AT5 onderzocht de afgelopen tijd de problemen met huisvesting van kwetsbare groepen in de stad. Daaruit blijkt dat er door de krapte op de woningmarkt soms pijnlijke keuzes gemaakt moeten worden. De gemeente verwacht in 2021 slechts de helft van het aantal kwetsbare Amsterdammers een huis te kunnen geven.

Recht op een plek?

De meeste politieke partijen vinden wel dat de groepen die nu urgentie krijgen daar ook echt recht op hebben. De oplossing is volgens hen nog steeds: meer woningen bouwen. Als één van de weinigen wil de VVD ook naar het urgentiesysteem zélf kijken. 'Iedereen wil wel voor zichzelf urgentie creëren', aldus VVD-raadslid Hala Naoum Néhmé. 'Als je normaal bent, sta je daardoor langer in de rij, dat is onrechtvaardig.'

Volgens Naoum Néhmé heeft de stad misschien wel teveel urgentiegroepen gecreëerd. Daarom komt de VVD binnenkort met een voorstel tot verandering van de voorrangsregelingen. 'Door een gebrek aan strakke voorwaarden krijgt Amsterdam een aanzuigende werking voor kwetsbare groepen.'

'Waarom zou je een statushouder voorrang geven op een sociale huurwoning? Die kunnen ook prima terecht op een tijdelijke locatie', zegt Naoum Néhmé. Ook zouden volgens haar de mensen die hun huis uit moeten voor een ingrijpende renovatie beter kunnen wachten buiten de sociale huur, bijvoorbeeld in de vrije sectorhuur van hun eigen woningbouwcorporatie . 'En we moeten scheefwoners aanpakken, dan verbetert de doorstroom. Het gaat om een grote groep die tussen de 18.000 en 36.000 sociale huurwoningen bezet houdt zonder er recht op te hebben.' 

GroenLinks vindt dat Amsterdam samen met het Rijk en de regio moeten kijken naar oplossingen. Raadslid Nienke van Renssen: 'De basisbehoefte van een dak boven je hoofd moet gewoon betaalbaar en bereikbaar zijn. Het nijpende tekort aan woningen komt nu bij de meest kwetsbaren neer, waavan we er in Amsterdam juist veel hebben.'

'Treurig.' Zo noemt Tom Leenders van de PvdA de discussie over welke groepen voorrang krijgen. 'Ze hebben allemaal een even grote behoefte.' Volgens Leenders gaat het ook vaak over etniciteit. 'We doen alsof we moeten kiezen tussen de statushouders of de oudere zorgbehoevende Amsterdammer. En dat is natuurlijk pertinente onzin.’

Zelf is hij al een jaar bezig een urgentieverklaring te regelen voor een gezin met twee kinderen. 'Ze wonen op 20 vierkante meter voor meer dan 1000 euro per maand. Om de maand moeten ze hun gang verven omdat je anders de schimmel ziet. De kinderen zijn 3 en 1 en hebben gezondheidsklachten door de schimmel. Het geeft aan dat zelfs als de situatie heel schrijnend is mensen niet altijd urgentie krijgen.' 

Opvang in hotels of kantoren

Amsterdam gaat nu onderzoeken of lege kantoren en vastgoed om te zetten zijn naar woningen. GroenLinks ziet daar mogelijkheden. 'Op korte termijn zien wij zeker een oplossing in tijdelijke woonprojecten zoals het plaasten van wooncontainers. Zo kunnen kwetsbaren in ieder geval een plek krijgen buiten de opvangvoorzieningen. Daar moeten we hard mee aan de slag', zegt Van Renssen.

Maar het ombouwen van lege kantoren of het bouwen van tijdelijke woningen kost tijd en geld. En is daarmee geen oplossing voor 2021. Ivens zal daarom ook hoteleigenaren gaan benaderen zodat lege kamers als opvang kunnen dienen. Op dit moment worden al 200 (economische) daklozen opgevangen in hotelkamers.

Opvang in buurgemeenten

Door minder woningen beschikbaar te stellen dan dat er nodig zijn, loopt Amsterdam het risico dat de provinice ingrijpt. De provincie kan dan de huisvesting van deze groepen zelf gaan regelen. Gemeenteraadsleden komen daarom ook met alternatieve oplossingen. Zo vroeg D66 vorige week om de opvang van statushouders in buurgemeenten te overwegen. 

Volgens Leenders van de PvdA zou er ook gekeken moeten worden of middenhuur met urgentie mogelijk is. Grote beleggers in vastgoed zouden een deel van hun woningen beschikbaar kunnen stellen als vorm van maatschappelijk verantwoord ondernemen. 'Je kan het altijd vragen, misschien zijn er wel partijen die er voor open staan.’