Cultuur
Javaanse contractarbeiders maakten tussenstop op Oostelijke Handelskade in de 19e eeuw
In de periode van 1890 tot en met 1930 verscheepte Nederland duizenden Javanen vanuit Indonesië naar Suriname, maar voordat zij daar aankwamen, zette zij eerst voet aan wal in Amsterdam. Op de Oostelijke Handelskade. Dat was omdat er vanuit Azië op dat moment geen directe verbinding meer met Suriname was, Amsterdam had die verbinding nog wel.
Net zoals de contractarbeiders vanuit India werden ook de Javanen onder valse voorwendselen door de Nederlandse Handelsmaatschappij geronseld. Historicus Mark Ponte van het Amsterdamse stadsarchief vond foto's en krantenknipsels van de tijd dat de Javaanse contractarbeiders weken in Amsterdam verbleven voor hun overstap.
Ze droegen kleding die niet gemaakt waren voor het Nederlandse klimaat. De Amsterdammers maakten zich daar lichtelijk druk om. 'Je ziet ook dat die mensen op de Handelskade op hun blote voeten staan. Dat was iets dat de Amsterdammers ook echt was opgevallen. Kan daar niet iets aan gebeuren? Dit kan toch niet?'
'Meneer Insinger, van de bank die hier om de hoek zit, was al sinds de 18e eeuw betrokken bij de slavernij'
Verschillende Amsterdammers schreven brieven naar de krant met de vraag of de Javanen niet wat warmers konden dragen of vanwege de verbijstering wanneer zij groepen Javanen door de Kalverstraat zagen lopen.
Plantage Wederzorg
'We hebben hier het archief van Insinger, de bank die hier om de hoek zit (Herengracht red.) en zij waren sinds de 18e eeuw betrokken bij slavernij en plantages in Suriname en later ook bij de contractarbeiders', vertelt Ponte. Tijdens een bezoek van Insinger aan zijn plantage Wederzorg in 1891 of 1892 werd een foto gemaakt van meneer Insinger met een aantal contractarbeiders eromheen.
In totaal emigreerden zo'n 30 duizend Javanen naar Suriname. Rond de Tweede Wereldoorlog stopte dit en besloten bijna 10 duizend Javanen weer terug te gaan naar Java.