Meer inspraak en minder structuur op vernieuwende scholen: "Ons enige verplichte vak is gym"

Geen rooster, geen huiswerk en geen toetsen. Veel scholieren zullen hier wellicht weleens naar verlangd hebben, maar voor de leerlingen van de Xplore Agora-school, een school die vmbo-, havo-, en vwo-onderwijs aanbiedt, is het de dagelijkse realiteit. "Het enige vak dat we hebben is gym, en verder beslissen we het zelf", vertelt een leerling van de school.

Eigen werkplek inrichten

"Het initiatief ontstond doordat ik dacht: het moet eigenlijk heel anders kunnen dan hoe reguliere scholen het doen", zegt oprichter Werner Wijsman. "In Roermond was er al een agora-school actief die het onderwijs gaf dat wij ook willen." Het is een vorm van onderwijs waarbij leerlingen veel vrijheid krijgen: ze mogen in hun eigen tempo werken en leren. Op de school in Noord mogen leerlingen bovendien hun eigen werkplek inrichten, zodat ze optimaal kunnen presteren.

Omdat de school nog geen jaar bestaat, hebben de meeste leerlingen ook ervaring met onderwijs op meer traditionele scholen. "Op deze school voel ik me opener en is het leuker", zegt een leerling over het verschil tussen zijn oude en huidige school. "Je hebt hier geen leraren, maar coaches en het voelt vrijer. En geen huiswerk, dus dat is leuk."

Experimenteel

Menno van de Koppel van de Onderwijs Consumenten Organisatie (OCO) staat positief tegenover vernieuwend onderwijs en meer inspraak voor leerlingen. Maar hij waarschuwt ook. "Het is natuurlijk wel zo dat, hoe experimenteler de vorm, hoe meer onzekerheden er zijn", zegt Van de Koppel. "De ouderwetse scholen zijn op papier misschien ouderwets en saai, maar ze bieden wel veel zekerheden. De inspectie waarschuwt ook in een van hun laatste rapporten dat er wel erg veel experimenten lopen op dit moment en dat de uitkomst ervan niet altijd zeker is."

Te Riele zet zich namens Laat Me Leren ook in voor meer inspraak voor scholieren. De manier waarop de nieuwe school in Noord het onderwijs inricht, kan hem dan ook bekoren. "Ik zeg niet dat dit perfect is, maar er zitten hele goede gedachtes achter om in plaats van boven de jongeren, naast de jongeren te gaan staan om ze te breder te ontwikkelen. En dan niet alleen vanuit het perspectief van volwassenen, maar ook dat van jongeren."

Eindexamenresultaten

Minder vaste structuren staat overigens niet gelijk aan geen structuur, legt Wijsman uit. "Het is niet zo dat we hier helemaal geen structuur hebben. Het lijkt hier natuurlijk heel frivool en los, maar als een leerling veel behoeft heeft aan structuur, dan kan hij of zij dat ook bij ons krijgen. Die structuur zal dan samen met de coach worden gecreëerd. 

Geen tussentijdse toetsen dus, maar leerlingen zullen uiteindelijk toch echt eindexamen moeten doen. Hoe dat gaat is nog lastig te zeggen, omdat de meeste van deze scholen nog niet zo lang bestaan."We zullen pas over een paar jaar weten hoe die eindexamenresultaten eruit zien", zegt Van de Koppel. "Want uiteindelijk gaat het om je diploma, dat je kwalificeert voor het vervolgonderwijs. Het spannende van deze scholen is dat je er nog veel bij leert, waar je in je leven misschien veel aan hebt. Maar als je dat diploma niet haalt, veel later of met lagere cijfers is dat jammer. Dus dat zullen we pas over een paar jaar weten."