Directe aanleiding voor de verklaring is een interview met Pride-directeur Lucien Spee, dat NRC vorige week vrijdag publiceerde. In het interview plaats Spee kritische kanttekeningen bij het voorgestelde nieuwe Pride-beleid van de gemeente en de kritiek die de Pride-organisatie krijgt uit activistische hoek. 

Interview

“95 procent, bij wijze van spreken, is blij met ons”, aldus Spee in het interview. “Daar 100 procent van willen maken is verloren energie. It takes two to tango. De deur staat bij ons open. Maar je moet wel zelf de stap willen zetten.” Over de kritiek op de Pride zegt Spee: “Emotie is nodig, anders kom je tot niets. Maar de gemeente, waarvan je verwacht dat er intelligente mensen werken, is die emoties te serieus gaan nemen.”

De activisten maken zich kwaad over de uitspraken van Spee, staat in een verklaring die meerdere actiegroepen op Instagram plaatsten: "In dit interview noemt hij critici van de Pride ‘mensen die witte mannen haten’. Over samenwerken met deze critici zegt hij ‘Ga met vier trans-organisaties om tafel zitten, en die hakken elkaar ook de pan in.’"

De uitspraken van Spee worden in de verklaring 'beledigend en belerend' genoemd: "Deze uitspraken bevorderen de structurele uitsluiting van gemarginaliseerde lhbtiqa+ gemeenschappen, het monddood maken van critici en toont enorm gebrek aan zelfreflectie van de directeur. Wanneer iemand een andere visie uit over Pride Amsterdam dan het huidige beleid dat is opgesteld door de directeur worden zij geblokkeerd, vernederd en geïntimideerd."

De groepen die het statement plaatsten zijn onderdeel van het Queer Network Amsterdam, een verbond van 22 actiegroepen. 16 van deze groepen, waaronder Stichting Homomonument, Black Pride en Fite Qlub, ondersteunen de verklaring.

Het interview van Spee kon eerder al op kritiek rekenen van transgender-activist Ana Paula Lima, nota bene sinds 2017 Pride-ambassadeur. Op het podium van het Pride-slotfeest op de Dam ontvouwde Lima een spandoek met daarop de boodschap: “Wij zijn de 5%.” Een video en toelichting van haar actie plaatste ze op Facebook. 

De verklaring komt op het moment dat Amsterdam nog nagonst van de Pride-week, de eerste na twee magere coronajaren. Zowel de gemeente als de Stichting Pride Amsterdam zijn erg tevreden over het verloop van de 25ste Pride. Zij zullen zich nu richten op het nieuwe Pride-beleid, dat op dit moment in de maak is. De bedoeling is dat dit vanaf volgend jaar gaat gelden. Ook wordt later dit jaar de subsidie toegekend voor de organisatie van de Pride voor de komende vier edities. De Stichting Pride Amsterdam, sinds 2014 de organiserende partij, maakt wederom grote kans.

Wat is Pride?

Het rommelt al langer tussen de Pride-organisatie en de activisten. Onder leiding van Spee, sinds acht jaar directeur, maakte de Stichting Pride Amsterdam een grote professionalisering door. De festiviteiten en de activiteiten zijn flink gegroeid in aantal en omvang.

De activisten willen een ander soort Pride: minder commercie en feest, meer protest. Bovendien storen de activisten zich aan de invloed die de stichting als organiserende partij zou hebben op het inhoudelijke deel van de Pride. In de huidige opzet zijn het de commissies die daar voor een belangrijk deel verantwoordelijk voor zijn. Formeel zijn die onderdeel van de Stichting Pride Amsterdam, maar meerdere commissievoorzitters vertellen juist dat directeur Spee hen veel ruimte geeft voor een eigen koers en invulling. 

Activisten hebben bezwaren over de huidige vorm van de Pride, zoals de botenparade: 

De stichting heeft de afgelopen jaren veel ondernomen om de activisten tegemoet te komen. Het bestuur, de directie en het ambassadeursnetwerk is de afgelopen tijd diverser geworden. Dit voorjaar nog is 25.000 euro vrijgemaakt om gemarginaliseerde groepen uit de lhbtiq+ gemeenschap te bereiken en te betrekken bij de Pride-organisatie. En de Pride Walk, een activistische mars waarbij iedereen kan aansluiten, is uitgegroeid tot een vaste pijler van de Amsterdamse Pride.

Nieuw Pride-beleid

Sommige wensen van de activisten zijn door de gemeente vormgegeven in het nieuwe Pride-beleidskader, dat vorige maand is gepubliceerd. Het gaat onder meer om een klachtencommissie, een nieuw evaluatieproces en een vorm van toezicht. Het beleidskader is niet definitief: tot 18 augustus kunnen Amsterdammers hun mening geven over de plannen.

Zowel de activisten als de Stichting Pride Amsterdam grijpen deze inspraakperiode aan om aanpassingen af te dwingen en staan daarbij recht tegenover elkaar. De activisten vinden de voorwaarden die worden gesteld aan kandidaten voor de organisatie te streng. Concurreren met de Stichting Pride Amsterdam om de subsidie en de organisatie binnen te halen wordt veel te moeilijk gemaakt, vinden zij. 

De stichting vindt juist dat de gemeente te snel en te veel veranderingen wil doorvoeren. Het inkorten van de botenparade, een ander beleidsvoorstel, en het opzetten van een klachtencommissie gaat volgens Spee tijd, geld en sponsoren kosten. Pride-oervader Siep de Haan brak in een Telegraaf-interview een lans voor het uitstellen van het nieuwe beleid met één jaar. De organisatie van Pride 2023 zou daarmee automatisch ten deel vallen aan de stichting.

Samenwerking

Met het statement staan de verhoudingen tussen de activisten en de stichting verder op scherp. De gemeente spreekt in het beleidskader juist de wens uit dat beide partijen een ‘goede verstandhouding’ ontwikkelen, en samen kunnen werken. Maar een betere relatie tussen beide kampen is op dit moment mijlenver uit zicht.