"Vroeger was dit allemaal land met boerderijen en tuinen", begint Ton Heijdra. Hij schrijft en leest veel over de stad, en vindt de wijken buiten de grachtengordel het interessantst om te bestuderen. "Vroeger was dit de rand van de stad, de grens van Amsterdam." Het gebied hoorde bij Sloten, en de boeren moesten niets van Amsterdammers hebben. "Ze lieten hier liever iets affikken dan dat er brandweer uit Amsterdam moest komen."

Maar ondanks dat het niet bij de stad hoorde, had het een belangrijke functie. "Hier kwam veel groente en fruit vandaan voor de stad. Via het water moest dat naar de binnenstad, naar bijvoorbeeld de Marnixstraat en naar de markt toe. Dat ging allemaal via de Kostverlorenvaart." Daarbij werd het veel gebruikt als doorvaarroute."

De mensen moesten soms wachten tot hun boot overgetakeld werd, en dat betekent dat er levendigheid ontstaat: "Wat doe je dan? Even een klein neutje natuurlijk." De herberg die dat verzorgde heette de Drie Baarsjes, waar later natuurlijk de naam vandaan komt.

Een van de tuinen waarop werd verbouwd is nog steeds te zien, al moet je goed zoeken. Tussen de polderhuisjes op de Slatuinenwerg is er nog één tuinpark tussen de huizen te vinden. De Slatuinen worden beheerd door bewoners, en zo blijven de oude groene karakteristieken bewaard. Een heel mooi stuk, vindt Heijdra: "De vele slootjes die hier waren zijn allemaal weg, er zijn huizen voor in de plaats gekomen. Maar hier heb je er nog één. Zo werd het water afgevoerd."

Mensen uit de provincie

Amsterdam groeide, ook toen al, en er waren meer en meer huizen nodig. Met dat in het achterhoofd ontstond het idee voor Plan West. "Net als bijvoorbeeld in Zuid werd er een heel nieuw stadsdeel ontworpen", vertelt de geograaf. Onder leiding van Heere van der Schaar kwam het idee voor het deel van de stad dat nu De Baarsjes heet. Zesduizend woningen moesten een nieuw stuk stad vormen voor nieuwe werknemers in Amsterdam.

"Het waren mensen uit de provincie die hierheen kwamen. Maar het was erg verdeeld. Mensen uit Friesland gingen alleen naar Friese winkels, Brabanders werkten met Brabanders." Na er jaren gewoond te hebben, ging deze groep verder. "De huizen verslechterde en er bestonden inmiddels weer nieuwe wijken. Dus deze huizen hadden nieuwe bewoners nodig. Dat waren eerst vooral mensen uit Spanje, Portugal, Marokko en Turkije."

Voetballen en aardappels stelen

Dries Boussatta, oud-voetballer van onder andere AZ en FC Utrecht, groeide op in De Baarsjes. "Ik ben hier geboren en getogen in West. West zit voor altijd in mijn hart." Samen met zijn vrienden voetbalde hij op het Balboaplein. "Vroeger was er nog geen kunstgras en voetbalden we met houten schotten als doel." De buurt heeft voor hem hele mooie herinneringen. Maar, benadrukt hij: "Er zijn ook slechte tijden geweest. Er was in de stad veel criminaliteit en drugs, en daarbij komt geweld kijken. Er werd heroïne gedeald en daarbij hoort ook geweld."

Boussatta woont, na een kleine onderbreking in Nieuw-West, nog steeds in de Baarsjes. Twee jaar geleden startte hij er de koffiezaak Buongiorno, inmiddels heeft hij vijf vestigingen, en heeft de buurt zien veranderen. "Toen ik er kwam was het erg multicultureel en leefde alles door elkaar. Later kreeg die criminaliteit de overhand." De laatste jaren heeft hij het gevoel dat de buurt weer diverser wordt: "Studenten komen er wonen en blijven er daarna hangen en mensen die Zuid te duur vinden komen hierheen met hun kinderen."

Uitstekende bakstenen

Kenmerkend aan De Baarsjes zijn ook de bakstenen en ronde vormen. "Dat is typisch Amsterdamse School", zegt Heijdra. Bij de bouwstijl Amsterdamse School wordt er voornamelijk gebruik gemaakt van bakstenen in uitstekende en organische vormen, zoals bij de Jeruzalemkerk bij het Mercatorplein in de buurt.

"De Baarsjes is mijn buurt, de mooiste tijd van je leven is immers je jeugd", vertelt Boussatta. "Ik ben heel blij dat de buurt inmiddels weer terug is bij de diversiteit van vroeger." Zowel studenten als ouderen wonen in de wijk. "Het is hier heel gezellig, en ik zal me hier tot in mijn graf thuis voelen."

"Op naar de volgende honderd jaar", zegt Heijdra hoopvol. "Vroeger was het de grens van de stad, inmiddels hoort het bijna bij het centrum. Dus ik ben benieuwd wat het over honderd jaar is."