Een dag na de uitspraak van de Raad van State over vakantieverhuur is het stof nog niet neergedaald. De juridische implicaties voor de stad worden nog volop onderzocht. Want wat bijvoorbeeld als iemand nu aangifte zou doen van een buurman die verhuurt via Airbnb?
'Een juridisch slagveld.' Zo noemt advocaat Ginio Beij de ontstane situatie. 'Door de uitspraak van de Raad van State is echt een heel chaotische situatie ontstaan', vervolgt hij. Volgens Beij hebben afgelopen jaren meerdere zaken omtrent vakantieverhuur voor de Raad gediend, waarbij deze insteek in een vonnis nooit eerder klonk. Hij noemt het dan ook een 'konijn uit een hoge hoed.'
De Raad van State oordeelde namelijk tot ieders verrassing dat de regels van de gemeente onwettig zijn. Met die regels bedoelt de Raad de sinds 2017 geldende meldplicht en de maximale verhuurtermijn van eerst zestig en sinds 2019 dertig dagen.
Maar de uitspraak stelt nu dat wie een woning wil verhuren, daar volgens de landelijk geldende Huisvestingswet altijd een vergunning voor nodig heeft. Uitzonderingen zijn niet mogelijk.
Chaos
De uitspraak volgde na een zaak waarin een verhuurder een boete van 6000 euro vanwege het niet naleven van de meldplicht aanvocht. Die boete is nu kwijtscholden omdat de gemeente überhaupt nooit een meldplicht had mogen invoeren.
Wethouder Ivens zegt de uitspraak te zien als een 'belangrijke kans in de strijd tegen explosieve vakantieverhuur'. Maar advocaat Beij betwijfelt dit: 'Het is eigenlijk ook vooral een technische uitspraak, geen principiële. De uitspraak an sich zegt niets over wenselijkheid of iets dergelijks, maar gaat over de manier waarop je het beleid vorm moet geven, dus met een vergunningenstelsel.
'Behalve een hoop chaos levert het dus niet direct veel op', besluit Beij.
AT5
Vervelende buurmannen
De organisatie Amsterdam Gastvrij, belangenbehartiger van Airbnb'ers, noemt de uitspraak in een statement 'bizar': 'Door het verbieden van vakantieverhuur komt er geen enkele nieuwe woning op de markt', stelt huisadvocaat Iris Roos. De situatie wordt betiteld als 'bestuurlijke vakantieverhuur chaos'. Ook stelt Amsterdam Gastvrij in hun verklaring: 'Het gevaar ligt echter wel op de loer dat vervelende buurmannen de gemeente kunnen dwingen te handhaven.'
Want wat gebeurt er als iemand nu aangifte doet van een buurman die verhuurt via Airbnb? 'Ja, dan krijg je een interessante situatie', denkt Beij. 'Er is een verschil tussen wat mag en wat gehandhaafd wordt. Nu meteen boetes geven, dat zou niet redelijk zijn. Dat botst met het beleid van de afgelopen jaren tot gisteren, waarin dertig dagen verhuren mag. Maar aan de andere kant heeft de gemeente ook de plicht om regels te handhaven als iemand dat vraagt. Dus dat levert een spanningsveld op.'
Gedoogbeleid
Op termijn, als mensen geacht worden te weten dat het niet meer mag, zal het volgens Beij zeker mogelijk zijn om te kunnen beboeten. Dan moet de gemeente ook in actie komen als iemand aangifte doet. Wethouder Ivens gaf al aan dat de handhaving zich voorlopig vooral zal blijven richten op degenen die langer dan dertig dagen verhuren. Maar volgens Beij is het nog maar de vraag of dit gedoogbeleid op basis van de huidige uitspraak bij de rechter standhoudt. Hij noemt het dan ook 'zeer interessant hoe dat allemaal gaat verlopen'.
Typerend in deze kwestie is dat de gemeente het antwoord ook niet meer heeft. Op de vraag wat er nu gebeurt bij melding van een overtreding zegt een woordvoerder van wethouder Ivens. 'We zijn zelf nog druk bezig alle informatie in te winnen om de juridische implicaties in kaart te brengen. Pas als we dat helder hebben kunnen deze vraag beantwoorden.'
Van de zomer wordt de aanpassing van de Huisvestingswet verwacht, die een registratie- en meldingsplicht omvat. Het lijkt er in ieder geval niet op dat voor die tijd een heel nieuw vergunningenstelsel wordt opgetuigd.
Maatschappelijke impact
Naast de juridische chaos die het gevolg is van de uitspraak, benadrukt Beij de maatschappelijke impact. 'Van veel cliënten weet ik dat als zijn niet zouden Airbnb'en zij hun huis niet zouden kunnen betalen. Dit levert bij hen veel onzekerheid op. Dat is ook een heel vervelend aspect van hoe dit nu gaat.' Amsterdam Gastvrij zegt te willen blijven pleiten voor verantwoorde vakantieverhuur. 'En strijden tegen onnodige en, zoals nu blijkt, juridisch onhoudbare regeltjes van de wethouder.'