Amsterdammers kopen massaal historische panden Monnickendam: "Tuurlijk zijn die welkom"

"Als je ziet hoe mooi het is geworden, ben ik trots dat ik Monnickendammer ben", zegt ras-Monnickendammer Rini de Weijze. Hij drinkt samen met leeftijdsgenoten een kop koffie in De Stegh, een markant gebouwtje aan de haven. Als Monnickendam een dorp wordt genoemd, stijgt een vrolijk gejoel op. "Een dorp?" verbetert de Weijze – die het een klassieke fout noemt van ‘buitenpoorters’. "We kregen stadsrechten in 1355!", lacht hij.  Niet belerend. Monnickendammers zijn van nature gemakkelijk in de omgang, zeggen de mannen van de koffiepraatgroep.

De Weijze heeft zijn stad de afgelopen 40 jaar enorm zien veranderen. Uit cijfers die NH opvroeg bij databedrijf Matrixian blijkt dat maar liefst een derde van de panden in de oude binnenstad is opgekocht door Amsterdammers. In De Stegh – kleedjes op tafel, koffie uit plastic bekers, en het verleden in foto’s aan de muur- halen de mannen herinneringen op: "Vroeger had je hier veel visrokerijen, op bepaalde dagen zag de hele binnenstad blauw van de rook."

Uitbreidingen en nieuwkomers

In die eerste jaren na de Tweede  Wereldoorlog is Monnickendam nog in alles het vissersplaatsje dat het dan al eeuwen is. "Iedereen woonde toen nog binnen de oude vesting", legt Monnickendammer en voormalig wethouder Simon Verbeek uit. Daar komt in de jaren daarna verandering in. "Vanaf 1955 werd de Oranjewijk gebouwd, zo'n 400 woningen in acht jaar tijd. In de sociale huurwoningen kwamen vooral Monnickendammers te wonen."

En in de duurdere huizen? "Vooral Amsterdammers", zegt Verbeek. "Veel bedrijven in Amsterdam-Noord, zoals de NDSM en baggermachinefabrikant Verschuren, lieten woningen bouwen in de wijk." Ook de latere uitbreidingen, zoals de Markgouw en Poelwijk, zijn in trek bij Amsterdammers.

Rond de tijd dat de eerste paal voor de Oranjewijk de grond in gaat, verwelkomt de oude binnenstad ook een Amsterdammer: Paul Stoffels. "Dat was waarschijnlijk één van de de eerste forenzen van Monnickendam", vertelt gepensioneerd aannemer Klaas Roos. "Elke dag ging hij met het trammetje, dat toen nog reed, richting zijn advocatenkantoor op de Herengracht in Amsterdam."

Binnenstad in trek

Stoffels gebruikt zijn vermogen om het monumentale huis aan de Kerkstraat grondig te verbouwen - en is daarmee de eerste van velen. "Ik heb met mijn aannemersbedrijf tientallen huizen in de binnenstad van Monnickendam gerenoveerd. Ik denk dat 85 procent daarvan buitenpoorters waren."

En een groot deel van die nieuwkomers komt uit Amsterdam. Tussen 1999 en 2022 wordt 25,8 procent van de gehele woningvoorraad van Monnickendam door Amsterdammers gekocht. In de historische binnenstad ligt dat aandeel nog hoger: 33,5 procent. Verhuizers van vóór 1999, dus ook Paul Stoffels en Amsterdamse gezinnen die in de nieuwbouwwijken terechtkwamen, zijn niet meegenomen in de data. Het werkelijke aantal Monnickendammers met Amsterdamse wortels ligt dus nog veel hoger.

Stoffels ontpopt zich tot een voorvechter voor de Monnickendamse binnenstad. Mede door zijn verzet gaan verregaande sloopplannen, ten faveure van een autoweg, niet door. Uit dankbaarheid benoemt de Vereniging Oud Monnickendam hem tot erevoorzitter.

Talloze Amsterdammers hebben in navolging van Stoffels de 'sprong' naar Monnickendam gemaakt. "Vooral sinds de aanleg van de IJ-tunnel. Toen zeiden de makelaars hier al: Monnickendam en Broek in Waterland worden het Gooi van het noorden. Nou, dat is wel bewaarheid gebleken."

Frans Beishuizen woonde met zijn gezin tot 2017 naar volle tevredenheid in de Amsterdamse Jordaan. "Ik wilde nooit buiten de ring wonen. Maar ik zag steeds meer vrienden die buiten de stad woonden en tóch heel tevreden zijn." Beishuizen, die in Amsterdam nog vier jaar voor de VVD in de gemeenteraad zat, moet lachen: "Ik dacht: dat moet toch ook bij Amsterdam kunnen?"

In Monnickendam vinden ze een huis met drie keer het woonoppervlak van hun Jordanese woning - plus een riante tuin. Een grootschalige verbouwing van het rijksmonument is inmiddels in gang gezet. "We gaan zorgvuldig met het huis om. Historische details willen we in volle glorie herstellen."

De integratie in het Monnickendamse van de nieuwkomers is vanaf het begin soepel gegaan, vertelt Simon Verbeek. "In de Emmastraat, in de Oranjewijk, was bijna de hele straat Amsterdams. Zij waren verantwoordelijk voor de oprichting van de handbalvereniging," Ook Beishuizen draait volop mee in zijn nieuwe stad. "Onze kinderen zitten hier op sportverenigingen en zwemles." Hij voegt er lachend aan toe: "Voor Amsterdammers is het soms moeilijk te geloven, maar dat kan hier allemaal heel goed."