Start van hoofdcontent

Politiek

nl

Afhandeling overstappers eeuwigdurende erfpacht gaat mogelijk jaren duren

31 juli 2019, 19.35 uur · Aangepast 31 juli 2019, 22.05 uur · Foto: AT5 / Luuk Koenen

Kortingen, de inzet van tientallen extra ambtenaren en 75.000 brieven aan burgers: het moet er allemaal voor zorgen dat Amsterdamse huizenbezitters een weloverwogen keuze kunnen maken voor een eventuele overstap naar een eeuwigdurend erfpachtstelsel. Maar vooralsnog lijkt de complexiteit van individuele aanvragen de gemeente te nekken. Het kan daarom nog enkele jaren duren voordat erfpachters zekerheid hebben.

Halverwege mei van dit jaar waren er 'slechts' 6.201 overstapaanbiedingen verzonden naar huiseigenaren in de stad. Op een totaal van 190.000 tot 209.000 woningen waarvan de eigenaren dit jaar met korting kunnen overstappen, is dat bepaald niet veel te noemen. Bij slechts 444 dossiers (er kunnen meerdere woningen onder een dossier vallen) is de krabbel daadwerkelijk gezet en zijn huiseigenaren overgestapt.

In 2017 besloot de gemeente om na 120 jaar een nieuw erfpachtstelsel in te voeren. Loopt de huidige erfpachtperiode af, dan gaan woningbezitters straks een jaarlijkse canon betalen, ze kopen hun erfpacht voor altijd af, of ze betalen voor een nieuwe periode van voortdurende erfpacht. Om Amsterdammers enthousiast te krijgen voor de overstap kwam toenmalig wethouder Eric van der Burg met een korting. Huizenbezitters die dit jaar besluiten over te stappen hoeven 35 procent minder te betalen.

20 duizend overstappers verwacht
Vooralsnog lijkt die korting nog niet te leiden tot een stormloop bij het digitale overstapportaal van de gemeente. Ruim vijfduizend mensen hebben tot aan mei hun interesse kenbaar gemaakt en van de gemeente een informatiepakket met een kostenindicatie ontvangen en dat terwijl de gemeente verwacht dat 20 duizend mensen dit jaar nog willen overstappen.

Om Amsterdamse huizenbezitters te informeren over die eventuele overstap werden er begin mei 75.000 brieven verstuurd door de gemeente en werd er online reclame gemaakt. De informatiecampagne zorgde voor meer bezoekers op de gemeentelijke 'overstapwebsite'. Er werden er in die periode 2600 informatiepakketten gedownload tegen 847 in de drie weken daarvoor.

Lang wachten
Toch leiden die extra bezoeken niet direct tot veel meer overstappers, de problemen ontstaan namelijk wanneer huizenbezitters van de gemeente willen weten hoeveel een overstap ze gaat kosten.

Als huizenbezitters besluiten dat de gemeente de kostenindicatie mag omzetten in een een concreet overstapaanbod, dan is het vaak lang wachten voordat dat aanbod binnen is. Dit jaar werden er zo'n 2.600 aanbiedingen verstuurd. Koen de Lange van de Stichting Erfpachters Belang Amsterdam (SEBA) zegt dat sommige huizenbezitters al anderhalf jaar op een aanbieding wachten. De gemeente zelf heeft het liever over meerdere maanden. 'Tientallen zo niet honderden' erfpachters hebben bij de stichting over de vertragingen geklaagd, zegt De Lange.

Gegevens verzamelen
De vertragingen ontstaan omdat de gemeente de aanbiedingen in veel gevallen niet automatisch kan doen. Het kan voorkomen dat WOZ-gegevens opgevraagd moeten worden bij de Dienst Belastingen, of dat gegevens gecontroleerd moeten worden bij het Kadaster. Om al die gegevens te verzamelen zijn er een boel extra handen nodig.

Lees ook: Gemeente ging toch niet de fout in met berekening WOZ-waardes erfpachtwoningen

En die extra handen kwamen er ook, want zeventig ambtenaren uit vier verschillende teams (Team Overstap, Team Data op Orde, Communicatie en ICT) zijn met de overstapregeling bezig. In totaal 45 fte handelt daadwerkelijk de overstapverzoeken af. Maar ook met die capaciteit blijkt de overstap een enorme opgave voor de gemeente, zo leert een simpele rekensom.

Lees ook: Eigenaren van 267 woningen maken overstap naar nieuw erfpachtstelsel

2.600 aanbiedingen gedeeld door twintig weken (januari tot aan 22 mei), gedeeld door 45 fte en je komt uit op 2,9 verstuurde aanbiedingen per ambtenaar, per week. Om alleen de 20 duizend verwachte overstappers van dit jaar te verwerken, is de gemeente in dit tempo bijna drie jaar zoet en dan zijn de aanvragen uit 2017 en 2018 geeneens meegerekend.

Volgens een woordvoerder van de gemeente zijn er meer factoren die meespelen en is bovenstaande rekensom complexer. Maar tegelijkgertijd zegt de gemeente dat 'als handmatige afhandeling nodig is dan kan de wachttijd bij een grote hoeveelheid dossiers tot enkele jaren duren'. Geheel geautomatiseerde verzoeken kunnen wel in enkele weken afgehandeld worden. Maar vooralsnog lijkt van die automatisering maar beperkt sprake. Wel is de gemeente bezig dit proces te verbeteren.

Verlenging overstapperiode
Volgens Koen de Lange is het een onoplosbaar probleem. 'Zoveel handwerk om een aanbieding eruit te doen. Wij hebben steeds gezegd dat dit onuitvoerbaar is.' Hij vindt dat de gemeente zelfs met de overstapcampagne nog te weinig huizenbezitters bereikt. Tel daarbij de verwerkingsachterstand op en verantwoordelijk wethouder Marieke van Doorninck kan volgens hem maar tot een besluit komen: verlenging van de overstapperiode.

Lees ook: Makelaars zien brood in erfpachtchaos: hulppakketten te koop

Maar van die verlenging is volgens het stadsbestuur geen sprake. Wel is zeker dat huiseigenaren die voldoen aan de voorwaarden en die hun aanvraag nog dit jaar doen, kunnen overstappen onder de gunstige voorwaarden. 'Oók als het dossier pas ná 1 januari 2020 in behandeling wordt genomen.'