Wethouder Zita Pels (GroenLinks) voor Volkshuisvesting schrijft dat in een brief aan de gemeenteraad. Het melden van illegale toeristische verhuur, onderverhuur, lege en slechte woningen wordt Amsterdammers de afgelopen jaren gemakkelijker gemaakt. Online meldpunten, actief aangeprezen door de gemeente, worden steeds vaker gebruikt. 

Wooncrisis

In 2018 en 2019 had het grootste deel van de meldingen - grofweg de helft - nog betrekking op toeristische verhuur. In 2022 hadden Amsterdammers veel meer oog voor onderverhuur, lege woningen en de kwaliteit van woningen dan vóór de pandemie. Het aandeel van misstanden die samenhangen met toeristenverhuur ligt dit jaar veel lager. De wethouder vermoedt dat de brede aandacht van media, politiek en publiek voor de wooncrisis daaraan heeft bijgedragen.

In vergelijking met 2019 steeg het aantal meldingen over onderhuur met 45 procent. De wooncrisis zorgt mogelijk dat Amsterdammers meer 'meldingsbereid zijn', schrijft de wethouder.  Ook het Meldpunt Woningonderhoud, voor bijvoorbeeld onderhoudsklachten, wordt steeds vaker gebruikt. En de nieuwe leegstandsverordening, van kracht sinds december vorig jaar, zorgde dat leegstand meermaals het nieuws haalde. "Dit heeft er mogelijk aan bijgedragen dat er meer gemeld is door Amsterdammers."

De leegstandsverordening heeft overigens nog niet geleid tot een golf van leegstandsmeldingen: sinds 1 december 2022 zijn dat er 310. Volgens het statistiekbureau van de gemeente staan er 10.000 woningen leeg in de stad. Wethouder Pels schrijft in haar brief nog geen conclusies te willen verbinden over de effectiviteit van de nieuwe wetgeving.

Meer bewoning, minder boetes

De gemeente zegt vorig jaar 1350 woningen te hebben vrijgemaakt voor bewoning. Het gaat bijvoorbeeld om leegstaande huizen waar na een melding weer bewoners in zijn getrokken (650) en huizen die weer bewoonbaar zijn na een opknapbeurt (321). 

Na twee coronajaren konden handhavers vorig jaar weer vaker op pad om meldingen te controleren en waar nodig op te treden. Door een opstapeling van dossiers zijn handhavers nog niet zo vaak op pad gegaan als in 2019. In 2022 waren er in totaal 1053 onderzoeken ter plaatse; in 2019 waren dat er nog 2306. In 2022 legde de gemeente ruim 2,1 miljoen euro aan boetes op. Dat is 10 procent meer dan vorig jaar, maar flink lager dan de 8,5 miljoen aan gefactureerde boetes in 2019, het laatste jaar vóór de pandemie.

Een belangrijke oorzaak is het opschorten van de vakantieverhuurboetes in juni dit jaar. De gemeente hanteerde tot die tijd een streng beleid met boetes die snel op konden lopen.

Overijverig

Sommige Amsterdammers maken kennelijk iets te gretig gebruik van de meldpunten. Het precieze aantal meldingen kwam vorig jaar uit op 2951, maar zo'n 200 meldingen kwamen van één overijverige burger. Van deze meldingen bleek geen één keer sprake te zijn van een misstand.