Het Outbreak Management Team (OMT) spreekt deze week over mogelijk nieuwe maatregelen. ''Als je de snelheid ziet waarmee ook het aantal ziekenhuisopnames weer toeneemt, dan moeten we ons wel even achter de oren krabben, als samenleving maar ook als overheid'', zegt De Jong.

Hij vervolgt: ''We moeten kijken of het wel goed gaat en of we bepaalde maatregelen die nu dringend geadviseerd worden, dwingender moeten worden. Dan denk ik bijvoorbeeld aan het thuiswerken. De 1,5 meter wil je natuurlijk liever niet laten terugkomen, dat hebben we als samenleving ook gedeeltelijk in de hand. Je kan ook eerst aan mondkapjes denken om weer in het straatbeeld terug te gaan zien. Sommige winkels doen dit zelf al en nemen zelf verantwoordelijkheid in het licht van deze stijging."

Over of er ook maatregelen nodig zijn zoals in de eerste golf en tweede golf werden genomen, zal in het OMT worden besproken. De Jong: ''Als je het al over zulke maatregelen hebt, dan zullen het maatregelen zijn die nu al wat vrijblijvender geadviseerd worden. We hopen echt dat we straks nog steeds naar cafés gaan kunnen, maar dan is het handhaven van het coronatoegangsbewijs echt noodzakelijk.''

Een mogelijke oorzaak van de stijgende besmettingen is de afnemende effectiviteit van de vaccins tegen infecties. ''De vaccins werken heel goed tegen ernstige infecties, maar je ziet dat het afneemt qua voorkomen van infecties. Je ziet een steeds groter deel in de testraten van mensen die positief testen die gevaccineerd zijn. Dat kan een deel van de verspreiding verklaren'', aldus het OMT-lid.

De Jong denkt dat in de grote versoepelingen van deze zomer ook een verklaring kan worden gevonden. ''Dankzij het coronatoegangsbewijs kunnen we een hoop weer doen, tegelijkertijd lijkt het wel alsof we alle maatregelen hebben losgelaten. Er bestaan nog steeds adviezen vanuit het kabinet om elkaar de ruimte te geven, om waar het kan zoveel mogelijk afstand te houden, om thuis te werken, maar ik zie dagelijks files. Voor heel veel mensen is het volgens mij weer business as usual.''

Ook gaat het volgens de viroloog niet altijd goed met het coronatoegangsbewijs. ''Het is niet full proof. Een deel van de gevaccineerden kan toch besmet worden. Die kunnen wel een nachtclub betreden zonder klachten en toch mensen besmetten. De handhaving van de toegangsbewijzen is in heel veel branches heel goed, maar er zijn ook genoeg restaurants, cafés en nachtclubs waar de handhaving wat minder is.''

Zelf maakte De Jong het onlangs ook nog mee. ''Ik ben naar Tuschinski geweest en mij werd de toegang ontzegd, omdat ik mijn identiteitsbewijs was vergeten. Dat is geweldig, dat is goede handhaving. Maar ik ben ook in een restaurant geweest waar ik ook ben weggegaan omdat er niet eens werd gevraagd om het coronatoegangsbewijs. Daar zeg ik wel wat van en ik ga er ook niet eten. Het zou mooi zijn als meer mensen dat gaan doen. We hebben met zijn allen nog steeds een verantwoordelijkheid om te voorkomen dat er allerlei maatregelen weer door de overheid worden verordonneerd.''

Een vaccinatieplicht zou een oplossing kunnen zijn, maar persoonlijk is De Jong daar geen voorstander van. ''Puur epidemiologisch gezien, als je dus kijkt vanuit bestrijding van het virus, zou het zeker uitkomst bieden. Maar als vrijheidslievende Nederlander ben ik ook tegen vaccinatieplicht. Ik hoop dat mensen hun verantwoordelijkheid nemen. Als iedereen gevaccineerd zou zijn, dan zouden we in een stuk betere situatie zitten.''

Toch zorgen juist ongevaccineerden mensen op dit moment voor grote druk op de zorg. ''Ook in het Amsterdam UMC maakt men zich nog steeds zorgen. Iedereen is moe van twee jaar heel hard werken. Ongeveer driekwart van de mensen die nu in het ziekenhuis ligt, is ongevaccineerd. Er is nog steeds een groot deel van de mensen niet gevaccineerd, zij lopen het grootste risico om in het ziekenhuis opgenomen te worden. Dat is nu ongeveer 75 tot 80 procent van de opnames. Als je op een bierviltje uitrekent van 800 mensen in ziekenhuizen, dan zouden dat er 200 zijn als iedereen volledig gevaccineerd was. Dan kijk je al naar hele andere getallen. Het is belangrijk dat er continu gepusht wordt om zoveel mogelijk mensen te vaccineren.''

Wat het lange najaar ons gaat brengen nu de stijging eerder is ingezet dan werd verwacht, is nog onduidelijk. De Jong: ''De winter is een beetje afhankelijk van wat er de komende weken gaat gebeuren. In het ultieme geval, als nog meer mensen gevaccineerd zijn, als we een boostershot zullen gaan geven aan relevante populaties in de samenleving, als we ons wat meer houden aan de gewone adviezen, dan zie ik de winter met vertrouwen tegemoet. Als dat niet zo is, dan maak ik mij wat meer zorgen. Het wordt een spannende winter en ik hoop dat de hele samenleving dat vindt, zodat we wat meer rekening met elkaar gaan houden. We moeten dit met zijn allen tackelen.''