Het is 4 maart 2021 als Wanda en Ivar Leurs worden gebeld door de politie, terwijl ze onderweg naar huis zijn. "We zijn bij jullie huis, maar jullie zijn er niet." Binnen een minuut zijn ze thuis. "We dachten dat er iets met de honden was, maar het bleek onze dochter." Meer dan 'betrokken bij een verkeersongeluk' weten ze op dat moment niet. Vanuit hun woonplaats Venlo rijden ze direct naar Amsterdam toe. Plotseling verandert hun leven compleet, ze verliezen hun dochter aan de gevolgen van een aanrijding.

Shana Leurs is 22 als ze ruim anderhalf jaar geleden vanuit het Stadspark Osdorp de Wolbrantskerkweg oversteekt met haar fiets. Ze wordt aangereden door een auto. Ze belandt zo'n twintig meter verder op straat, haar fiets nog eens tien meter verder. In het ziekenhuis ligt ze met veel verwondingen: "Onder andere twee klaplongen, een bloeding in haar hoofd, zeven gebroken ribben en een scheur in haar lever en nieren", somt haar moeder Wanda op. Als ze haar eindelijk mogen zien, stort hun wereld in.

Bijna 50 km/u te hard

In aanloop naar de rechtszaak van komende donderdag heeft het Openbaar Ministerie (OM) de aanrijding en het overlijden van Shana onderzocht. De feiten moeten nog worden vastgesteld, maar de bestuurder blijkt na onder andere een reconstructie van het ongeluk met minimaal 49,5 kilometer harder dan de maximale snelheid van 50 kilometer per uur te hebben gereden voordat de aanrijding plaatsvond. Daarbij zat hij kort voor de aanrijding nog op zijn telefoon achter het stuur.

"Het is niet te bevatten hoe je dat kunt doen. We zeggen altijd: alcohol en drugs betekent een hogere straf. Maar juist zonder ben je je zo bewust van wat je doet. Je denkt helder na en besluit dat gaspedaal zo hard in te trappen", stelt Wanda vol ongeloof. Na maanden die begonnen met ziekenhuisbezoeken, gevolgd door rouw en onderzoeken wisten Ivar en Wanda al snel het tij te keren: "We wisten, we moeten hiervoor strijden. Je wereld stort in, je gaat kapot vanbinnen. Maar we doen dit voor haar, er moet gerechtigheid komen en een onderdeel daarvan is verkeersveiligheid." 

In 2021, het jaar waarin Shana het leven werd ontnomen, zijn er landelijk 207 fietsers door een verkeersongeluk overleden. In de provincie Noord-Holland zijn dat er in totaal 32. "Dit verdriet is niet uit te drukken in cijfers, maar elke fietser die in het verkeer van het leven wordt beroofd is er een te veel", zegt Ivar.

"Ze was een poppetje, ze was wonderschoon", begint Shana's vader. "Mijn dochter was mijn hobby. Elk moment van de dag had ik contact met haar", vult Wanda aan. "We hadden één kind, en alles is ons afgenomen. Ze nam me via de telefoon en appjes mee in haar avonturen in Amsterdam. Als ze zich opmaakte, een broodje at, door het park liep, ik wist het allemaal. En nu, nu is mijn telefoon al anderhalf jaar stil.”

Inmiddels komen Ivar en Wanda niet meer zo vaak bij de boom waar het gebeurde. "We leggen een bloemetje neer als we er zijn, maar een zee van bloemen voelt niet meer goed", zegt Wanda. "Shana is altijd thuis, bij ons ademt het Shana." Woede voelen ze nog altijd: "We hebben gigantisch veel verdriet, we zijn elke dag boos. Maar met alleen boos zijn bereik ik niks." "We willen gerechtigheid", legt Wanda uit.

Steeds hogere straffen

Arlette Schijns, advocaat van Shana's ouders, ziet de laatste maanden een voorzichtige ontwikkeling in strafzaken rondom dodelijke verkeersongelukken. "Ik zie dat het Openbaar Ministerie (OM) in zulke zaken de laatste tijd relatief forse straffen eist. Je ziet bij een zaak over een jonge vrouw in Purmerend, dat het OM vier jaar onvoorwaardelijke celstraf heeft geëist." Uiteindelijk heeft de rechtbank hiervoor twee jaar gevangenisstraf opgelegd, waarvan een jaar voorwaardelijk. "Voorheen ging dit vaak om celstraffen van enkele maanden tot een jaar." Het OM beschuldigt de verdachte van roekeloos rijgedrag waardoor Shana werd gedood.

