Er zijn zeker twee Amsterdammers positief getest op de omikronvariant van het coronavirus zonder dat ze gereisd hadden. Dit betekent dat ze deze besmetting hier hebben opgelopen en de nieuwe variant lokaal aan het verspreiden is. Dat blijkt uit onderzoek van de GGD en het Amsterdam UMC. Mogelijk is dit het begin van een opmars van de omikronvariant in Amsterdam en Nederland, zo stelt OMT-lid en viroloog Menno de Jong.
Het zat er aan te komen en deskundigen zijn dan ook niet verbaasd: de nieuwe zorgelijke variant van het coronavirus, die de naam omikron heeft gekregen, verspreidt zich inmiddels tussen Amsterdammers. Dat is vandaag, na onderzoek op monsters van maandag, vast komen te staan.
Zuid-Afrika
Zo'n twee weken geleden maakte Zuid-Afrika voor het eerst melding van de nieuwe variant, die vermoedelijk een stuk besmettelijker is dan de huidige dominante deltavariant. Het luchtruim in Nederland werd voor zuidelijk Afrika snel na de ontdekking gesloten. ''Gezien het aantal positieve reizigers van de afgelopen weken is het toch de verwachting dat het op een gegeven moment binnen de gemeenschap gaat verspreiden, sluiten van het luchtruim vertraagt dit hooguit'', zegt viroloog van het Amsterdam UMC en OMT-lid Menno de Jong, die betrokken is bij het onderzoek.
Onderzoek
Toen de nieuwe variant opdook in Zuid-Afrika werd in Amsterdam besloten de zogeheten variantsurveillance op te schalen, om zo een eventuele omikronbesmetting in Amsterdam vroegtijdig te signaleren. De Jong: ''In nauwe samenwerking met de GGD bekeken we de afgelopen maanden zo’n tweehonderd willekeurige monsters per week om de opkomst van de deltavariant en andere bekende varianten te volgen, maar in de afgelopen weken hebben we dat opgehoogd naar zo’n 200 per dag. Om de pakkans zo groot mogelijk te maken en dus zo vroeg mogelijk te kunnen constateren wanneer de verspreiding zich zou inzetten.''
Volgens de viroloog is ’t belangrijk om dit te doen omdat Amsterdam vaak een graadmeter is voor wat er in de rest van het land gaat gebeuren. ''Net zoals we dat voor eerdere varianten hebben gezien, grijpt ‘t hier wat sneller om zich heen omdat we dichter op elkaar leven. We zijn nu ruim een week verder en uit materialen van eergisteren hebben we met deze intensievere surveillance dus twee monsters geïdentificeerd van mensen zonder reishistorie.''
Toename
De komende tijd wordt in de gaten gehouden of het aantal omikronbesmettingen toeneemt. “Beschikbare data suggereren dat deze variant besmettelijker is en misschien werkt het vaccin ook wat minder goed dan tegen de andere varianten. De kans is dan dus groot dat het de deltavariant gaat wegdrukken. Het is van groot belang om een vinger aan de pols te houden en zo de snelheid van verspreiding in de gaten te houden. In landen om ons heen, zoals in Denemarken en Engeland, neemt het aantal omikronbesmettingen flink toe. Ook daar zie je verspreiding in de community'', aldus het OMT-lid.
Uit eerste resultaten van onderzoek op de monsters van gisteren - dinsdag – lijken de twee gevallen van maandag geen toevalsbevindingen te zijn: uit die steekproef komen vijf mogelijke nieuwe omikronbesmettingen. Bevestiging van deze gevallen, inclusief uitsluitsel over eventuele reishistorie, wordt morgen verwacht.
''Het risico op ernstige ziekte is in ieder geval niet groter, zo lijk het''
Op het moment dat omikron zich inderdaad flink lijkt te verspreiden zal ook goed in de gaten worden gehouden met welke variant mensen in het ziekenhuis worden opgenomen. Verhalen dat omikron minder ziek zou maken dan de andere varianten, zijn nog verre van zeker. De Jong: ''Het risico op ernstige ziekte is in ieder geval niet groter, zo lijkt het. Maar in Zuid-Afrika nemen naast het aantal omikron besmettingen ook het aantal ziekenhuisopnames toe.''
Maatregelen
Volgens De Jong is het nuttig dat we vroeg constateren dat omikron in Amsterdam is. ''Het is een besmettelijkere variant en dus is het nog belangrijker dat mensen zich aan de basismaatregelen - afstand houden, handen wassen, ventileren en testen - houden. Dat werkt goed om de verspreiding te remmen. Hopelijk dat de bewustwording dat omikron “onder ons” de naleving van deze maatregelen verhoogt '' De huidige avondlockdown is weliswaar ingesteld voordat we wisten over het bestaan van deze variant maar is in het licht van deze variant achteraf wel erg goed getimed om te snelle verspreiding hiervan te voorkomen, zo stelt het OMT-lid.
Heb je een (anonieme) tip, ervaring of informatie die je graag zou willen delen? Klik hier om rechtstreeks contact op te nemen met journalist Nicolaï Brannan of mail naar [email protected].