Onveilige sfeer op modeschool AMFI: "Een docent vergeleek mijn Arabische model met een seriemoordenaar"

Over het AMFI kwamen verschillende verhalen aan het licht na een publicatie over alumnus Martijn N. De modeman wordt beschuldigd van gewelddadig seksueel gedrag en zou zich tijdens de opleiding ook al hebben misdragen. Toch bleef hij tot vorig jaar verbonden aan de modeschool. Studenten durfden zich hierna massaal uit te spreken en lieten weten dat ook zij het AMFI als een onveilige leeromgeving hadden ervaren.

Huilen in de gangen

Huilende of hyperventilerende studenten in de schoolgangen is volgens de studenten die we spraken volstrekt normaal. Het gebeurt zelfs regelmatig dat er iemand flauw valt. 

Een student vertelt dat een docent gewoon doorging met zijn uitleg nadat een medestudent op de grond bleek te liggen. "Tsja, neem maar mee naar buiten. Dat flauwvallen gebeurt altijd in de eerste weken", was de respons van de docent. 

Niet naar begrafenissen

De meeste studenten en docenten die AT5 en NH Nieuws hebben gesproken, geven overigens aan dat zij liever niet met naam genoemd willen worden in dit artikel. Ze zijn bang om hun diploma kwijt te raken, of om geen baan te kunnen krijgen in de modewereld. Docenten vrezen bovendien dat het hun werk zal beïnvloeden. 

Studenten spreken over  een angst-en zwijgcultuur. Sommigen durven soms zelfs niet naar begrafenissen van familieleden te gaan, omdat ze daarvoor dan een les moeten missen. "Toen mijn oma was overleden, gaf ik dat aan bij mijn mentor. Ik kreeg te horen: je staat nu voor een keuze. Of je gaat voor je carrière, of je gaat voor andere  - onbelangrijke - keuzes", vertelt een student. 

Eerdere klachten hierover werden door de opleiding vaak genegeerd, krijgen we van meerdere mensen te horen. "Dit hoort er nu eenmaal bij", was vaak de reactie. Vooral de feedbackmomenten worden als zeer heftig ervaren. Studenten leggen hun ziel en zaligheid in creaties. Als docenten dan aangeven dat je "talentloos" bent of met hun ogen rollen tijdens presentaties, komt dat snoeihard aan. Of als ze zeggen dat je pitch "de meest saaie minuten uit hun leven waren".

"Misschien moet je naar ruige porno kijken"

Het zijn bekende verhalen, vertelt Anne Sarah Dijkhorst. Zij studeerde zelf op het AMFI tot 2015 en zat bij Martijn N. in de klas. Op Instagram deelde ze een video met haar persoonlijke ervaring, die meteen tot veel reacties leidde. Binnen twee dagen had ze 250 berichten en haar video is nu meer dan 80.000 keer bekeken.

"Ik wist dat er meer mensen moesten zijn. Maar ik wist nog niet dat het probleem zo groot was", vertelt Anne Sarah. "De verhalen die ik hoor zijn heftig. Dat je voor een feedbackmoment naar school komt, en vervolgens te horen krijgt van een leraar dat je maar naar ruige porno moet kijken omdat je ontwerp te saai is."

Anne Sarah besloot daarom om een platform te creëren, samen met de Amsterdamse studentenunie ASVA. Op Time To Tell AMFI kunnen (oud-)studenten nu hun ervaringen delen. 

"Waarom is je model zo donker?"

Toch is de kritiek niet nieuw. Vorig jaar ontstond er ook al ophef over het AMFI, nadat de school zich via sociale media solidair verklaarde met de Black Lives Matter-beweging. Veel studenten vonden dat hypocriet, aangezien ze zelf ervaringen hadden met racisme op de opleiding. 

Diamo Luciano, student aan het AMFI tussen 2017 en 2019, heeft dit zelf meegemaakt. "Er waren docenten die het n-woord gebruikten. Ze vertelden me bovendien dat mijn werk te etnisch was, of vroegen me waarom mijn model zo donker was. Ook kreeg ik te horen dat mijn Arabische model op een seriemoordenaar leek."

Hij ging hierover in gesprek met de directeur, maar kreeg te horen: "Het AMFI is nou eenmaal een wit bolwerk, het zijn jouw emoties, deal er maar mee". Na zijn kritiek negeerden docenten hem plotseling in de gangen en weigerde een docent om zijn werk na te kijken, vertelt Diamo. Hij besloot te stoppen met het AMFI en ging naar de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag.

