Start van hoofdcontent

Achtergrond

nl

'Amsterdammers hebben steeds minder privacy'

22 oktober 2019, 07.04 uur · Aangepast 23 oktober 2019, 00.08 uur

Hoe zit het met de privacy, nu we ons bijna niet meer anoniem door de stad kunnen bewegen? Vorige week werd bekend dat de politie onterecht meekeek met camera's bij de grens van de milieuzone. Ook onderzoekt de gemeente of scanauto's ingezet kunnen worden tegen het illegaal dumpen van afval én het handhaven van samenscholingsverboden.

Als privacydeskundige Jacob van de Velde het plein bij het Muiderpoortstation oploopt, telt hij al snel acht camera's. 'En dat terwijl je gewoon bij het station loopt', zegt de advocaat informatierecht. Het valt hem op dat de privacy van de Amsterdammer snel afneemt. 'De vraag is: moet je dat willen? Het uitgangspunt is dat je overal gefilmd wordt en dat is niet waar mensen zich prettig bij voelen. Dat is waar de gemeente over na moet gaan denken.'

'De grens wordt opgerekt'
De gemeente onderzoekt nu of scanauto's kunnen worden ingezet bij de opsporing van afvaldumpingen en verboden samenscholingen. Daarnaast gaat het GVB nieuwe beveiligingscamera's installeren in bussen, trams en metro's die scherper beeld geven. Ze nemen ook geluid op. Voor de trams is dat nieuw. 'Dat betekent dat de gemeente steeds meer ruimte voor zichzelf begint te creëren, en de grens hier steeds meer begint op te rekken', stelt Van de Velde. 

Lees ook: Halsema wil met camera's en scanauto's overlast aanpakken

'Verstikkende stad'
En dat is precies waar belangenorganisatie Privacy First zich grote zorgen om maakt: het gebruik van camera's voor meer doeleinden dan waar ze oorspronkelijk voor zijn opgehangen. 'Mensen gaan zich zorgen maken dat hele gesprekken worden afgeluisterd terwijl ze in de tram zitten', zegt Vincent Böhre, directeur van de belangenorganisatie Privacy First.

'Maar privacy is een grondrecht van iedere burger en zonder privacy heb je ook geen democratische samenleving', zegt hij. 'Mensen moeten anoniem, vrij en ongemonitord over straat kunnen gaan en met elkaar kunnen praten, in het ov en in openbare gelegenheden. Dat wordt steeds meer aangetast, en de vraag is waar dat eindigt. Als het zo doorgaat wordt Amsterdam een hele verstikkende stad.'

Lees ook: Politie gebruikte camera's milieuzone onterecht

Wet overtreden
De wet is op privacygebied dan ook al overtreden. Vorige week bleek dat de politie meekeek met de 53 camera's die kentekens scannen bij milieuzones. Zo werd er onder meer gezocht naar voortvluchtige criminelen.

Volgens Jacob van de Velde moet de gemeente dat bij nieuwe toezichtmaatregelen beter juridisch verantwoorden. Terughoudendheid is daarbij geboden. 'Dat je een camera ophangt die 's avonds filmt waar veel dingen gebeuren, dat kun je je voorstellen. Maar dat je dan ook al het geluid gaat opnemen en de hele dag alles gaat filmen, is dat het wel waard? Bereik je je doel? En kan het niet op een minder ingrijpende manier? Dat moet de gemeente wél kunnen aantonen.'

De gemeente laat weten dat bij toekomstige objectdetectie gekeken wordt hoe de privacy het beste gewaarborgd kan worden. Het GVB zegt het camerabeeld- en geluid alleen uit te lezen bij incidenten.