GroenLinks blijft baas boven baas in Amsterdam, maar Forum voor Democratie verovert de provincie. Staat de Republiek Amsterdam langzamerhand alleen?
Forum voor Democratie is de grote winnaar van de Provinciale Verkiezingen. De partij is zoals het er nu naar uitziet de grootste in Nederland. Annabel Nanninga sprak de feestvierende achterban woensdagavond als eerste toe. De Amsterdamse fractievoorzitter, die binnenkort ook senator is, vertelde hoe zij zich in de Stopera een onverzetbaar Gallisch dorpje voelt dat standhoudt in de 'linkse waanzin'.
Lees ook: Meeste stemmen geteld: GroenLinks veruit de grootste in Amsterdam
Maar wie de nieuwe electorale kaart bekijkt, moet concluderen dat het linkse Amsterdam inmiddels het dorpje van Asterix en Obelix is, dat overeind blijft in een land en provincie waar VVD en Forum voor Democratie om de eerste plaats strijden. 'No pasaran!', twitterden de Amsterdamse GroenLinks-leider Rutger Groot Wassink en fractievoorzitter Femke Roosma kort na middernacht. 'Ze komen er niet langs!' Een antifascistische leus uit de Spaanse Burgeroorlog. Republiek Amsterdam blijft links, ondanks de enorme overwinning van rechts.
PvdA krabbelt op
De voorlopige uitslag in Amsterdam laat niet alleen zien dat links standhoudt, maar zelfs groeit. GroenLinks is nog groter dan bij de Tweede Kamerverkiezing van 2017 en gemeenteraadsverkiezing van 2018. D66 levert iets in, maar blijft tweede. En de PvdA lijkt langzaam op te krabbelen en is de VVD voorbij als derde partij van de stad. De Partij voor de Dieren groeit ook ten opzichte van vorig jaar en is de vijfde partij, nog voor Forum voor Democratie.
Wat dat betreft verandert er niet veel. Hoewel de SP wel verliest ten opzichte van vorig jaar, is de combinatie van de linkse partijen die het huidige college vormen nog altijd goed voor de meerderheid. De op de islam geïnspireerde partij Nida lijkt maar 0,8 procent van de stemmen af te snoepen bij DENK, waardoor die laatste partij iets kleiner is dan bij de verkiezingen van 2017 en 2018.
Republiek Amsterdam
Is de politieke landverschuiving van gisteravond dan volledig aan Amsterdam voorbijgegaan? Nee. Forum voor Democratie groeide ten opzichte van vorig jaar en is nu de vijfde of zesde partij van de stad. Ook de PVV kan nog rekenen op 3,5 procent van de stemmen. Uitgesproken rechts is ook gegroeid. Haalden VVD en Forum voor Democratie vorig jaar samen 17,2 procent bij de gemeenteraadsverkiezingen, nu halen die partijen met de PVV 22,9 procent. Ruim een op de vijf stemmen.
Lees ook: GroenLinks-fractievoorzitter Roosma: 'Amsterdam steunt onze groene politiek'
Daarnaast moet de linkse Republiek Amsterdam overleven in een provincie die duidelijk een stap naar rechts doet. Als dat ook een rechtser provinciebestuur oplevert, kan dat botsen bij grote plannen over woningbouw, infrastructuur en klimaat. Komt die fietsbrug over het IJ er nog? En windmolenparken? Hetzelfde geldt voor samenwerking met de regering, die op zoek moet naar een nieuwe meerderheid in de Eerste Kamer.
De enorme overwinning van Forum voor Democratie hing hoe dan ook als schaduw over de feestvreugde bij het verkiezingsfeestje van GroenLinks Amsterdam. Ook de toespraak van Forum voor Democratie-prominent Theo Hiddema zal blijven hangen. 'Een nieuwe lente, een nieuw geluid', sprak hij gisteravond. Een gedicht van sociaaldemocraat Herman Gorter dat ook uitgesproken werd bij de presentatie van het linkse college vorig jaar in Amsterdam. Welk nieuw geluid de boventoon zal voeren, moet nog blijken.