Experts noemen het een 'demografische tijdbom': nog nooit werden in Nederland zo weinig baby’s geboren als in 2023. Ook in Amsterdam neemt het aantal geboortes de laatste jaren stevig af. Waar komt deze daling vandaan en is het nog wel vanzelfsprekend om kinderen te krijgen in een stad als Amsterdam?
Veel mensen die we spreken willen wel kinderen, maar alleen als de omstandigheden gunstig genoeg zijn. Zo zeggen twee jonge vrouwen alleen kinderen te willen als ze een 'stabiele relatie, fijn huis en fijne baan hebben'.
Timing lijkt belangrijk voor velen, maar een vrouw geeft aan dat haar kinderwens niet in vervulling is gegaan omdat ze te lang heeft gewacht. Zij raadt jonge vrouwen dan ook aan daar rekening mee te houden. Dat lijkt bij sommigen al wel te gebeuren: "Ik heb het er laatst met vriendinnen over gehad: shit, moeten we niet dingen gaan invriezen?"
Fucked up
Wat mensen ook laten meewegen in hun kinderwens, is de staat van de wereld: "Stel ik wil een kind, maar ik laat ze opgroeien in een wereld waar oorlog is. Ik wil dat mijn kind kan opgroeien in een wereld waar ze veilig buiten kunnen spelen, en kunnen genieten van de natuur."
Niet iedereen is het daarmee eens, want een jonge man relativeert dit gevoel en zegt: "Elke generatie heeft altijd met een groot doemgevoel te maken, maar ik denk dat kinderen krijgen toch belangrijk is voor de samenleving". Een jonge, aanstaande vader zegt: "De wereld is fucked up genoeg, dus ik snap dat mensen er voor kiezen om geen kinderen te krijgen, maar op zo'n moment ben jij degene die de wereld van die kleine mooi kan maken"
"Ik vind het goed dat vrouwen bewuster nadenken: wil ik een kind of verwacht de maatschappij dat van mij?"
Demografische tijdbom
Hoewel er genoeg intenties zijn om kinderen te krijgen, liegen de cijfers van het CBS er niet om. Daaruit blijkt dat het geboortecijfer in Amsterdam op ongeveer 1,17 ligt, wat betekent dat mensen die zwanger kunnen worden gemiddeld 1,17 kinderen krijgen. Dat aantal ligt ver onder de 2,1, wat nodig is om het bevolkingsaantal op een natuurlijke wijze op peil te houden. Wanneer dit cijfer langdurig rond de 1,1 ligt, kan dit binnen een paar generaties zorgen voor een halvering van de bevolking.
Minder baby's, minder bakfietsen en meer ruimte zou je zeggen. Maar een laag geboortecijfer zorgt voor een krimpende populatie, hogere vergrijzing en groeiende druk op het pensioenstelsel. Steeds minder jongeren moeten daardoor voor een groeiend aantal niet-werkende ouderen zorgen.
Genoeg reden voor sommige Europese landen om maatregelen te nemen die het geboortecijfer moeten opkrikken. Zo kunnen vrouwen die jong moeder worden in Hongarije goedkope leningen krijgen. Amsterdammers die we op straat spreken zouden hun keuze daar niet van laten afhangen: "Dat voelt een beetje als omkoperij; als ik een kind krijg, dan is dat omdat ik het wil, niet omdat er bepaalde voordelen aan hangen."
Wat nu?
Het is duidelijk dat kinderen krijgen niet zo vanzelfsprekend meer is als vroeger. Een ouder stel merkt op: "Toen wij 42 jaar geleden kinderen kregen, was het niet eens een vraag of je wel of geen kinderen zou krijgen". Een andere voorbijganger zegt: "Ik denk dat vrouwen heel lang hebben gedacht dat ze kinderen moesten baren en dat ze anders niet genoeg vrouw waren. Ik denk dat het goed is dat vrouwen nu bewuster nadenken: wil ik kinderen omdat ik dat wil, of dat de maatschappij dat van mij verwacht?"
Wat is Wij Zijn Amsterdam?
In Wij Zijn Amsterdam maken we verhalen uit de buurt die zijn gemaakt en bedacht door jonge Amsterdammers tussen de 18 en 30 jaar. Zij hebben zich opgegeven om mee te doen aan dit project en door hun ogen willen we laten zien wat er allemaal speelt in de stad, in hun buurt of wijk.
Kijk hier welke verhalen we eerder hebben gemaakt met Wij Zijn Amsterdam.