Kan hospitahuur voor lucht zorgen op de Amsterdamse woningmarkt?

Tientallen jaren geleden was wonen bij een hospita heel gewoon. Generaties studenten en kamerbewoners woonden in bij de huisbaas, in een kamertje, en droegen maandelijks huur af. Woonruimte voor de een, een zakcentje voor de ander. Win-win.

In de laatste decennia van de vorige eeuw raakte wonen bij een hospita uit de gratie. Studenten wilden liever in een huis met leeftijdsgenoten. Ouderen met een kamer over, bijvoorbeeld door het overlijden van de partner of het uitvliegen van de kinderen, laten die vaak onbenut.

Om al die vierkante meters vrij te spelen voor grotere huishoudens is doorstroming een mogelijke oplossing: ouderen met grote woningen laten verhuizen naar kleinere, passende huizen. Een intern onderzoek van een woningbouwcorporatie schat dat er zo 25.000 woningen vrij kunnen komen. Maar aanmoedigingsprogramma’s van de gemeente zijn nog niet erg effectief: in 2021 werd er maar 217 keer gebruik van gemaakt, blijkt uit een rapportage.

Een andere oplossing kan zijn om oudere Amsterdammers aan te moedigen een kamer aan te bieden voor de verhuur. “Die woonvorm, wonen bij een hospita, is lange tijd heel gebruikelijk geweest in Nederland.”, vertelt Daan Donkers. Toen hij als student een periode in Colombia verbleef, woonde hij ook bij een hospita, een oudere dame. “Dat was supervet, we konden het heel goed vinden. Zij leerde me Spaans en liet me het land zien, en tegelijkertijd was zij blij met mijn gezelschap.”

Oud idee met nieuw elan?

Ook nu zou hospitahuur een goed idee zijn, stelt Donkers: “Enerzijds de woningnood bij kamerzoekers, anderzijds kunnen ouderen voor kleine zorgvragen bij hun inwonende jongere terecht. En het levert verhuurders een mooi zakcentje op natuurlijk.”

Terug in zijn thuisstad Utrecht richtte Donkers, met zijn ervaring in Colombia in het achterhoofd, het platform Hospi Housing op. “Het is een site waar je je kan aanmelden als aanbieder van een extra kamer, of als kamerzoekende. Wij screenen de aanbieders en de woonruimte die ze aanbieden en vissen eventuele schimmige situaties eruit.” Aanbieden van een kamer is gratis; bij een geslaagde match betaalt de kamerzoeker eenmalig 250 euro.

Mensen met een koopwoning kunnen vaak zonder problemen een kamer aanbieden. Maar huurders die een overbodige kamer willen verhuren, hebben expliciete toestemming nodig van de verhuurder. Zoals de woningcorporatie.

Huiverige corporaties, nieuwsgierige politici

In Donkers’ thuisstad Utrecht waren corporaties in eerste instanties huiverig. “Ze dachten dat ons platform hun eigen doorstroomprogramma in de weg zat”, zegt Donkers. “Of waren bang voor extra werk. Maar dat extra werk doen wij dus.” Na twee pilots zijn de Utrechtse corporaties inmiddels overstag.

Kan de Utrechtse formule ook in de regio Amsterdam worden toegepast? Een woordvoerder van wethouder Volkshuisvesting Zita Pels laat weten dat er geen gemeentelijke regels die hospitaverhuur in de weg staan. Ook bij huurwoningen - als de verhuurder maar toestemming geeft.

Maar Amsterdamse woningcorporaties, die samen 41 procent van de huizen in Amsterdam bezitten, vertellen iets anders. Ze wijzen op het handboek woonruimteverdeling Amsterdam, opgesteld door de gemeente en de corporaties, waarin staat dat zulke kamerverhuur niet is toegestaan. Huurders die dat toch doen, kunnen een boete krijgen of het huis uit worden gezet.

Misverstanden

“Het grootste risico van een dergelijke constructie is dat de ‘onderhuurder’ na negen maanden rechten kan ontlenen aan die huurperiode”, schrijft een woordvoerder van de Amsterdamse Federatie van Woningbouwcorporaties (AFWC). “Daartegen willen wij de hospita in bescherming nemen. Om deze reden staan wij onderhuur in de meeste gevallen niet toe.”

Volgens Donkers is dat een misverstand, en beschermen speciale hospitacontracten tegen misbruik. De onduidelijkheid bij corporaties en gemeente over wat nu precies wel en niet kan, herkent hij uit Utrecht. “Het is belangrijk zo snel mogelijk te starten met een informatiecampagne”, zo verkondigde hij eerder deze week in de Amsterdamse raadscommissie Woningbouw en Volkshuisvesting.“We werken al samen met de universiteiten.” De eerste Amsterdamse matches zijn al gemaakt. Als de corporaties ook hier overstag gaan, verwacht Donkers ieder jaar honderden kamerzoekers te kunnen helpen aan woonruimte.