Kinderen van hoogopgeleide ouders worden bij een schooladvies vaak overschat, waar kinderen van laagopgeleide ouders juist onderschat worden. Dat blijkt uit cijfers van Bureau Onderzoek en Statistiek, die duiden op een groeiende ongelijkheid in het onderwijs.
AT5
Het draait hierbij allemaal om het moment op de basisschool waarop je een advies krijgt voor het voortgezet onderwijs: vmbo, havo of vwo.
Het advies dat de school geeft, komt nog vóór de uitslag van de CITO-toets. Valt die uitslag gunstiger uit, dan kan een kind nog aangeraden worden om een hoger niveau te gaan doen. Maar om alsnog een lager niveau te adviseren, kan dan weer niet.
'Ik schrik ervan'
Nu blijkt dit systeem ervoor te zorgen dat kinderen van hoogopgeleide (en vaak rijkere ouders) veel vaker hoger worden ingeschat, dan kinderen van ouders die minder hebben gestudeerd.
'Er lijkt een een soort systematische afwijking te zijn. Daar schrik ik van', stelt wethouder Marjolein Moorman (Onderwijs). 'Het lijkt erop dat niet elke leerling gelijk wordt behandeld.'
'Er lijkt een een soort systematische afwijking te zijn. Daar schrik ik van'
De cijfers lijken dan ook te wijzen op een groeiende tweedeling in het onderwijs. En Maryse Knook, directeur Open Schoolgemeenschap Bijlmer (OSB), zegt dat terug te zien in de praktijk.
'Wat wij zien is dat er leerlingen zijn die uit gezinnen komen waar er minder geld is, ook voor bijvoorbeeld bijles', vertelt ze. 'Zij moeten het van de school hebben en wij doen er alles aan om het zo hoog mogelijk te krijgen. Maar op een gegeven moment zijn de middelen om dat te doen natuurlijk ook beperkt .'
'Leerlingen die uit gezinnen komen waar er minder geld is, moeten het van de school hebben. Maar op een gegeven moment zijn onze middelen natuurlijk ook beperkt'
Waarom leraren precies over- of onderadviseren, zegt het onderzoek niet. Maar de financiële armslag en bemoeienis van ouders speelt daarin vermoedelijk een rol.
'We willen ook dat leraren zich hier bewust van worden, dat dit soort mechanismes soms kunnen spelen', stelt Moorman. Docenten moeten volgens haar leren hoe ze hiermee om kunnen gaan. 'Soms ook met de dwingende ouders, die een hoger advies eisen.'
'Soms moeten ze ook leren omgaan met dwingende ouders, die een hoger advies eisen'
Daarnaast ziet de gemeente graag een toename van het aantal brede schoolgemeenschappen, waar kinderen makkelijker over kunnen stappen naar een hoger niveau.
Op de OSB zijn 'daar veel voorbeelden van', vertelt Knook. 'Leerlingen komen hier op een bepaald niveau binnen en worden in het eerste jaar uitgedaagd om een ander niveau te proberen. Als dat goed gaat kan het zijn dat de leerlingen dus echt op een veel hoger niveau uitkomen.'
Alleen vwo
Toch zijn scholen waar alleen vwo-onderwijs wordt gegeven bijvoorbeeld nog behoorlijk populair. Is de gemeente daar dan ook tegen? 'Ik stimuleer vooral die plekken waar heel veel kansengelijkheid wordt geboden', antwoordt Moorman. Ze benadrukt dat het daarbij niet haar intentie is om 'andere kinderen te beperken'.
Onderzoek naar kansenongelijkheid in het onderwijs
De Balie Live Journalism & AT5 doen de komende maanden onderzoek naar kansenongelijkheid in het basisonderwijs. Want kinderen met dezelfde talenten en capaciteiten, krijgen lang niet altijd dezelfde kansen op school.
Over dit thema organiseert De Balie maandagavond 10 februari de avond Gelijke Kansen op de Basisschool. Ben je een ouder met kinderen op de basisschool, of ben je op een andere manier betrokken bij het onderwijs? Meld je hier gratis aan.