Dure aankopen uitstellen, de thermostaat een stuk lager of het spaargeld aanspreken. Veel Amsterdammers nemen nu al maatregelen om de eindjes aan elkaar te knopen. Uit een onderzoek van het AT5-panel onder 1930 Amsterdammers blijkt dat een ruime meerderheid zich zorgen maakt over zijn of haar financiële situatie. En die problemen blijven niet beperkt tot mensen met een laag inkomen.
"Ik kom bijna niet rond. Heb ook nog een studielening die ik aan het afbetalen ben en met de stijgende energiekosten, boodschappenkosten, benzine en andere rekeningen, kan ik soms niet eens meer genoeg eten op tafel krijgen." Het is één van de reacties die we kregen in ons onderzoek naar de koopkrachtcrisis onder Amsterdammers. "Alles is zo duur dat ik voor de hele week een pan soep maak, daar de hele week mee doe en eet met brood. En kwark of yoghurt."
Van de ruim 1900 Amsterdammers uit het AT5-panel die meededen aan dit onderzoek, zegt 30% nu al problemen te hebben om alle rekeningen te betalen. "Ik moet over élke uitgave nadenken", aldus één van deelnemers. "Ik check alle aanbiedingen qua boodschappen en check of dat wel echt een aanbieding ís en fiets een hele trits winkels af voor de juiste inkopen. Ik moet elk dubbeltje omdraaien. Ik kan bijvoorbeeld al jaren niet meer op vakantie, geen uitstapjes, niet naar de film, niks cultureels, geen sportclub en ga zo maar door."
Van de mensen die zeggen nu al in de problemen te komen, doet 63% aan energiebesparing. Ook goedkoper boodschappen doen (54%), minder vaak naar een café of restaurant (42%) en het uitstellen van dure aankopen (33%) horen tot de bezuinigingsposten. Ook worden er nu al spaarpotjes aangesproken. "Ik heb naast mijn AOW en piepklein pensioen wat geld op de bank, moet nu al maandelijks daarvan bijtanken, ben bang dat ik daar binnen no time doorheen ben", aldus een panellid. "Mijn spaargeld gaat nu op aan zaken waarvoor het niet was bedoeld", aldus een ander, "dat is voor mijn oudedagsvoorziening."
Leden van het AT5-panel die rond moeten komen van een uitkering, maken zich het meeste zorgen over hun financiën. 2 op de 3 zegt nu al problemen te hebben met het betalen van rekeningen of aankopen, en het overgrote deel met het doen van de boodschappen. "Ik kan niet meer iedere dag douchen", zegt één van hen, "ik douche nu een keer in de week. Boodschappen kan niet meer iedere dag. Moet nu aan me dochter vragen of ik bij haar mag eten."
Ook middeninkomens
Wat opvalt is dat niet alleen de groep met een laag inkomen in de problemen komt door de almaar stijgende kosten. Ook van de middeninkomens zegt 63% zich redelijk wat of zelfs veel zorgen te maken. "Ik kom niet uit met mijn salaris na het betalen van de vaste lasten", zegt een panellid. "Ik val in de middenmoot, maar ben eigenlijk een van de werkende armen."
Hun oproep is dan ook om niet alleen oog te hebben voor de minima. Een panellid: "Er wordt alleen rekening gehouden met de lage inkomens en uitkeringen. Ik werk me een slag in de rondte, maar dat wordt kennelijk niet gewaardeerd. Ook voor modale huishoudens mag er dus wat compensatie komen, wil je deze groep niet in de armoede duwen."
"Ik kom nu al niet rond met boodschappen en weet niet of ik m'n energierekening wel kan betalen"
Energierekening
Grootste kostenpost op dit moment is natuurlijk de energierekening. Van de Amsterdammers bij wie het maandbedrag het afgelopen jaar is aangepast, betaalt de helft 100 euro extra of meer per maand. Gemiddeld zagen de deelnemers hun energierekening ongeveer verdubbelen. 8% van de panelleden zegt nu al problemen te hebben met het betalen van gas en licht, ruim 30% zegt het nu nog te kunnen betalen maar als de prijzen verder zouden stijgen in de problemen te komen.
"Waar ik bang voor ben, is de eindafrekening", is een veelgehoorde mening. Er is veel onzekerheid over wat de energieprijzen gaan doen; dit onderzoek werd uitgevoerd voordat de plannen van het kabinet bekend werden over het prijsplafond voor de energierekening. Deelnemers die recentelijk hun woning hebben kunnen verduurzamen, geven aan daar nu de vruchten van te plukken. Maar sommige panelleden zeggen in een huis te wonen dat slecht geïsoleerd is, maar voor verbeteringen overgeleverd te zijn aan de huisbaas of corporatie.
Steun nodig?
Van de respondenten geeft 9% aan dit jaar zeker hulp nodig te hebben om niet in de problemen te komen. 21% zegt die hulp waarschijnlijk nodig te hebben. "Met het huidige kabinet en het gebrek aan daadkracht vrees ik het ergste voor de toekomst. Misschien niet direct voor mezelf, maar wel voor vrienden en familie die het net iets minder hebben dan ik", zegt een deelnemer. "Opa en oma springen eventueel bij zolang het kan, maar dat is geen normale situatie", aldus een ander. "Om ons heen zien wij buren van onze leeftijd, die een veel kariger inkomen hebben en echt moeten schrapen om nog een beetje fatsoenlijk te kunnen leven. Triest."
Wil je ook meedenken over dit soort onderwerpen in de stad? Meld je dan hier aan bij het AT5-panel. Op dit moment zijn zo'n 4800 Amsterdammers lid van het AT5-panel.