De dertienjarige dochter van Samantha maakt op 13 januari een eind aan haar leven door in Zuidoost van een flat te springen. Aanleiding is een filmpje dat rondgaat op sociale media met beelden van seksuele handelingen van haar dochter. Samantha hoopt dat door het delen van haar verhaal online shaming stopt. "We moeten echt beter kijken naar sociale media, daar zit het probleem."
Samantha is ondertussen verhuisd, omdat ze niet meer thuis wilde wonen, en vertelt aan AT5 haar verhaal. Samantha: "Als ik naar haar foto’s kijk en haar zo levendig zie, kan ik niet begrijpen wat er is gebeurd."
Het verhaal van Desteny staat niet op zichzelf; veel meer Amsterdamse jongeren worden met expliciete beelden onder druk gezet. AT5 en De Balie onderzoeken de komende maanden de gevolgen, die vaak onzichtbaar blijven.
TikTok-filmpjes
Desteny, de dochter van Samantha, doet het goed op school waar ze tweetalig onderwijs volgt. Net als veel leeftijdsgenoten zit ze op sociale media zoals TikTok. Ze danst graag, maar op een onschuldig dansfilmpje krijgt ze heftige reacties.
"We moeten echt beter kijken naar sociale media, daar zit het probleem"
Haar moeder gaat met haar in gesprek over de mogelijke gevolgen van dit soort filmpjes online plaatsen en de reacties die het kan oproepen. Later zal Samantha erachter komen dat er ook een veel explicietere video van haar dochter rondgaat op sociale media. Wel maakt ze zich sinds november zorgen over haar.
"Ze was heel moe, schoolresultaten gingen achteruit, ik dacht dat het gewoon de puberteit was." Op een gegeven moment komt het filmpje ook bij Samantha terecht. Het is een video van haar dochter die seksuele handelingen verricht met twee jongens. Het filmpje is ongewenst verspreid.
Willy van Berlo, programmamanager seksueel geweld bij Rutgers, Kenniscentrum Seksualiteit
Hoe luister je naar dit verhaal?
"Ik word erg treurig van dit verhaal. Het meisje moet zich erg eenzaam en angstig hebben gevoeld. Met het juiste gesprek en goede hulpverlening had dit wellicht anders kunnen lopen."
Wat moet er anders om dit soort gebeurtenissen te voorkomen?
"Goede voorlichting! Dit gebeurt nu onvoldoende door zorgprofessionals en leraren en vaak op een verkeerde manier. Professionals en leerkrachten, maar ook bijvoorbeeld de politie, moeten goed geïnformeerd zijn. Jongeren worden nu gewaarschuwd vooral geen naaktfoto’s naar iemand te versturen. Terwijl: het is nooit jou schuld als je in goed vertrouwen een foto of video verstuurt. Het slachtoffer de schuld geven, victimblaming, ligt hier erg op de loer. Het internet is gewoon een nieuwe manier om seksuele ontwikkeling vorm te geven, jongeren doen dat ook met foto’s naar elkaar sturen. Dat kan en mag gewoon, maar zonder instemming beelden van iemand verspreiden natuurlijk niet."
Op welke manier kunnen ouders dit bespreekbaar maken?
"Praat over online gedrag en zeg dat het niet normaal is om foto’s zomaar door te sturen. Leg de verantwoordelijkheid waar die hoort, namelijk bij degene die de beelden verspreidt. En zorg ook dat je als ouder openstaat om samen hulp te zoeken als je kind slachtoffer is van online shaming. Het slachtoffer moet weten: dit is niet mijn schuld. En er zijn allerlei manieren om beelden weer offline te halen. Ik raad ouders aan echt een open gesprek met hun kinderen te voeren over dit onderwerp."
Zoekactie
Samantha kan het niet geloven, en wordt in eerste instantie boos op haar dochter. Haar dochter schrikt en vertrekt naar buiten. Na een twee uur durende zoekactie wordt ze gevonden bij de flat. Vrienden en familie blijven geschokt achter. "Heb ik iets over het hoofd gezien vraag je je als moeder af?"
Het politieonderzoek is in volle gang. Twee jongens van 14 jaar werden afgelopen maand opgepakt op verdenking voor het maken en verspreiden van kinderporno. Ze zijn inmiddels op vrije voeten. Het OM wil er niets over kwijt.
De Balie Live Journalism
Aankomende donderdag 25 maart praten we verder in De Balie over online sexting, exposing en de gevolgen. Met o.a. Tofik Dibi en The Phoenix Sisters.
AT5 en De Balie Live Journalism doen de komende maanden onderzoek naar jongeren die slachtoffer zijn geworden van online shaming, met soms verstrekkende gevolgen. We spreken ouders, docenten, hulpverleners en instanties, over wie welke verantwoordelijkheid heeft en hoe we dit probleem structureel kunnen aanpakken in de stad. Wilt u mee praten of uw verhaal delen? Mail naar: [email protected]
Heb jij hulp nodig?
Heb jij vragen over zelfmoord of heb je hulp nodig? Praten of chatten kan (anoniem) via 113.nl, bel 113 of gratis met 0800-0113.