Directeur klant en ontwerp van netbeheerder Liander Huibert Baud noemt de klimaatplannen van de stad bewust ambitieus. Hij antwoordt op de vraag of de plannen realistisch zijn. "Maar daar wil ik nog wel wat aan toevoegen. Ik vind het ambitieuze ambities, maar we zitten samen in een taskforce om samen maximaal die ambities na te streven."

Zaterdagochtend publiceerde AT5 een onderzoek over de problemen op het Amsterdamse stroomnet. Waar Liander en de gemeente nu zeggen elkaar te hebben gevonden, was dat vorig jaar zomer wel anders toen voor het eerst werd aangekondigd dat in een deel van de stad het elektriciteitsnetwerk vol was.

Slecht voorbereid

Liander bleek namelijk niet goed voorbereid te zijn. De netbeheerder informeerde de gemeente in de zomer van 2021 te laat en onvolledig geïnformeerd, zo blijkt uit interne documenten die zijn vrijgegeven na een beroep de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) door AT5. In notulen, notities en verslagen oordeelt de gemeente hard over het bedrijf dat de stad van stroom moet voorzien.

Zo noemt de gemeente Liander een bedrijf dat "lang studeert op oplossingen binnen het eigen handelingsperspectief" en ''problemen niet snel genoeg meldt en geen hulpvragen stelt of buiten eigen handelingsperspectief zoekt om zaken op te lossen". De bedrijfscultuur is een ''patroon'' en binnen het stadhuis zijn grote zorgen over of de netbeheerder wel voor een omslag kan zorgen.

Volgens verantwoordelijk wethouder Van Doorninck schrok de gemeente van de acute problemen op het stroomnet. "De harde bewoording kwam van de schrik die we hadden. We werkten al samen en zagen dit niet aankomen. We waren natuurlijk geschrokken omdat, als je samenwerkt, dan zou je dat moeten weten. We merkten ook dat de manier waarop Liander werkte zo anders was dan de gemeente doet en we elkaar niet konden vinden."

De woorden van de gemeente kwamen bij Liander hard binnen, zegt Baud in een reactie. "Dat doet mij pijn, heel eerlijk. Ik herken het voor een deel ook, we zaten in een proces met elkaar. We hebben het elektriciteitsnetwerk in honderd jaar gebouwd en hadden toen ook echt de tijd. We konden voorspellen wanneer er woningen en bedrijven kwamen. We hadden toen tijd om met de gemeente ruimte te zoeken om elektriciteitsstations te bouwen. Waar we nu inzitten, de energietransitie, is het niet meer te voorspellen. Ook is de tijd die we in het oude proces hadden er niet meer. "

Op verschillende plekken in de stad, hier te zien op de kaart, is inmiddels sprake van een overvol stroomnet. Dat betekent dat er op deze plekken geen ruimte meer is voor nieuwe grootverbruikers. Woningbouw kan daar wel doorgaan, maar in een nieuwe wijk kan bijvoorbeeld geen supermarkt of ander bedrijf worden geopend. Liander verwacht de komende periode meer gebieden op rood of oranje te moeten zetten. Nu al zijn nieuwe grootverbruikers niet meer welkom in Noord, het Westelijk Havengebied en Nieuw-West.

Langdurige stroomtekorten, ook wel congestie genoemd, kunnen de economische ontwikkeling van de stad schaden, maar ook de klimaatplannen raken.

Van Doorninck: "Dat dit probleem van congestie alles raakt, daar zijn we ons ontzettend van bewust. Als we er niet aan werken dan kan het ook de ambities van de stad raken, maar niet alleen op het gebied van verduurzaming. Ook de ambitie om meer woningen te bouwen en een complete stad te zijn waarbij we dus ook genoeg instellingen hebben die van stroom worden voorzien. Congestie kan heel veel stilleggen, maar wij willen door."

Baud: "Alles tegelijkertijd kan niet. Het kan niet vanwege onvoldoende kabels, we hebben ze op voorraad maar niet zoveel. De ruimte is er ook niet tegelijkertijd. Je moet met elkaar keuzes maken in wat je wanneer doet."

Samenwerking

Het huwelijk tussen Liander en de gemeente gaat inmiddels stukken beter. "We werken nu heel nauw samen en zitten zelfs twee keer per week in een kantoor in de taskforce om samen te kijken naar de knelpunten en die oplossen. Ook kijken we naar hoe we dingen kunnen versnellen." 

De wethouder noemt de situatie vorig jaar zomer een wake-up call. "Als we allemaal op onze eigen manier aan eenzelfde probleem werken, dan lukt het niet. We moeten echt samenwerken, samen een werkwijze ontwikkelen om deze gigantische opgave van elektriciteitsvoorziening en congestie samen op te lossen."