Een groot erotisch centrum of een prostitutiehotel als alternatief voor de Wallen: burgemeester Femke Halsema stuurt aan op ingrijpende veranderingen van het sekswerk in de stad. De Wallen hoe we ze nu kennen, dat lijkt in ieder geval voorgoed verleden tijd. De strijd met de exploitanten en hun bereidwilligheid zal bepalend zijn voor de de toekomst van prostitutie in Amsterdam. Deze zomer moet er al een besluit worden genomen.
AT5
In de plannen staat iets dat je als een 'erotisch warenhuis' zou kunnen kwalificeren. Een vijf verdiepingen tellend gebouw ingericht als hét erotisch centrum van Amsterdam. Bezoekers kunnen hier dan niet alleen sekswerkers bezoeken, maar ook gebruik maken van onder andere horeca, een kapper, een beautysalon en een zonnestudio. Er moet plek zijn voor zo'n honderd sekswerkers. Het toevoegen van een seksclub en -theater behoort ook tot de mogelijkheden.
'Een erotisch centrum is een prostitutiehotel plus plus plus'
Alles in één gebouw
Voor menig Amsterdammer lijkt zo'n erotisch centrum nu nog een utopie, maar Halsema noemt het de beste optie voor de toekomst van de Wallen. Het heeft namelijk de meeste voordelen en minste nadelen. Het moet bijdragen aan het terugdringen van de extreme overlast waar de historische binnenstad van Amsterdam momenteel onder gebukt gaat. Halsema's redenering: voeg alles wat de Wallen nu te bieden heeft in één gebouw, dan zal de druk op het gebied afnemen.
Scenario's
Vorig jaar zomer publiceerde Halsema al meerdere toekomstscenario's voor de Wallen. Die liepen sterk uiteen: van meer ramen tot helemaal geen ramen meer, en alles daar tussenin. De afgelopen maanden heeft de gemeente gesprekken gevoerd met sekswerkers, exploitanten en andere belanghebbenden om zo met een verder uitgewerkt plan te komen.
Een andere optie is een erotisch centrum light: een prostitutiehotel met peeskamers waar de sekswerkers klanten mogen ontvangen, ook als ze via internet hebben geboekt. Grootste nadeel van dit idee is volgens de burgemeester dat de zogeheten 'kijk- en feesttoerist' niet zal mee verhuizen. Die willen immers graag langs de ramen lopen.
De gemeenteraad moet uiteindelijk een keuze maken tussen een erotisch centrum of een prostitutiehotel. Duidelijk is dat het zeer bepalend is of nieuwe werkplekken aantrekkelijk moeten zijn voor de kijk- en feesttoerist. Want anders zal die gewoon de Wallen oplopen. Mocht de raad ook deze toerist willen trekken, dan ligt het voor de hand om een erotisch centrum te openen.
Dwang?
Of sekswerkers en exploitanten gedwongen zullen worden hun ramen op de Wallen op te geven, houdt het stadsbestuur nog in het midden. Een dwingende overheid, waarbij bijvoorbeeld vergunningen worden ingetrokken, kan Amsterdam schadeclaims van vele tientallen miljoenen opleveren. De gemeente heeft inmiddels een financiële doorberekening gemaakt en ook de juridische consequenties uitgezocht. De details hiervan worden alleen niet openbaar gemaakt vanwege de gevoeligheid hiervan.
'Het is van belang te voorkomen dat sekswerkers die nu vergund werken alsnog zouden kiezen voor het onvergunde circuit'
De andere optie is om de markt haar werk te laten doen. Halsema hoopt dan dat de raamprostitutie vanzelf afneemt, maar waarschuwt ook dat dit lang niet zeker is en mogelijk een hele lang tijd zal gaan duren.
Exploitanten
De sleutel van het erotisch centrum moet in handen komen van exploitanten: de gemeente kan namelijk geen uitbater worden. Ook een stichting of zelfbeheer door sekswerkers ziet de stad niet zitten vanwege de omvang van het plan. Jaren geleden werd het gemeentebordeel 'My Red Light' geopend. Het was de eerste sekswerkplek in de stad waar de sekswerkers het beheer ook regelde. Het is inmiddels uitgelopen op een hoofdpijndossier voor de stad.
Zuidas of RAI?
Over de plek waar het prostitutiehotel of erotisch centrum moet komen, wordt nog geen duidelijkheid gegeven. Wel worden er contouren geschetst. 'Idealiter ligt de locatie in het stedelijk gebied, niet weggestopt op een industrieterrein, maar wel ver genoeg van de nu al zeer drukbezochte uitgaansgebieden.'
Uitgangspunt is voor de stad dat de nieuwe locatie goed bereikbaar moet zijn voor onder meer de sekswerkers, bezoekers en hulpdiensten. Een gebouw in de buurt van de Noord/Zuidlijn zou voordelig zijn, aldus het college. Uitgaande van deze uitgangspunten zou een plek op de Zuidas of bij de RAI een optie zijn.
1012
Hoe moeilijk het is om verandering in de prostitutiebranche te forceren, bleek wel bij het in 2009 door toenmalig wethouder Lodewijk Asscher opgezette Project 1012. Dit plan moest de Wallen schoonvegen, crimineel geld weren en de buurt diverser maken. Die doelen werden bij lange na niet gehaald, oordeelde De Rekenkamer in 2018 in een vernietigend rapport.
Ook 25 jaar geleden probeerde de stad met de tippelzone op de Theemsweg het sekswerk te verplaatsen: dat project liep uit op een grote mislukking. Na enkele jaren kwakkelen werd de tippelzone gesloten.
Gesprekken
De komende periode gaat de gemeente onder andere op zoek naar geschikte locaties. Ook wordt er gekeken of er interesse is bij marktpartijen om een erotisch centrum of prostitutiehotel te exploiteren. Daarnaast benadrukt Halsema dat zij het gesprek blijft voeren met alle belanghebbenden op de Wallen om tot een definitief besluit te komen. In de zomer zou er een besluit genomen moeten worden.
Waarheen met de Wallen?
Begin vorig jaar maakte AT5 samen met Het Parool de driedelige serie 'Waarheen met de Wallen?'. In de eerste aflevering stonden de gevolgen van de drukte centraal. In aflevering twee spreken we met betrokkenen over de kwetsbare positie van sekswerkers. In de derde aflevering sprak Halsema over het aankomende beleid en hoe zij tegen de huidige situatie op de Wallen aankijkt.