Bij een extreem koude winter én als het Afval Energie Bedrijf (AEB) helemaal stil komt te liggen, hebben tienduizenden huishoudens in Amsterdam een probleem met de warmtevoorziening. Diesel-units moeten dan uitkomst bieden, maar die gigantische dieselmotoren stoten tot 35.000 ton aan extra CO2 uit. Wat betekent die extra vervuiling precies?
'Voor een schone samenleving. Nu en in de toekomst', zo staat er pontificaal op de website van het AEB. Het is met de kennis van nu een pijnlijke boodschap. Hoe zo'n schone samenleving er concreet uitziet volgens het bedrijf? Verderop op de website wordt het verduidelijkt: 'De warmte die bij verbranding van afval vrijkomt, wordt gebruikt om elektriciteit op te wekken en woningen en bedrijven te verwarmen.'
Lees ook: 'Gemeente geeft het AEB in huidige vorm op'
Nu vier van de zes verbrandingsovens van het AEB zijn stilgelegd - de veiligheid in de fabriek kon niet meer gegarandeerd worden - komt dat bedrijfsproces in gevaar. Simpel gezegd kan het bedrijf niet meer zijn taken uitvoeren op de manier zoals het ooit was bedoeld: afval verbranden en daaruit energie en warmte opwekken.
Stadswarmtenet
In de stad zijn 25.000 woningen en 300 grootverbruikers afhankelijk van de warmte van het Afval Energie Bedrijf. Het AEB werkt met energiemaatschappij Vattenfall, tot voor kort bekend als Nuon, samen aan het Amsterdamse stadswarmtenet. Dat doen ze onder de naam Westpoort Warmte (WPW).
WPW is wettelijk verantwoordelijk voor de levering van warmte aan de eerder genoemde huishoudens en grootgebruikers. Door de huidige problemen bij het AEB wordt er een zeer impopulaire stap gezet door het inzetten van de diesel-units. Zoals eerder gezegd: als deze warmtebronnen straks echt nodig zijn - en die kans is er zeker - dan zal er dus maximaal 35.000 ton extra CO2 worden uitgestoten.
Lees ook: Gemeente komt met onderzoekscommissie voor Afval Energie Bedrijf
De harde conclusie is dat het jaarlijkse rendement van het AEB ten opzichte van CO2-uitstoot met een cv-ketel teniet wordt gedaan door de diesel-units. In 2017 was de CO2-winst van het bedrijf namelijk 32.500 ton, zo staat in het jaarverslag.
Naar Parijs vliegen
Maar hoeveel is 35.000 ton CO2 precies? Volgens de Climate Neutral Group moet je voor de uitstoot van één ton CO2 zeven keer naar Parijs vliegen. 35.000 ton CO2 betekent 245.000 vluchten naar Parijs.
CO2-expert en adviseur bij Climate Neutral Group Jos Cozijnsen is verbaasd over het feit dat de gemeente kiest voor diesel-units. 'Het is bizar, maar het moet wel. Het AEB was altijd een duurzame voorziening. Nu wordt het een fossiele voorziening. Ik snap niet waarom ze niet voor bijvoorbeeld biodiesel kiezen. Dat is veel minder vervuilend.'
Heffing
Het uitstoten van extra CO2 gaat ook een nieuwe financiële kostenpost worden voor het AEB. Andere energiebedrijven die in Nederland CO2 uitstoten, moeten namelijk een heffing betalen, zogenaamde emissierechten. Deze heffingen zijn in Europees verband afgesproken. De prijs per uitgestoten ton CO2 ligt nu rond 20 euro. Als het AEB 35.000 ton zal gaan uitstoten, komt er dus een rekening van 700.000 euro bij.
Lees ook: Geheim overleg gemeente op straat: AEB mogelijk failliet
Cozijnsen: 'Ter vergelijking: een klein industriebedrijf stoot ook ongeveer zoveel CO2 per jaar uit.' Dat het linkse college akkoord is gegaan met deze keuze om warmte te winnen, noemt de CO2-expert 'genant': 'Dit wordt onduurzame warmte. De schuld ligt natuurlijk bij het management van het bedrijf, maar de stad heeft nu wel een belang bij het vinden van een duurzame manier om de warmte te winnen. Als ik de raad was, zou ik een extra begroting aanvragen om biodiesel te gebruiken.'
Bijplaatsen diesel-units
Ariane Volz, woordvoerder van Vattenfall, laat weten dat er momenteel al één diesel-unit op het terrein van AEB staat. Op zeer korte termijn wordt er een tweede geplaatst. Later deze maand komt er nog één bij. Vanaf oktober worden er mogelijk nog meer units bijgeplaatst.
Volz: 'De twee verbrandingslijnen zouden eigenlijk nog voldoende moeten zijn om de gevraagd warmte te leveren. De diesel-units worden alleen in noodgevallen gebruikt. Het is een back-up scenario. Bij een piek van de warmtebehoefte zouden ze in sommige gevallen dus aan moeten, of als het een strenge winter wordt.'
Lees ook: Gemeente en banken schieten AEB met miljoenen te hulp
Het AEB laat bij monde van woordvoerder Kees Verhagen weten dat er met de Nederlandse Emissieautoriteit contact is over de eventuele rekening die er komt bij het uitstoten van CO2: 'We kijken samen met deze organisatie wat het voor ons zou betekenen als de diesel-units daadwerkelijk zullen worden gebruikt.'
Biodiesel
Na vragen van AT5 zegt Verhagen dat er ook gekeken wordt of biodiesel een optie is. 'We hebben daar nog geen uitsluitsel over. De situatie is heel vervelend en wij zijn ons er bewust van dat het komt vanwege het stilleggen van onze capaciteit. Deze tijdelijke oplossing staat ver van onze schone missie af.'