"Het lijkt wel of de rechters en het OM de term roekeloosheid hebben ontdekt." Sinds 2020 is de wet rondom roekeloos rijgedrag bijgesteld. "Eerst moest je bij wijze van spreken én door rood rijden, én alcohol drinken, én 50 kilometer te hard rijden én op je telefoon zitten", zegt Ivar. Schijns ziet de ontwikkeling als iets positiefs: "Nu kan het OM al bij bijvoorbeeld twee van die elementen spreken van roekeloos rijden. Wel zullen rechters die hogere strafeisen moeten volgen, en ook daadwerkelijk hogere straffen durven opleggen. Alleen op die manier wordt een krachtig signaal afgegeven naar (jonge) bestuurders." Maar een richtlijn is ook fijn, volgens Wanda. "Dan kun je in ieder geval op een minimum rekenen."

Bewustzijn creëren 

Ivar en Wanda hebben de stichting ‘ShanaSafe’ opgericht. "Als wij niet zo ons best hadden gedaan om al onze kracht in dit onderzoek te stoppen, dan was er veel minder bekend geworden", vertelt Wanda. "Dan was er misschien niet eens een rechtszaak geweest", vult haar man aan. Dat het zo afhankelijk is van nabestaanden vinden ze pijnlijk om te zien.

Als de rechtszaak achter de rug is, willen ze onder andere bijdragen aan de snelheidsvermindering in de bebouwde kom in de stad: "In Amsterdam moet 2023 het jaar worden waarin ze op veel plekken van 50 km/u naar 30 km/u gaan. Daar hebben wij niet voor gezorgd, laat ik dat benadrukken. Maar misschien hebben we wel een zetje gegeven." Er is veel kritiek op de vertraging van de reistijd. "Maar", zegt Ivar. "Het zorgt er ook voor dat er minder ongelukken gebeuren."

Ook hopen ze aandacht te kunnen krijgen voor het afnemen van iemands rijbewijs voordat een uitspraak door de rechter is gedaan. "Al anderhalf jaar lang rijdt de chauffeur die mijn dochter aanreed vrij op de weg", zegt haar moeder. "Als ik op de plaats van het ongeluk ben en ik zie een busje, denk ik wel eens: zou dat hem zijn? Misschien ben ik hem al wel tegengekomen." Haar man vult aan: "Het slachtoffer moet voorop staan, niet de verdachte."

Door mensen die bijvoorbeeld hun rijbewijs kwijt zijn of toekomstig politieagenten voor te lichten over hun situatie, hopen Wanda en Ivar bewustzijn te creëren. "Als wij tegenover jou zitten en we leggen uit hoe kapot onze wereld is, realiseren ze dat zich wel?", vraagt Ivar zich af. Maar ook andere verkeersdeelnemers moeten zich bewust zijn van het verkeer: "Jonge bestuurders, jonge fietsers op elektrische fietsen, iedereen gaat steeds harder. En telefoons op de fiets, koptelefoons op de fiets, dat is gewoon gevaarlijk." Wat ze na de rechtszaak concreet ondernemen, daar moeten ze nog goed naar kijken. "Er zullen zeker meer ouders zijn in deze situatie die de strijd met ons aan willen gaan", zegt Wanda.

Met goede moed

"Afsluiten kunnen we dit niet. Hopelijk kunnen we wel met een nieuwe stap beginnen, namelijk de stichting", zegt haar vader. "Ik hoop weer rust te kunnen vinden straks", zegt Wanda. Ze gebruiken hun spreekrecht komende donderdag: "We hebben nog wel flink wat tegen hem te zeggen." Wanda weet wat ze wil: "Ik wil gerechtigheid, en dat krijg ik als de sleutel om is." Daarmee bedoelt ze een celstraf voor de chauffeur. "Wij bepalen het niet, maar voor mijn gevoel hebben we er wel alles aan gedaan om zo veel mogelijk voor elkaar te krijgen."