Start van hoofdcontent

Stad

nl

Circus bood onderdak aan Sinti tijdens Tweede Wereldoorlog: "Ondergedoken in kelderbakken van de wagens"

24 april 2023, 16.06 uur · Door AT5 Producties

Op 16 mei 1944 vond er in Nederland een grote 'zigeunerrazzia' plaats. Honderden Sinti en
Roma worden weggevoerd uit Nederland door de Duitse bezetters, in samenwerking met de Nederlandse politie. Op 5 Mei vinden in Amsterdam 120 Vrijheidsmaaltijden plaats. Bij het Magic Circus wordt stilgestaan bij de vergeten geschiedenis van Sinti en Roma. In Amsterdam Informeert spreken we circusman Bart van der Jagt over onderduikers in het circus en Sabina Achterbergh over het verlies van haar Sinti familie. 

AT5

Het wordt ook wel de vergeten Holocaust genoemd. Behalve de Joodse bevolking probeerden de nazi’s ook alle Europese Sinti en Roma systematisch om te brengen. Zij werden gezien als minderwaardig, crimineel en een bedreiging voor het Derde Rijk.

Quote

"Bijna niemand is eigenlijk teruggekeerd, op een paar na. Dat geeft mij eigenlijk kippenvel, maar ook zorgt het voor heel veel kwaadheid."

Sabina Achterbergh, vereniging Sinti, Roma en Woonwagenbewoners Nederland

Sabina Achterbergh is voorzitter van de vereniging Sinti, Roma en Woonwagenbewoners. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is zij veel familieleden kwijtgeraakt. "Bijna niemand is eigenlijk teruggekeerd, op een paar na. Dat geeft mij eigenlijk kippenvel, maar ook zorgt het voor heel veel kwaadheid. Hoe de Nederlandse politie zo gewillig heeft meegewerkt aan het Duitse verzoek en zo massaal van ons af wilde."

Onderduikers in het circus 

Gelukkig werd er ook hulp geboden aan Sinti en Roma tijdens de oorlog. De circusfamilie Boltini bood binnen het circus onderdak aan achttien Sinti en Roma.  Dankzij de hulp van circusbaas Toni Boltini van circus Boltini hebben deze onderduikers de oorlog overleefd. 

"De familie Boltini was aan het optreden in Renkum en daar werd 's nachts hard op de deur gebonsd dat de Duitsers alle reizende mensen in Nederland aan het oppakken waren en transporteerden naar Westerbork", vertelt circusman Bart van der Jagt.

"Meneer Boltini is toen met zijn vader naar Westerbork gereden en zij hebben tegen de kampcommandant Gemmeker verteld dat deze zigeuners ook muzikanten waren in hun circus. Achttien zigeuners zijn vrijgelaten en bij meneer Boltini ondergedoken in kelderbakken van de wagens en door het hele circus. En zo is Boltini ook blijven doorreizen tot aan de bevrijding."

Circusman Bart van der Jagt - Circusman Bart van der Jagt
Quote

"Achttien zigeuners zijn vrijgelaten en bij meneer Boltini ondergedoken in kelderbakken van de wagens."

Bart van der Jagt, circusman

Omdat deze verhalen niet verloren mogen gaan wordt op 5 mei bij het Magic Circus in Zuidoost stilgestaan bij de vergeten geschiedenis van Sinti en Roma. Daarnaast zijn er 120 andere vrijheidsmaaltijden in Amsterdam.

Sabina Achterbergh denkt iedere dag wel even aan haar familie en niet in het bijzonder op 5 mei. Toch hecht ze waarde aan de datum. "Het is belangrijk op 4 en 5 mei zichtbaar te zijn voor de buitenwereld. Zodat zij ons niet vergeten."

Meer informatie over 4 en 5 mei: 4en5meiamsterdam.nl

Dit programma wordt mede mogelijk gemaakt door Gemeente Amsterdam.