Om 11.00 uur begon de herdenking met een stille tocht vanaf het stadhuis naar het Spiegelmonument, waar vervolgens om 11.30 kransen werden gelegd. Daarna volgden er verschillende toespraken, van onder andere voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité, Jacques Grishaver, demissionair premier Mark Rutte en burgemeester Halsema.

Leed van slachtoffers 

Halsema citeerde Auschwitz-overlevende Primo Levi. "Auschwitz is buiten ons, maar hangt overal om ons heen, in de lucht. De plaag is verdwenen, maar de besmetting blijft aanwezig en het zou dwaas zijn om het te ontkennen." Volgens Halsema zou Primo Levi, die dit in 1968 zei, hier vandaag de dag niet één woord van terugnemen. Zo quote de burgemeester Primo Levi: "Afwijzing van menselijke solidariteit, stompzinnige en cynische onverschilligheid voor het lijden van anderen en bovenal, aan de basis van alles, een overweldigende golf van lafheid, een kolossale lafheid die zich vermomt als strijdbare deugd, liefde voor het land en geloof in een idee."

Zelf dacht de burgemeester 'te begrijpen wat er Auschwitz was gebeurd', totdat zij een paar maanden geleden met 17 Amsterdamse jongeren een bezoek bracht aan het concentratiekamp en 'al die kennis werd ontdaan van alle abstractie'. "Bergen menselijk haar, opgehoopte pannen, kluwen brillen en stapels schoenen en koffers: oog in oog met de resten van mensen die vernietigd zijn. Ook na bijna tachtig jaar blijft het zoeken naar de juiste woorden. Woorden die recht doen aan het leed van de slachtoffers", sprak zij. "Via hun allerlaatste bezittingen die Auschwitz bewaard zijn roepen ze ons toe: vergeet ons niet!"

'Is dit een mens?'

Ook haalt Halsema in haar speech het oplaaiende antisemitisme in ons land en de stad aan. "De volkerenmoord op joden, Roma en Sinti is met niets in de geschiedenis vergelijkbaar. Maar zij is een waarschuwing voor de hele mensheid, nu en in de toekomst, over de gevolgen van haat, uitsluiting, racisme en discriminatie, van wie dan ook." 

Volgens de burgemeester is er dan ook maar één enkel moreel kompas: "Dat kompas is, dat we ons in onze verhouding tot de ander, altijd die ene vraag moeten blijven stellen: Is dit een mens?"