurs

Mbarki is van mening dat de politiek aan zet is. 'We kunnen taxi's nog meer gaan controleren. Maar laten we de burger en de gereguleerde taxichauffeur niet de dupe worden van de marktwerking. Als overheid moeten we nu verantwoordelijkheid nemen.'