In tegenstelling tot andere eenheden in Nederland lijkt de Amsterdamse politie minder vaak een vuurwapen of pepperspray te gebruiken dan collega-agenten. Dat stellen onderzoekers van de Vrije Universiteit (VU) en Regioplan Beleidsonderzoek in een nieuw onderzoek naar geweldgebruik door agenten.
AT5
De onderzoekers hebben gekeken naar het geweldgebruik bij de politie in heel Nederland in 2016. Die cijfers zijn vergeleken met de jaren 2000, 2005 en 2010. Het onderzoek toont aan dat het politiegeweld bijna niet is veranderd 'in omvang en achtergrond', maar er is wel een verschuiving te zien in het feit dat de politie - op Amsterdam na - naar verhouding minder vaak fysiek geweld gebruikt en relatief vaker pepperspray of een vuurwapen.
'Meer oog voor eigen veiligheid'
Mogelijke verklaring voor die (landelijke) verschuiving van fysiek geweld naar het gebruik van pepperspray en een vuurwapen zou kunnen komen omdat politiemensen volgens het onderzoek meer oog hebben voor de eigen veiligheid. Daardoor lijken ze meer fysieke afstand te bewaren en eerder pepperspray en een vuurwapen in te zetten.
Daarnaast zou er volgens experts sprake zijn van 'een toenemende handelingsverlegenheid van agenten door enerzijds de complexere maatschappelijke problematiek en anderzijds een training met meer nadruk op de inzet van geweldsmiddelen.'
Toch geldt die verschuiving in het geweldgebruik niet voor agenten in Amsterdam. 'Ik heb het vermoeden dat de gemiddelde Amsterdamse agent trouwer naar de training gaat', zegt Jaap Timmer, politiewetenschapper aan de Vrije Universiteit. 'Ook de politie Amsterdam zit er meer bovenop en het trainingscentrum in de stad besteedt er echt serieus aandacht aan. De contacten met de werkvloer zijn in Amsterdam erg kort.'
In Amsterdam veel meer agenten per inwoner
Daarnaast zijn er in Amsterdam veel meer agenten per inwoner dan in bijvoorbeeld het Oosten van het land. 'De 'diender-dichtheid' is in Amsterdam ongeveer 1 agent op de 150 inwoners. In de eenheid Oost-Nederland is dat 1 agent op de 600 inwoners.'
Daar komt volgens Timmer bij dat de agenten hier op een kleiner grondgebied actief zijn. 'Als een agent in moeilijkheden komt, zijn er snel andere collega's bij om de situatie te beheersen. Dat levert winst op in het voorkomen van escalatie.'
In 2016 zijn volgens het onderzoeksrapport in Amsterdam in totaal 2825 'geweldsaanwendingen' geregistreerd. Driekwart van de registraties (2.086) had te maken met fysiek geweld. Pepperspray en vuurwapens (respectievelijk 251 en 242 incidenten) zijn in 9 procent van de gevallen ingezet.