Boze taxichauffeurs, ondernemers die vrezen voor de bereikbaarheid, maar ook bewoners die vinden dat er nu eindelijk iets moet gebeuren aan de verkeersdrukte in de stad. De maatregelen van verkeerswethouder Van der Horst om Amsterdam meer autoluw te maken leveren veel discussie op. We legden de plannen daarom voor aan het AT5-panel. Ruim 2300 Amsterdammers deden mee aan het onderzoek.

Het basisidee achter het autoluw maken van de stad kan op steun rekenen: van alle deelnemers is 56% het ermee eens dat het autoverkeer drastisch wordt teruggedrongen, 36% is tegen. Ook het verlagen van de maximumsnelheid naar 30 kilometer per uur op de meeste wegen in de stad, dat volgend jaar ingaat, kan op instemming rekenen: 67% van alle deelnemers vindt dat een goed idee.   

"De auto is te prominent aanwezig en slokt alle ruimte op", is een veelgehoorde mening. "Zinloos filerijden is het. Van mij mag de stad zo autoluw mogelijk", aldus een ander. "Vreselijk die auto's die zoveel plaats innemen."

Toch is ook een grote groep het er niet mee eens, of heeft twijfels over de alternatieven. "Maak mij wel zorgen over de manier waarop dit gaat gebeuren", zegt een panellid. "De bewoners moeten wel enigszins normaal de stad in en uit voor woon-werkverkeer." Een ander: "De stad moet nog wel bereikbaar blijven voor mensen die niet meer kunnen fietsen of lichamelijk beperkt zijn."

Niet iedereen vindt het ov een goed alternatief, zeker nu het GVB ook nog eens tegelijkertijd aankondigde waarschijnlijk met minder trams en metro's te gaan rijden. "Alleen als er betere alternatieven zijn qua ov. Vooral in de avond en nacht, de frequentie is extreem laag," aldus één van de leden. Ook zijn er twijfels of het niet juist meer uitstoot zal opleveren. "De manier van terugdringen lijkt mij nu averechts werken. Je kan nog steeds bijna overal komen maar dan met een mega omweg. Per saldo lijkt het dus meer autokilometers op te leveren."

Als we kijken naar de verschillende weggebruikers treden er flinke verschillen op. Deelnemers die hoofdzakelijk de fiets gebruiken in de stad - de grootste groep in het panel - zijn in grote mate voorstander van minder autoverkeer (69%), maar automobilisten zien het massaal niet zitten: maar liefst 79% is tegenstander. 

Velen van hen zeggen de auto echt niet te kunnen missen in de stad. "Ik kan mijn ouder op leeftijd al nergens meer naartoe brengen, ook niet tijdens medische noodtoestanden", aldus één van de panelleden. "Ik ben loodgieter en moet dus overal snel kunnen komen", zegt een ander. "Bovendien wonen mijn bejaarde ouders in de binnenstad en die haal ik vaak op nu ze zelf al uit hun auto zijn gejaagd wat hun bewegingsvrijheid erg heeft aangetast." 

Verdeeldheid over concrete plannen

Minder auto's in de stad: dat idee wordt door meeste panelleden dus wel gesteund. Maar als we vragen naar de concrete maatregelen om dat mogelijk te maken, treedt er meer verdeeldheid op en zijn er ook meer tegenstanders. Bijvoorbeeld de proef met het afsluiten van de Weesperstraat, de zogeheten 'knip'. De belangrijke verkeersader in de stad zal vanaf 12 juni voor een periode van zes weken overdag afgesloten zijn voor autoverkeer. In de pilot moet onderzocht worden wat de effecten van zo'n afsluiting zijn.

Van de 2300 deelnemers vindt 36% de knip op de Weesperstraat een goed idee, 17% niet goed of slecht, en 42% is tegen het plan. 

Behalve de Weesperstraat wil wethouder Van der Horst meer doorgaande routes in de stad afsluiten voor autoverkeer. Die afsluitingen zullen ervoor zorgen dat je niet meer gemakkelijk van wijk naar wijk kunt in Amsterdam. Volgens de wethouder moet dat voorkomen dat de stad steeds verder dichtslibt.

Ook over dat idee zijn de AT5-panelleden sterk verdeeld: 41% vindt dat een goed idee, 48% slecht, en 11% heeft geen mening.  "Eindelijk", aldus één van de panelleden. "Het is niet alleen maar een goed idee, maar de énige oplossing." De voorstanders steunen het idee van de wethouder dat het voor iedereen beter is. "Het houdt het centrum bereikbaar voor iedereen. Dus ook voor auto's."

Maar ook de tegenstanders zijn vrij uitgesproken. "Dit is echt bewoners pesten. Zo jaag je iedereen naar Almere toe." Zij geloven dat de plannen juist averechts werken. "Ik ga door de afsluitingen alleen maar meer kilometers maken om van punt A naar B te gaan." Ook wordt, net als de ANWB eerder al in een brief aan de wethouder schreef, gevreesd dat de ringweg veel te druk wordt. "Moet de rijksweg A10 nog drukker worden? Volstrekt mee oneens", aldus één van de respondenten.

Onbegrip plannen GVB

Zoals gezegd moest het GVB bijna tegelijkertijd met de autoluwe plannen bekend maken dat er waarschijnlijk gesneden gaat worden in het ov-aanbod. Deels noodgedwongen omdat er minder reizigers de tram, bus of metro nemen dan voor corona, en het vervoerbedrijf daar niet meer voor gecompenseerd wordt door het Rijk.

Uiterst ongelukkig nu juist het autoverkeer in de stad wordt teruggedrongen, vindt een overgrote meerderheid van het AT5-panel. Ruim 70% heeft er geen begrip voor. "Onvoorstelbaar dat deze plannen niet op elkaar worden afgestemd. Totaal tegenovergesteld aan de plannen van de gemeente. Je kunt niet én de mensen de auto uitjagen én minder ov aanbieden."

Bijna de helft van de deelnemers denkt na de aanpassingen van het ov-aanbod langer onderweg te zijn of vaker te moeten overstappen. Een derde denkt in de toekomst daarom minder vaak van het ov gebruik te zullen gaan maken. 

Mobiliteitsplannen

De verdeeldheid blijkt ook als we uiteindelijk vragen naar een oordeel over álle mobiliteitsplannen. Ruim 30% vindt ze verstandig of heel verstandig, 18% is neutraal. Iets meer dan 45% vindt ze niet of heel erg onverstandig.

Graag minder auto's dus, maar hoe? Wethouder Van der Horst zal nog op veel controverse stuiten als de daadwerkelijke invoering van de plannen dichterbij komt.