Amsterdam twee minuten stil

Koningin Beatrix, prins Willem-Alexander en prinses Máxima woonden de nationale herdenking bij op de Dam. Op het plein waren ongeveer 20.000 mensen bij elkaar gekomen om de oorlogsslachtoffers te herdenken van de Tweede Wereldoorlog en daarna.

Voorafgaand aan de stilte legden de koningin en de prins een krans bij het monument. Daarna droeg Charlotte Fontijne haar gedicht voor. Zij was de winnares van de poëziewedstrijd voor jongeren, Dichter bij 4 mei, die het Nationaal Comité 4 en 5 mei ieder jaar organiseert. Het gedicht dat oorspronkelijk zou worden voorgedragen door de scholier Auke de Leeuw ging uiteindelijk toch niet door na kritiek op het gedicht van het CIDI.

Vervolgens hield burgemeester Eberhard van der Laan van Amsterdam een toespraak. Hij prees de mensen die 'ondanks terreur en angst' de moed opbrachten in verzet te gaan. 'Wanneer wij op onze beurt niet bereid zijn in onze dagen - in alle vrijheid - op te komen voor de gerechtigheid waar die in de verdrukking zit, kunnen wij hier net zo goed níet staan.'

De burgemeester zei dat hij vrijwel dagelijks wordt herinnerd aan het feit dat 61.000 van de 80.000 Joodse stadgenoten onder de ogen van hun medeburgers zijn afgevoerd en vermoord. 'Het blijft een open zenuw in de stad, in het land.'

Behalve de koningin en de prins legden onder anderen ook de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer, de Commandant der Strijdkrachten en de burgemeester een krans. De nationale herdenking werd afgesloten met een defilé.

Op de Dam stond 1500 meter hekwerk. Sinds vorig jaar staan er bij de dodenherdenking speciale dranghekken die veiliger zijn bij grote mensenmassa's. In 2010 ontstond er grote paniek toen een man tijdens de 2 minuten stilte vanuit het niets begon te schreeuwen. Er was veel politie aanwezig.

Op de hoek van de Apollolaan/Beethovenstraat werden er ook twee minuten stilte in acht genomen. Op deze plek werden op 24 oktober in 1944 29 willekeurig gekozen gevangenen gefusilleerd als represaille voor een gelukte aanslag van het verzet op SD-kopstuk Herbert Oehlschlägel. Tijdens deze herdenking vertelde Eli Asser over zijn ervaringen tijdens de oorlog.