Start van hoofdcontent

Cultuur

nl

Verzetsstrijder Janey Tetary vocht voor de vrijheid van Indiase contractarbeiders

23 juni 2020, 21.00 uur · Door Redactie

Daar waar de slavernij in 1863 in Suriname en op de Antillen volgens veel geschiedenisboeken eindigt, begint het verhaal van de Indiase contractarbeiders. Van 1873 tot en met 1916 verscheepte de Nederlandse Handelsmaatschappij meer dan 34 duizend Indiërs, die op de plantages in Suriname moesten werken.

Een van die Indiërs was de 24-jarige Janey Tetary. In 1880 kwam ze aan op plantage Zorg & Hoop in Suriname. Ze verbleef daar, met honderden andere contractarbeiders, in de voormalige slavenbarakken. Volgens historici zijn er weinig verschillen tussen de tijd van de contractarbeiders en de slavernij.

Vanaf haar aankomst in Suriname kwam Tetary meteen in verzet, maar de echte opstand kwam pas vier jaar later op 24 september 1884. 'De gouverneur had een adviseur, Barnet Lyon, die heeft toen gezegd dat het een volk is dat makkelijk op te ruien is, dat lui is en je moet ze gewoon met harde hand aanpakken', vertelt Tasiana Ramdin. Ze dook in de geschiedenis van Tetary en begon met anderen de campagne Tetary Moet Opstaan.

Quote

'Ze werd in haar achterhoofd geschoten door een sluipschutter'

tasiana ramdin, Tetary moet opstaan

De contractarbeiders - onder wie Tetary - probeerden nog met de toezichthouders te onderhandelen over de arbeidsomstandigheden, maar dat mocht niet baten. De soldaten omsingelden de plantage. 'Ze hadden geen wapens, zoals de soldaten. Dus ze hadden stenen, flessen en houwers. Op het moment dat Janey in haar hand een fles gevuld met modder en water heeft, om te gooien naar de soldaat voor haar, werd ze in haar achterhoofd geschoten door een sluipschutter.' 

Standbeeld Tetary

Op de Grote Combeweg in Suriname stond tot 2017 het borstbeeld van Barnet Lyon, een Nederlandse bewindvoerder. Hij is verantwoordelijk voor de dood van honderden contractarbeiders op onder andere plantages Zorg & Hoop, Mariënburg en Zoelen. Door de campagne Tetary Moet Opstaan, waar Tasiana aan verbonden is, staat op dezelfde plek nu een standbeeld van Janey Tetary.

De beelden bij deze reportage zijn uit de documentaire Tetary van Omroep Hindoe Media.