Wie straks de officiële site van de Pride 2023 bezoekt, kan doorklikken naar twee andere sites. Want voor het eerst in de geschiedenis worden er niet één, maar twee vergunningen verleend voor het organiseren van de Pride in Amsterdam. Twee vergunningen voor twee verschillende organisaties, die elk één week van het programma voor hun rekening nemen en zich niet met elkaar bemoeien.

Dat de Stichting Pride Amsterdam (SPA) zo'n vergunning krijgt, komt niet als een verrassing. Sinds 2014 organiseert de stichting de Pride en sindsdien is het evenement alleen maar gegroeid in populariteit. De groei en professionalisering van de organisatie wordt toegeschreven aan directeur Lucien Spee, die al meer dan tien jaar betrokken is bij de Pride.

Kritiek was er ook. Er zou te weinig aandacht zijn voor gemarginaliseerde groepen en maatschappelijke misstanden in binnen- en buitenland. Ook zou SPA-directeur Lucien Spee te weinig luisteren naar kritische geluiden. De gemeente zette daarvoor een zogeheten klankbordgroep op waarin verbeterpunten op een rij zijn gezet. Enkele organisaties die daaraan meededen hebben zich verenigd onder de naam Queer Amsterdam (QA). En zij krijgen de tweede vergunning.

Samenwerking

Cultuurwethouder Touria Meliani (GroenLinks) hoopte SPA en QA samen de Pride van 2023 te kunnen laten organiseren. Geen gemakkelijke opgave, want sinds een geruchtmakend interview van Spee in augustus waren de betrekkingen ronduit slecht. Maar er was haast geboden: het mandaat van de SPA liep deze zomer af en het organiseren van de Pride kost veel tijd.

Na maanden van gesprekken werd vandaag bekendgemaakt dat er een oplossing is gevonden. "Uitgangspunt voor de gemeente in die gesprekken was dat iedereen gelijkwaardig aan tafel zat en er voor iedereen ruimte moest zijn om deel te nemen aan de organisatie van de Pride", schrijft Meliani in een brief aan de gemeenteraad. "De partijen zullen hun deel van het programma ieder in een “eigen” week organiseren." Beide partijen bemoeien zich daarbij niet met elkaars organisatie, programma en begroting.

"Historisch"

Queer Amsterdam is opgetogen over de verandering. "Dit is historisch", vindt Sorab Roustayar. Hij is oprichter van Fite Qlub, één van de groepen achter Queer Amsterdam. Tegelijkertijd wil hij zich niet op de borst kloppen. "Het gaat niet om ons, maar om de gemeenschap. Die willen wij in ons deel centraal stellen." Hij noemt het organiseren van de Pride een middel, geen doel: "Wij kunnen die dagen gebruiken om sociaal-maatschappelijke vraagstukken op de agenda te zetten."

Hoe hun deel van het programma eruit gaat zien? Dat is aan de gemeenschap zelf, legt Aynouk Tan uit. Net als Roustayar schoof Tan aan bij  gesprekken met de gemeente over de Pride. "Queer Amsterdam wil faciliteren, niet sturen. Op 10 januari organiseren we in Pakhuis De Zwijger een bijeenkomst voor iedereen die onze zienswijze ondersteunt. Maar je zou bijvoorbeeld kunnen denken aan een evenement waarin transzorg centraal staat, of de situatie van lhbtiq+ vluchtelingen." Het doel, volgens Tan en Roustayar: meer gelijkwaardigheid.

Wel zeggen Tan en Roustayar dat er veel activiteiten buiten stadsdeel Centrum zullen plaatsvinden, traditioneel het hart van de Pride-activiteiten. "We zoeken de fijnmazigheid van het dagelijks leven van queer- en transpersonen op in de wijken en de provincies en buiten Nederland", zegt Tan. Als andere speerpunten noemt ze de zorg, sport, onderwijs en veiligheid.

Vreedzame co-existentie

Na het weekend van 29 en 30 juli, het weekend van Milkshake Festival, zal de agenda worden gevuld door de SPA. De afspraak is dat Queer Amsterdam en de SPA zich niet bemoeien met elkaars programma, inhoud of bestuur. Een direct betrokkene spreekt van 'vreedzame co-existentie': twee organisaties die naast elkaar aan de slag gaan met hun deel van de Pride. Van een echte samenwerking is dan ook geen sprake.

De droom over samenwerking van Meliani is daarmee niet helemaal gelukt. Toch zal de cultuurwethouder tevreden zijn: ze draagt de doelen van de activisten een warm hart toe en de criticasters uit de klankbordgroep mogen nu gaan laten zien hoe zij een Pride-week vorm willen geven. Tegelijkertijd wordt de SPA, met al zijn ervaring en connecties, binnenboord gehouden. 

Succesnummers behouden

De SPA zal naar verwachting vertrouwde agendapunten terug laten keren, zoals de botenparade en de pleinfeesten. De Pride Walk, in 2022 al uitbesteed aan organisaties gelieerd aan Queer Amsterdam, valt straks onder de verantwoordelijkheid van QA. Dat is prima, zegt de SPA: "Stichting Pride Amsterdam gelooft dat om met het inhoudelijke programma nog verder te kunnen groeien, je ook moet kunnen delen", zegt voorzitter Frans van der Avert. "Daarom zijn wij blij dat we nu samen de ruimte kunnen geven aan Queer Amsterdam voor hun visie en programmering en tegelijkertijd al het goede van Pride Amsterdam behouden met het deel dat wij blijven organiseren. Wat ons bindt is de strijd om te kunnen zijn wie je bent en houden van wie je wilt."

De gemaakte afspraken gelden voor één jaar. Voor de Pride 2024 geldt het nieuwe Pride-beleid, dat in september volgend jaar wordt vastgesteld. Of de opzet van 2023 een blauwdruk wordt voor de Pride-edities daarna? Wethouder Meliani wil daar niet op vooruitlopen: "We gaan eerst zien hoe dit zal lopen, daarna nemen we een besluit over de toekomst." In de laatst bekende versie van het nieuwe Pride-beleid staat dat er één organisator en vergunning zal zijn.

Grote vraag is nog wel welke financiële gevolgen deze oplossing heeft voor de gemeentelijke begroting. Al jaren krijgt de SPA een kwart miljoen. De rest van de fondsen komen van bedrijven. Desgevraagd laat een woordvoerder weten dat de gemeentebijdrage voor 2023 afhankelijk is van de plannen die beide organisatoren in zullen dienen. Het geld hiervoor komt uit het Evenementenfonds en uit het Diversiteitsfonds.