Binnen het Amsterdamse politiekorps is in de afgelopen maanden een virtual reality-simulatie ontwikkeld die agenten bewust moet maken bij wie en op welke manier zij proactieve controles uitvoeren. Agenten worden in de simulatie geconfronteerd met hun eigen vooroordelen en dat moet etnisch profileren in de praktijk voorkomen.
De simulatie die momenteel getest wordt op het opleidingscentrum en de politieacademie wordt mogelijk breder ingezet, maar daarover wordt medio 2020 een besluit genomen. Dat schrijft burgemeester Halsema vandaag aan de gemeenteraad.
Ambassadeurs en gesprekken met jeugd
De virtual reality-simulatie is een van de maatregelen die de Amsterdamse politie genomen heeft om te voorkomen dat mensen alleen op basis van hun etniciteit aan de kant worden gezet, of worden opgepakt. Die maatregelen bleken nodig, nadat onderzoeksbureau Beke begin vorig jaar concludeerde dat beleid tegen etnisch profileren bij de politie 'onvoldoende is ingevoerd om ook effectief te kunnen zijn'.
Om het beleid tegen etnisch profileren wel ingevoerd te krijgen werd de aanpak aangescherpt. Zo hebben alle basisteams van de politie in Amsterdam een ambassadeur gekregen die werkt aan bewustwording onder collega's. Ook heeft de Amsterdamse driehoek, bestaande uit de burgemeester, het Openbaar Ministerie en de politie, samen met agenten deelgenomen aan gesprekken met jongeren en jongerenwerkers in Nieuw-West. Zo'n zelfde gesprek over etnisch profileren komt er ook in Zuidoost.
Een app die agenten helpt in het maken van afwegingen of iemand op straat wel of niet gecontroleerd moet worden, wordt dit jaar breder ingezet. Dat geldt ook voor een lesprogramma voor agenten dat etnisch profileren moet tegengaan.
Onderzoek naar etnisch profileren
Ondanks de inzet van de Amsterdamse driehoek blijkt etnisch profileren nog steeds een probleem, blijkt uit een recent onderzoek, uitgevoerd door hetzelfde bureau Beke. In het afgelopen najaar werden 750 Amsterdammers bevraagd over hun contact met de politie. Van de 150 mensen die het afgelopen jaar aangesproken werden door een agent, gaf 59 procent aan het gevoel te hebben dat zijn of haar huidskleur, afkomst of uiterlijk daar iets mee te maken had.
Dit is zorgelijk en vereist onverminderde aandacht op alle niveaus
De burgemeester noemt die uitkomsten veelzeggend. 'Dit is zorgelijk en vereist onverminderde aandacht op alle niveaus', aldus Halsema. De discussie over etnisch profileren gaat veelal hand in hand met die over preventief fouilleren.
Kleinschalig preventief optreden
Zowel een meerderheid van de gemeenteraad, als de burgemeester zijn tegen de grootschalige fouilleeracties. 'In Amsterdam is het juist de politie geweest die een aantal jaar geleden gezegd heeft dat de effectiviteit van preventief fouilleren niet groot genoeg was. En daarom is men ermee gestopt.'
Halsema deed die uitspraak in het AT5-programma Het gesprek met de burgemeester, naar aanleiding van een interview met politiecommissaris Paauw. Hij gaf een dag eerder aan dat de discussie over preventief fouilleren opnieuw gestart moet worden, onder andere naar aanleiding van de vele steekincidenten, waarbij minderjarigen betrokken zijn.
AT5
Halsema zelf ziet veel meer kleinschalig preventief optreden door de politie. 'Ik denk dat wij als driehoek veel meer denken aan kleine, gerichte acties die je zou kunnen nemen daar waar echt gevaar en risico is. Dat is iets heel anders dan wijken vergrendelen, want ik denk dat de politie daar in Amsterdam minder goede ervaringen mee heeft', zei ze daarover.
Proactieve controles
In de brief van vandaag heeft Halsema het over proactieve controles. Mogelijk zijn dat de kleinschalige preventieve optredens van de politie die ze graag ziet gebeuren. Een woordvoerder laat weten dat die proactieve controles wezenlijk anders zijn dan de controles die uitgevoerd worden bij preventief fouilleren. Maar hoe ze van elkaar verschillen wordt niet duidelijk.