Start van hoofdcontent

112

nl

2018 was het jaar van de handgranaat: 'Je wenst dit geen enkele ondernemer toe'

21 december 2018, 07.00 uur · Aangepast 21 december 2018, 09.27 uur · Foto: AT5

Nog nooit zijn er zoveel levensgevaarlijke handgranaten voor of aan deuren gehangen als dit jaar. Waren het er vorig jaar nog drie, nu staat de teller al op vijftien. De Explosieven Opruimingsdienst Defensie waarschuwt: 'Criminelen beseffen niet hoe vernietigend zo'n handgranaat voor de omgeving kan zijn.'

Het afgelopen jaar werden aan de lopende band explosieven op straat gevonden, met als dieptepunt augustus en oktober. Toen werden in een paar dagen tijd meerdere explosieven gevonden, waarvan er één ook daadwerkelijk ontplofte. Bij restaurant Marovaan aan de Johan Huizingalaan ging een explosief af met grote schade tot gevolg.

Getroffen ondernemers
'Het is echt verschrikkelijk om mee te maken', vertelt Kaoutar Baâdoud (21), eigenaresse van Marovaan. De schade van de handgranaat was enorm. De voorgevel van haar restaurant aan de Johan Huizingalaan werd geraakt en ook een bushokje moest het ontgelden. 'Elke keer als ik de voordeur open doe, zie ik nog de sporen van het explosief en dan denk je weer terug aan die vreselijke dag.'

Lees ook: Alweer raak op de Johan Huizingalaan: explosief gaat af voor deur restaurant

Andere getroffen ondernemers durven nauwelijks wat te zeggen. 'Ik wil die zwarte bladzijde zo snel mogelijk vergeten', reageert één van de slachtoffers. Een ander kreeg veel negatieve reacties en moest maanden zijn zaak sluiten. 'Ik zeg niets meer. Ik ben blij dat ik eindelijk weer open kan.' 

repetitieruimte

Meerdere plaatsen
Hoewel in Amsterdam verreweg de meeste handgranaten zijn gevonden, speelt het probleem ook in andere plaatsen in Nederland. In Delft ging het dit jaar nog flink mis. Daar raakte een voorbijganger in zijn gezicht gewond nadat een granaat bij een coffeeshop ontplofte. Wonder boven wonder raakt er in Amsterdam nog niemand gewond.

Levensgevaarlijk
Dat dit heel anders had kunnen aflopen weet Werner van Rooij, hoofd operaties van Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD), als geen ander. 'De dodelijke radius van een handgranaat is vijftien meter. Er zitten scherven in, die worden 360 graden rondom de omgeving verspreid. Criminelen beseffen niet hoe vernietigend zo'n handgranaat op de omgeving kan zijn', aldus Van Rooij.

Lees ook: Dodelijk tot vijftig meter en spotgoedkoop: 'Granaat al te krijgen voor vijf euro'

Het is de taak van de EOD om het levensgevaarlijke explosief zo snel mogelijk veilig van straat te halen, maar in Amsterdam zagen we al dat een onwetende burger een granaat zelf oppakte. Nadat een granaat tegen het Parkview Hotel werd gegooid, pakte een nietsvermoedende portier het op en legde het weg. 'Ik dacht dat die nep was', vertelt hij later aan AT5

Lees ook: Portier Parkview die handgranaat vond: 'Ik dacht dat hij nep was!'

De portier nam daarbij volgens de EOD een enorm risico. 'Wij proberen de ontsteker te scheiden van het lichaam, maar dat is uiterst precisiewerk. De portier van het hotel in Amsterdam had in praktijk door zijn handeling de handgranaat kunnen activeren. Als burger moet je er altijd van afblijven', aldus de EOD'er.

Maar wat is het motief?
Het lijkt voor criminelen vooral een handig dreigmiddel, maar wat het exacte motief is, daar komt de politie maar zelden achter. Het aantal opgeloste zaken is namelijk minimaal. De politie spoorde door camerabeelden twee minderjarige jongens op, die in 2017 een granaat bij Café In The City plaatsten. Ze zouden in opdracht van criminelen, die bij deur waren geweigerd, hebben gehandeld.

Lees ook: Deze man liet een handgranaat achter in Café in The City

Eerder deze maand liet de politie weten dat criminelen, die een handgranaat plaatsen, strenger gestraft moeten worden, in de hoop dat ze dat doet afschrikken.

Sluiting of niet?
Terwijl de politie bezig is met het opsporen van de daders, is het de taak van de burgemeester om te beslissen of de desbetreffende zaak gesloten wordt. Toenmalig burgemeester Van der Laan had een radicale aanpak. De getroffen zaken moesten hoe dan ook per direct dicht.  Deze aanpak kreeg veel kritiek. Het zou een averechts effect kunnen hebben. Ondernemers waren bang dat het criminelen juist zou motiveren om een granaat voor de deur neer te leggen. Een gedwongen sluiting is immers een simpele manier om van je concurrent af te komen. 

repetitieruimte

Vooral de eigenaren van de Suzy Wong Lounge trokken hun mond open, nadat hun zaak twee keer werd dichtgetimmerd vanwege een granaat. 'We zijn ten einde raad, we gaan failliet op deze manier', zei een van de eigenaren in een emotionele oproep aan de gemeenteraad. 

Lees ook: Eigenaar Suzy Wong vreest voortbestaan: 'Wij gaan kapot, twee gezinnen op straat'

Andere koers
Burgemeester Halsema luisterde naar de kritiek en koos voor een andere koers. Ze bekijkt per geval of een getroffen zaak gesloten moet worden. Zo mocht in augustus patatzaak Vleminckx open blijven terwijl in oktober twee zaken op het Bijlmerplein werden dichtgetimmerd. Twee van de vijf incidenten die plaatsvonden tijdens het burgemeesterschap van Halsema resulteerden tot nu toe in een sluiting. 

Ook restaurant Marovaan mocht na de explosie open blijven. De daders zijn nooit gepakt en dus is het voor de eigenaresse nog steeds een raadsel wie de handgranaat voor haar deur gooide. 'Ik ben een dame van 21 jaar, dus ik zou niet weten wie wat tegen mij heeft. Misschien de verkeerde plaats of een verkeerd persoon? Je wenst dit geen enkele ondernemer toe', aldus Baâdoud.