Pep in de pauze

Opvallend is bovendien dat veel (oud-)studenten spreken van burn-outs, paniekaanvallen of depressies, ook nog jaren na de opleiding. Toen studente Laura bij een docent aangaf dat het haar teveel werd, kreeg ze als reactie: "Iedereen krijgt wel eens een burn-out, dat hoort erbij".

Om de werkdruk aan te kunnen gebruiken sommigen studenten drugs. "Ik nam microdoses pep om maar door te kunnen werken. Een docent die daarvan op de hoogte was, zei: 'Als dit jouw manier van werken is, dan moet je dat maar doen'", vertelt een student die nu nog op AMFI zit. En hij is zeker niet de enige. Ritalin, cocaïne of speed snuiven - het wordt allemaal genoemd als manieren om door te kunnen blijven werken.

Toch vindt niet iedereen de hoge werkdruk een probleem. Het kan ook een manier zijn om je voor te bereiden op de harde modewereld, zo geven sommige studenten aan. Stijn ervaarde de druk zelfs als iets positiefs. "Ik werd gepusht om het beste van mezelf te laten zien."

Vriendjespolitiek

Studenten ervaren de opleiding ook als te hiërarchisch, met pestgedrag door docenten of vriendjespolitiek onderling. Of docenten je mogen, kan je positie en plek op de opleiding én in de modewereld bepalen, geven meerdere studenten aan.

Ook docenten maken dit mee. Zo zou een docent een petitie zijn gestart om een andere docent weg te krijgen, bevestigen meerdere mensen met wie wij spraken. Maar wie zich openlijk uitspreekt, wordt als lastig ervaren. Docenten die vervelend gedrag vertonen, zouden nog steeds hoge posities binnen het AMFI en de modewereld bekleden.

Afbreken en opbouwen van studenten

Hoewel de verhalen indruk maken, gaat het volgens modejournaliste en activiste Janice Deul nog maar om het topje van de ijsberg. "Ik vind het tekenend voor het gehele modeklimaat", stelt ze. "Maar het AMFI wordt wel steeds genoemd."

Deul zegt de verhalen al jaren te kennen, ook over andere kunstopleidingen. "Het zijn giftige omgevingen met oude onderwijsprincipes. Het systeem gaat uit van het eerst afbreken en dan opbouwen van studenten."

Daarbij wordt de harde cultuur in het modeonderwijs nog versterkt door beïnvloeding van de modewereld zelf. "Dat is helemáál gebaseerd op een systeem van ongelijkheid en machtsmisbruik." Ook is er een gebrek aan docenten die niet-westers zijn op de opleidingen. Vakken over diversiteit en inclusie zouden ook veel vanzelfsprekender moeten zijn, vindt Deul. 

Maar dat zou nu nog vaak "gezeur" gevonden worden. Volgens Deul mag er mede daarom "een botte bijl gehanteerd worden" en is een cultuuromslag in de modewereld én het modeonderwijs noodzakelijk. "Er moet ook met poppetjes geschoven worden, niet meer dat ons kent ons". 

Oud-docent Linnemore Nefdt betwijfelt of dat direct zal helpen. "Je kunt een nieuwe directeur aanstellen, of de kopstukken veranderen. Maar dan nog, deze cultuur is over een hele lange periode opgebouwd." Ze gaf weliswaar 25 jaar lang met plezier les aan het AMFI, maar voelde zich daar niet altijd veilig. "Docenten konden of wilden niet altijd samen een vuist maken tegen de dingen die er mis gingen."

Niet te gevoelig

Wat dat betreft is er wel wat veranderd, vindt een docent, die nu nog lesgeeft. "Docenten zijn nu ook veel alerter als studenten uitvallen of last hebben van psychische klachten. De menselijke maat is aan het terugkomen." Wel wordt er benadrukt dat er van studenten nou eenmaal een bepaalde passie wordt verwacht. 

Een lerares geeft aan dat studenten "nu wel erg snel piepen en klagen." "Studenten moeten leren dat hun werk beoordeeld wordt, en niet de persoon", concludeert iemand anders. 

Oud-docent Nefdt benadrukt dat ook. "Mensen vergeten dat soms, maar uiteindelijk is het toch ook gewoon een jurk die je maakt. Dat moet je niet te zwaar nemen."