Al in de 17e eeuw woonde er een levendige zwarte gemeenschap in Amsterdam. Dit is één van de ontdekkingen die historicus Mark Ponte deed over ons koloniale verleden. Met zijn onderzoek wil hij een completer beeld van onze geschiedenis creëren, omdat deze vaak nog vanuit een te eenzijdig perspectief wordt verteld.
Ponte werkt bij het stadsarchief van Amsterdam en doet ook vaak in zijn eigen tijd onderzoek. Hij heeft altijd een grote interesse gehad in de koloniale periode en het slavernijverleden van Nederland. Toen hij in de archieven een 17e eeuwse trouwakte tegenkwam van een Braziliaanse Amsterdammer en een Afrikaanse Amsterdammer uit Angola, besloot hij meteen verder te zoeken.
Gemeenschap van zwarte Amsterdammers
Al snel vond hij veel meer van dit soort documenten die voor het eerst bewezen dat er toen al een hele gemeenschap van zwarte Amsterdammers leefde in de stad. 'Zij kwamen uit allerlei gebieden en verschillende plekken in Afrika', vertelt Ponte. 'En lang niet iedereen belandde de stad door de slavernij. Er kwamen ook zeemannen en soldaten.'
Als voorbeeld geeft hij het in Amsterdam geschilderde werk Twee Afrikaanse Mannen van Rembrandt, waarop twee zwarte mannen zijn afgebeeld waarvan Ponte denkt dat het misschien wel broers zijn. 'Je had toen bijvoorbeeld de broers Manuel en Bastiaan, die in de jaren '50 in dienst waren van de admiraliteit en bij Rembrandt om de hoek woonden. Misschien zijn zij het wel geweest.'
Verborgen waarheid over Johan Maurits
Ponte bracht op diezelfde manier ook een verborgen waarheid aan het licht over Johan Maurits, die van 1636 tot 1644 gouverneur-generaal van Nederlands-Brazilië was. In het stadsarchief vond hij bewijs dat Maurits niet alleen betrokken was bij de slavenhandel, maar ook zelf tot slaaf gemaakten bezat en voor hem liet werken in zijn paleis in Brazilië.
Ponte: 'In dat paleis waren ook verschillende kunstenaars actief, waaronder ook Zacharias Wagener. En hij heeft een tekening gemaakt van een zwarte vrouw waarin een brandmerk met het merkteken van Johan Maurits boven haar borst is geplaatst.'
Ponte schreef samen met een diverse groep experts informerende teksten voor de tentoonstelling Bewogen Beeld - Op zoek naar Maurits in het Mauritshuis in Den Haag. Naast andere wetenschappers schreven ook activisten en kunstenaars deze teksten, die de bezoeker verschillende perspectieven bieden op de kunstwerken.
Volgens Ponte is het heel belangrijk dat we de geschiedenis vanuit nieuwe en verschillende perspectieven blijven benaderen. 'Op die manier krijg je een bredere kijk op die periode en komen ook onderbelichte verhalen aan bod. Nu zie je eigenlijk een nieuwe visie ontstaan in zo'n museum, waar ruimte is voor alle kanten van het verhaal.'
Keti Koti live op AT5
Maandag doet AT5 tussen 11.00 en 15.00 uur live verslag van Keti Koti.
Het Keti Koti festival start om 11.00 uur met een Bigi Spikri vanaf het Waterlooplein. De herdenking zelf begint om 13.00 uur. Volg de herdenking én het festival vanaf 11.00 uur op AT5 of AT5.nl