Wie een kind heeft in Amsterdam zal het herkennen: de kinderopvang in de stad staat onder enorme druk. Op ruim zeventig procent van de kinderopvanglocaties in de stad is er sprake van een tekort aan medewerkers, zo blijkt uit het onderzoek van AT5. Gemiddeld lopen er op een kinderdagverblijf in de stad drie fulltime werkende mensen te weinig, maar er zijn ook uitschieters naar zes.

Bijna alle kinderdagverblijven gaan ervan uit dat de komende tijd het personeelstekort gelijk blijft of zelfs zal toenemen. Zo goed als niemand voorspelt een afname. Het gevolg: lange wachtlijsten bij alle opvanglocaties in de stad. De gemiddelde tijd: veertig weken, waarbij er uitschieters zijn naar 80 tot 100 weken. 

Zo'n vier op de tien kinderdagverblijven in de stad vreest inmiddels hun opvanglocatie langere tijd dicht te moeten houden vanwege de tekorten. Zeven kinderdagverblijven die meededen aan ons onderzoek zeggen al contracten van ouders opgezegd te hebben omdat er te weinig medewerkers zijn voor de kinderen die geplaatst waren.  

Vierogenprincipe onder druk

In de kinderopvang geldt het zogeheten vierogenprincipe. Dit werd ingesteld na de misbruikzaak bij de Amsterdamse kinderopvang Het Hofnarretje. Robert M. misbruikte tientallen kinderen. Door het vierogenprincipe staat er nooit een volwassene alleen op een groep. Zes kinderdagverblijven die meededen aan ons onderzoek zeggen dat door het personeelstekort het vierogenprincipe onder druk staat.

"Als iemand ziek wordt, kunnen we deze regel bijna niet waarborgen", zegt een deelnemer aan ons onderzoek. Een ander: "Wij houden ons altijd aan de beroepskracht-kindratio en aan het vierogenprincipe. Als er zieke medewerkers zijn en geen inval beschikbaar is, vangen wij dit op door een leidinggevende (met diploma) op de groep te zetten. Indien ook dit niet meer mogelijk is, zullen we een groep een dag moeten sluiten, maar wij zullen nooit open blijven als het vierogenprincipe niet gehandhaafd kan worden."

Gratis kinderopvang

De druk op de kinderopvang zal de komende jaren alleen maar verder toenemen nu het kabinet voornemens is om de kinderopvang vanaf 2025 bijna gratis te maken. 75 procent van de locaties in de stad zegt dat de sector dit niet aankan. De vrees is dat ouders hun kinderen meer dagen naar de kinderopvang willen brengen, terwijl er nu al voor de huidige vraag onvoldoende aanbod is. Slechts 5 procent denkt dat de sector het wel zal redden.

Net zoals op andere plekken waar personeelstekorten zijn, bijvoorbeeld in het onderwijs, vinden ook in de wereld van de kinderopvang steeds meer zzp’ers hun weg. De helft van de kinderdagverblijven zet zelfstandigen zonder personeel in vanwege het personeelstekort. Veel locaties laten in een reactie op ons onderzoek weten niet blij te zijn met deze ontwikkeling: het kost de opvanglocaties meer geld, het is niet goed voor de kwaliteit van de opvang en ook niet prettig voor de ouders.

"De kosten voor ouders lopen op, omdat het uurtarief omhoog moet door onder andere de inzet van zzp'ers", zegt iemand. Een ander: "De ontwikkeling vind ik zeer vervelend, zachtjes gedrukt, want pedagogisch medewerkers nemen ontslag om als zzp'er aan de slag te gaan, om zo belachelijk hoge tarieven te hanteren. Verder bouwen ze geen band op met de kinderen en zijn ze niet betrokken bij wat er gebeurt binnen de organisatie. Het is geld maken en wegwezen."

"De ontwikkeling is heel naar. We hebben het afgelopen jaar moeten doen en daarna gelukkig een zzp'er in dienst kunnen nemen na herhaaldelijke gesprekken over wat goede kinderopvang inhoud: hechten en banden aangaan, met kinderen, collega’s en ouders!", stelt nog iemand.