Start van hoofdcontent

Cultuur

nl

Mocht het omstreden standbeeld voor het Olympisch Stadion worden verplaatst?

11 oktober 2022, 19.42 uur · Aangepast 13 oktober 2022, 10.32 uur · Door Martine Bakker

Mocht het omstreden monument van de sportman met opgeheven hand voor het Olympisch Stadion worden verplaatst? Over die vraag boog de rechtbank zich vandaag. Het Cuypersgenootschap, de hoeder van het 19e en 20e-eeuwse erfgoed in Nederland, vindt van niet: "De geschiedenis schuurt soms."

Vladimir Stissi van het Cuypersgenootschap, vindt dat de gemeente beter onderzoek had moeten doen, alvorens toestemming te geven voor het weghalen van het standbeeld. Daarom spande hij namens het genootschap een rechtszaak aan tegen de gemeente. Volgens Stissi is de ophef over het standbeeld niet zo groot als wordt beweerd. "De geschiedenis schuurt soms en dat is nou eenmaal zo. Als we dat allemaal wegpoetsen, dan heb je op een gegeven moment niets over."

Quote

"De geschiedenis schuurt soms. Als we dat allemaal wegpoetsen blijft er niets over"

vladimir stissi, cuypersgenootschap
Het bekladde standbeeld voor het Olympisch stadion in januari dit jaar

De associatie van de opgeheven hand met de Hitlergroet zorgde al jaren voor verontwaardigde reacties onder bezoekers en omwonenden. Ook werd het bronzen beeld begin dit jaar beklad met leuzen. Stadiondirecteur Ellen van Haaren, wilde daarom af van het beeld op de prominente plek bij de hoofdingang.

Op 21 maart dit jaar werd het standbeeld verplaatst naar een trappenhuis aan de achterkant van het stadion. Daar is het nog te zien tijdens rondleidingen. Van Haaren: "Bij de marathon vorig jaar zagen we de opgetrokken wenkbrauwen weer. Mensen zeggen: wat doet dat Hitlerbeeld hier? We zijn toch in Amsterdam? En dat is wat het beeld oproept bij de willekeurige passant. Veel mensen nemen er aanstoot aan."

Quote

"Mensen zeiden: wat doet dat Hitlerbeeld hier? Dat is wat het beeld oproept bij de willekeurige passant"

ellen van haaren, directeur olympisch stadion

Het bronzen beeld uit 1928 zou een Olympische groet voorstellen, die is afgeleid van de Romeinse groet. Maar uit historisch onderzoek dat het Olympisch Stadion liet uitvoeren, bleek het gebaar al in 1922 door Mussolini gebruikt als fascistische traditie. En daarmee omstreden. Toch houdt het Cuypersgenootschap vast aan de Olympische groet als bedoeling van het beeld. En vindt dat de gemeente de vergunning voor het verplaatsen te makkelijk heeft verleend. 

Stissi: "De gemeente heeft niet goed nagedacht over; wat kunnen we eigenlijk met dit beeld. Er is duidelijk een controverse, dus bedenk een oplossing. Dat kan zijn weghalen, of er andere beelden naast zetten, of een uitgebreide toelichting." Hij vindt dat een maatschappelijke discussie een onderdeel van de vergunningprocedure moet zijn.

Het standbeeld staat nu in het trappenhuis van vak IJ aan de achterkant van het stadion

De gemeente en het Olympisch Stadion zijn van mening dat het standbeeld zoals het er stond, mensen zou blijven afschrikken vanwege de overduidelijke associatie met de Hitlergroet. Daarom wilden ze het beeld weg van de huidige locatie. De plek die het beeld van de sportman nu heeft is een tijdelijke oplossing. Van Haaren: "We willen graag kijken naar alternatieven en nodigen iedereen uit om daarover mee te denken."

Van Haaren wil het beeld ook niet per se behouden voor het Olympisch Stadion, hoewel het wèl onderdeel is van het monument. "Wat er mee moet gebeuren mag het maatschappelijk debat uitwijzen. Er is ook een commissie die zich bezighoudt met omstreden beelden."

De bestuursrechter moet nu beoordelen of de vergunning om het beeld te mogen verplaatsen rechtmatig is verleend. De uitspraak is binnen zes weken. 

Van Tuyllmonument

Het bronzen beeld van de sporter met opgeheven hand is onderdeel van het Van Tuyllmonument en werd op 17 mei 1928 onthuld. Het is gemaakt als eerbetoon aan baron van Tuyll van Serooskerken, die de Olympische Spelen van 1928 naar Amsterdam haalde. Na de renovatie kwam het beeld in 2000 voor de hoofdingang van het stadion te staan en was het niet meer afgeschermd door een muur.

Een begeleidende tekst bij het monument dat het om een Olympische groet zou gaan, die afgeleid zou zijn van de Romeinse groet, liet het stadion begin 2021 weghalen toen uit onderzoek bleek dat daar geen bewijs voor was. De vele verontwaardigde reacties op het beeld, deed het Olympisch Stadion doen besluiten een vergunning aan te vragen om het beeld te verplaatsen. Sinds 21 maart 2022 staat het beeld in het trappenhuis van vak IJ aan de achterkant van het Olympisch Stadion. 

💬 Whatsapp ons!
Heb jij tips? Of een interessante foto of video gemaakt? Stuur ons jouw nieuws op 0651190938