'Nu de laatste overlevenden nog onder ons zijn, bied ik vandaag namens de regering mijn excuses aan voor het overheidshandelen van toen', zei hij tijdens zijn speech. Ook ging hij in op het gebrek aan verzet. 

'Toen het gezag een bedreiging werd, zijn onze overheidsinstanties tekortgeschoten, als hoeders van recht en veiligheid', zei Rutte. 'Zeker, ook binnen de overheid was er individueel verzet, maar te veel Nederlandse functionarissen voerden uit wat de bezetter van hen vroeg. Het was alles bij elkaar te weinig. Te weinig bescherming. Te weinig hulp. Te weinig erkenning.'

Worstelingen

Rutte vond het als minister-president zijnde nodig om deze excuses op deze dag uit te spreken. 'Willen we nu discriminatie tegengaan, dan moeten we snappen wat er toen gebeurd is. Ook moeten we dat uitspreken.'

Verder gaf Rutte aan dat hij met verschillende worstelingen zat toen hij de excuses uitsprak. 'Wat hadden u en ik gedaan in de oorlog? Waren wij wel in het verzet gegaan? Hadden wij als we bij de overheid gewerkt hadden geen fouten gemaakt? Dat weten we helemaal niet. Dus dat zijn allemaal worstelingen die je hebt als je die excuses uitspreekt.'

Het is de eerste keer dat een Nederlandse premier zijn excuses aanbiedt voor het overheidshandelen tijdens de Holocaust. '75 jaar na Auschwitz is antisemitisme nog altijd onder ons', zei Rutte. 'Juist daarom moeten we voluit erkennen wat er destijds is gebeurd en dat ook hardop uitspreken.'

Beter laat dan nooit

Omstanders gaven aan blij te zijn met de excuses ook al komen ze wel wat laat. 'Ik vind dat de excuses te laat komen. De meeste mensen leven niet meer, maar het deed me wel iets. Beter laat dan nooit zeg ik dan.'